[๑๗๐๐] ป. ไม่พึงกล่าวว่า สิ่งทั้งปวงนี้เป็นเพราะกรรม หรือ ?
ส. ถูกแล้ว.
ป. พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสไว้ว่า โลกเป็นไปเพราะ
กรรม หมู่สัตว์เป็นไปเพราะกรรม สัตว์ทั้งหลายมีกรรมเป็นเครื่องกระชับ
เหมือนลิ่มสลักแห่งรถ ที่แล่นไปอยู่ ฉะนั้น.๑ บุคคลได้เกียรติ
ความสรรเสริญ เพราะกรรม และได้ความเสื่อม การถูกฆ่า การถูกจองจำก็
เพราะกรรม บุคคลรู้ชัดซึ่งกรรมนั้นว่า เป็นเครื่องทำให้ต่างกันฉะนี้แล้ว
ไฉนจะพึงกล่าวว่า กรรมไม่มีในโลกเล่า ดังนี้ เป็นสูตรมีอยู่จริง มิใช่หรือ ?
ส. ถูกแล้ว.
ป. ถ้าอย่างนั้น สิ่งทั้งปวงนี้ ก็เป็นเพราะกรรม น่ะสิ.
สัพพมิทัง กัมมโตติกถา จบ ( อภิธรรมปิฎก )
๑. ขุ. สุ. ๒๕/๓๘๒.
อรรถกถา...
ว่าด้วย สิ่งทั้งปวงนี้เป็นเพราะกรรม
....
ครั้นเมื่อความเป็นเช่นนั้นมีอยู่ แม้กรรมก็ย่อมเกิดแต่กรรม ดังนี้
จึงกล่าวว่า แม้กรรมก็เป็น คือเกิด เพราะกรรมหรือ ?
..... คำว่า สิ่งทั้งปวงนี้เป็นเพราะเหตุที่ทำไว้ในกาลก่อนหรือ ?
ถ้าว่า สิ่งทั้งปวงเกิดแต่กรรม เมื่อเป็นเช่นนั้น.
สิ่งนั้น ก็พึงมีเหตุที่ทำไว้แล้วในกาลก่อน. เป็นอยู่ก่อนสิ !
(หรือเรียกว่า บาปกำเนิด.)
สิ่งทั้งปวงนี้เป็นเพราะกรรม หรือ ?
ส. ถูกแล้ว.
ป. พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสไว้ว่า โลกเป็นไปเพราะ
กรรม หมู่สัตว์เป็นไปเพราะกรรม สัตว์ทั้งหลายมีกรรมเป็นเครื่องกระชับ
เหมือนลิ่มสลักแห่งรถ ที่แล่นไปอยู่ ฉะนั้น.๑ บุคคลได้เกียรติ
ความสรรเสริญ เพราะกรรม และได้ความเสื่อม การถูกฆ่า การถูกจองจำก็
เพราะกรรม บุคคลรู้ชัดซึ่งกรรมนั้นว่า เป็นเครื่องทำให้ต่างกันฉะนี้แล้ว
ไฉนจะพึงกล่าวว่า กรรมไม่มีในโลกเล่า ดังนี้ เป็นสูตรมีอยู่จริง มิใช่หรือ ?
ส. ถูกแล้ว.
ป. ถ้าอย่างนั้น สิ่งทั้งปวงนี้ ก็เป็นเพราะกรรม น่ะสิ.
สัพพมิทัง กัมมโตติกถา จบ ( อภิธรรมปิฎก )
๑. ขุ. สุ. ๒๕/๓๘๒.
อรรถกถา...
ว่าด้วย สิ่งทั้งปวงนี้เป็นเพราะกรรม
....
ครั้นเมื่อความเป็นเช่นนั้นมีอยู่ แม้กรรมก็ย่อมเกิดแต่กรรม ดังนี้
จึงกล่าวว่า แม้กรรมก็เป็น คือเกิด เพราะกรรมหรือ ?
..... คำว่า สิ่งทั้งปวงนี้เป็นเพราะเหตุที่ทำไว้ในกาลก่อนหรือ ?
ถ้าว่า สิ่งทั้งปวงเกิดแต่กรรม เมื่อเป็นเช่นนั้น.
สิ่งนั้น ก็พึงมีเหตุที่ทำไว้แล้วในกาลก่อน. เป็นอยู่ก่อนสิ !
(หรือเรียกว่า บาปกำเนิด.)