เมื่อวันพุธที่ 9 มิ.ย.2021 องค์การโบราณวัตถุอิสราเอล (IAA) เปิดเผยว่า คณะนักโบราณคดีอิสราเอลค้นพบไข่ไก่สภาพสมบูรณ์ อายุราว 1,000 ปี ในสถานที่ขุดค้นบ่อพักน้ำเสียยุคอิสลาม ในเมืองโบราณ Yavne (ยาฟเน) ทางตอนกลางของประเทศ ซึ่งอยู่ห่างจากเทลอาวีฟไปทางใต้ประมาณ 15 ไมล์

การค้นพบที่น่าประหลาดใจนี้ถูกค้นพบในระหว่างการขุดค้นกู้ซากของ IAA ซึ่งดำเนินการก่อนการพัฒนาพื้นที่ใกล้เคียงแห่งใหม่ ซึ่งเป็นหลุมส้วมโบราณที่มีอายุย้อนไปถึงสมัยอิสลาม จากการแถลงข่าวของ IAA นักโบราณคดีต่างตกใจเมื่อพบไข่ไก่โบราณที่เปราะบาง ซึ่งได้รับการเก็บรักษาไว้อย่างสมบูรณ์แบบเมื่อ 1000 ปีที่แล้ว โดยตอนแรกที่พบมันถูกห่อหุ้มด้วยมูลมนุษย์ที่อ่อนนุ่มภายในส้วมซึม

Alla Nagorsky นักโบราณคดีจากคณะนักโบราณคดี IAA ระบุว่า สภาพสมบูรณ์ที่หายากของไข่ เกิดจากสภาพแวดล้อมของบ่อพักน้ำเสียที่มีมูลของมนุษย์เป็นเกราะช่วยปกป้องมานานหลายศตวรรษ แต่ยังคงพบรอยแตกร้าวขนาดเล็กที่ทำให้ของเหลวข้างในรั่วไหลออกมาเกือบหมด และหลงเหลือไข่แดงเพียงบางส่วน ซึ่งได้รับการเก็บรักษาไว้สำหรับการวิเคราะห์ดีเอ็นเอในอนาคต

จนถึงขณะนี้ ตามข้อมูลของ IAA นักโบราณคดีได้ค้นพบวัตถุโบราณอย่างมากมาย และพื้นที่อุตสาหกรรมที่กว้างขวางและหลากหลายตั้งแต่สมัยไบแซนไทน์เมื่อราว 1,500 ปี ซึ่งการขุดค้นทางโบราณคดีขนาดใหญ่ในพื้นที่นี้ กำกับโดย Elie Haddad, Liat Nadav-Ziv และ Jon Seligman

Lee Perry Gal จาก IAA กล่าวว่า " เศษเปลือกไข่เป็นที่รู้จักตั้งแต่สมัยก่อน เช่น ในเมือง David และ Caesarea และ Apollonia แต่เนื่องจากเปลือกที่เปราะบางของไข่ ไข่ไก่จึงแทบไม่ได้รับการเก็บรักษาไว้เลย และในการขุดค้นทางโบราณคดี บางครั้งก็พบไข่นกกระจอกเทศโบราณ ซึ่งมีเปลือกที่หนาพอจะรักษาภายในไว้ได้ ”

แม้ส้วมซึมดังกล่าวมีขนาดไม่ใหญ่มาก คือ 1.20 เมตร (ประมาณ 4 ฟุต) คูณ 80 ซม. และสูงประมาณ 1.3 เมตร แต่นักโบราณคดีไม่แน่ใจว่าไข่ไปลงเอยที่ส้วมซึมได้อย่างไร นอกจากไข่แล้ว ยังมีตุ๊กตากระดูกยุคอิสลามทั่วไป 3 ตัวที่ใช้เป็นของเล่น ซึ่งเป็นแบบฉบับของสมัยอับบาซิดทั้งหมดตั้งแต่ศตวรรษที่ 7 ถึงปลายศตวรรษที่ 11 และตะเกียงน้ำมันที่ผลิตขึ้นในสมัยอับบาซิดตอนปลายเมื่อประมาณ 1,000 ปีที่แล้ว ด้วยเหตุนี้ นักโบราณคดีจึงสามารถลงวันที่ไข่ไก่ในเวลานั้นได้ 

คณะนักโบราณคดี Perry Gal ยังให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า ไก่ถูกเลี้ยงในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เมื่อประมาณ 6,000 ปีก่อน แต่ใช้เวลานานกว่าพวกมันจะเข้าสู่อาหารของมนุษย์ โดยถูกใช้เพื่อจุดประสงค์อื่น เช่น การชนไก่ และเป็นสัตว์สวยงามสำหรับจัดแสดงในสวนสัตว์โบราณ หรือมอบเป็นของขวัญแด่กษัตริย์ ซึ่งหนึ่งในสถานที่แรกสุดในโลกที่พบหลักฐานการเลี้ยงไก่คือในเมือง Maresha ซึ่งเป็นยุค Hellenistic Period ในอิสราเอลที่ย้อนหลังไป 2,300 ปี  
นอกจากในยุคเฮลเลนิสติก (Hellenistic Culture) แล้ว ยังรวมถึงโรมันตอนต้น และยุคอิสลามที่เริ่มตั้งแต่ศตวรรษที่ 7 เป็นต้นมา โดยพบกระดูกหมูในภูมิภาคลดลงอย่างชัดเจน ซึ่งสะท้อนว่ามีการห้ามรับประทานเนื้อหมูตามหลักศาสนาอิสลาม อย่างไรก็ตาม การค้นพบของเปลือกไข่ไก่อายุหลายพันปี
จากพื้นที่ที่เคยเป็นแหล่งค้นพบทางโบราณคดีที่สำคัญในหลายสถานที่ในกรุงเยรูซาเล็ม ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ทำให้นักโบราณคดีสรุปได้ว่า ในช่วงเวลานั้นชาว Jerusalemites โบราณกินไข่แล้ว

สำหรับ Yavne นั้น เดิมเป็นที่อยู่อาศัยของผู้คนมากมายมาเป็นเวลาหลายพันปี ซึ่งถือได้ว่าเป็นหนึ่งในเมืองโบราณที่สำคัญที่สุดในที่ราบชายฝั่งทะเล เนื่องจากอยู่ใกล้กับทะเลเมดิเตอเรเนียน หลังจากที่ชาวโรมันไล่กรุงเยรูซาเล็มในปี ค.ศ. 70 และทำลายวิหารแห่งที่สอง ก็กลายเป็นสถานที่สำคัญสำหรับชาวยิวหลังพระคัมภีร์

และการขุดค้นทางโบราณคดีขนาดใหญ่ของ Yavne ซึ่งกำลังดำเนินการอยู่ ก่อนการขยายแผนของเมืองใกล้เคียงในอิสราเอลนั้น มีความจำเป็นตามกฎหมายก่อนที่จะเริ่มโครงการก่อสร้างหรือโครงสร้างพื้นฐานใดๆ ซึ่งคาดว่าจะยังดำเนินต่อไปจนถึงอย่างน้อยสิ้นปี