อรรถกถานวกนิทเทส               
               ว่าด้วยอนุปุพพวิหารธรรม ๙               
               คำว่า นว อนุปุพฺพวิหารา - อนุปุพพวิหาร ๙ มีความว่า ภายหลังแห่งธรรมมีในก่อนๆ ชื่อว่าอนุปุพพะ - ตามลำดับ, วิหาระ - ธรรมเป็นเครื่องอยู่ตามลำดับ ชื่อว่าอนุปุพพวิหาระ เพราะเป็นธรรมอันพระโยคีบุคคลพึงอยู่คือพึงเข้าอยู่ตามลำดับ.
               อธิบายว่า ธรรมเป็นเครื่องอยู่อันพระโยคีบุคคลพึงเข้าอยู่ตามลำดับ.
               อนุปุพพวิหารธรรม ๙ เป็นไฉน?
               พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า๑-
                         ๑. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในธรรมวินัยนี้
               เข้าปฐมฌาน สงัดจากอกุศลธรรมทั้งหลาย มีวิตกวิจาร
               มีปีติสุขอันเกิดแต่วิเวกอยู่
                         ๒. ภิกษุ เพราะระงับวิตกวิจารเสียได้ ก็เข้า
               ทุติยฌาน อันเป็นความผ่องใสแห่งใจในภายใน มี
               อารมณ์เป็นเอโกทิภาพ - ความที่จิตมีอารมณ์เดียว
               ไม่มีวิตกวิจาร มีปีติสุขอันเกิดแต่สมาธิอยู่.
                         ๓. ภิกษุเข้าตติยฌานอันปราศจากปีติอยู่
               ด้วยอุเบกขา, สติ, สัมปชัญญะเสวยสุขทางกายซึ่ง
               พระอริยะทั้งหลายเรียกว่า เป็นผู้มีอุเบกขา, มีสติ,
               มีธรรมเครื่องอยู่เป็นสุขดังนี้.
                         ๔. ภิกษุ เพราะละสุขและทุกข์ดับโสมนัส
               โทมนัสในก่อนเสียได้ จึงเข้าจตุตถฌานอันไม่มี
               ทุกข์และสุข บริสุทธิด้วยอุเบกขาและสติอยู่.
                         ๕. ภิกษุ เพราะก้าวล่วงรูปสัญญา ดับปฏิฆ-
               สัญญา ไม่ใส่ใจนานัตตสัญญาได้โดยประการทั้ง
               ปวง จึงเข้าอากาสานัญจายตนะด้วยบริกรรมว่า
               อนนฺโต อากาโส - อากาสไม่มีที่สุดอยู่.
                         ๖. ภิกษุ ก้าวล่วงอากาสานัญจายตนะเสียได้
               โดยประการทั้งปวง จึงเข้าวิญญาณัญจายตนะด้วย
               บริกรรมว่า อนนฺตํ วิญฺญาณํ - วิญญาณไม่มีที่สุดอยู่.
                         ๗. ภิกษุ ก้าวล่วงวิญญาณัญจายตนะเสียได้
               โดยประการทั้งปวง จึงเข้าอากิญจัญญายตนะด้วย
               บริกรรมว่า นตฺถิ กิญฺจิ - นิดหนึ่งหน่อยหนึ่งไม่มีอยู่.
                         ๘. ภิกษุ ก้าวล่วงอากิญจัญญายตนะเสียได้
               โดยประการทั้งปวง จึงเข้าเนวสัญญานาสัญญายตนะ
               อยู่
                         ๙. ภิกษุ ก้าวล่วงเนวสัญญานาสัญญายตนะ
               เสียได้โดยประการทั้งปวง จึงเข้าสัญญาเวทยิตนิโรธ
               อยู่๑- ดังนี้.
____________________________
๑- องฺ. นวก. เล่ม ๒๓/ข้อ ๒๓๗
---------------------------
ที่มา https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=2&p=2