หลักการและเหตุผล
            
เสฐียรโกเศศ  เป็นนามปากกาของ ศาสตราจารย์ พระยาอนุมานราชธน นามเดิม ยง  เสฐียรโกเศศ  (๑๔  ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๓๑-๑๒ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๒)  เป็นปราชญ์ของแผ่นดิน ผู้มีผลงานโดดเด่นด้านภาษา วรรณคดีและวัฒนธรรม  เป็นนักคิด นักเขียนและนักการศึกษาคนสำคัญของไทย ในวาระครบรอบ ๑๐๐ ปี ศาสตราจารย์ พระยาอนุมานราชธน  องค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ประกาศยกย่องให้เป็นหนึ่งในบุคคลสำคัญของโลก ประจำปีพุทธศักราช ๒๕๓๑  นับเป็นคนไทยลำดับที่ ๖ ที่ได้รับการประกาศเกียรติคุณนี้

ผลงานของเสฐียรโกเศศ ที่ตีพิมพ์เผยแพร่มีมากกว่า ๒๐๐ เรื่อง  หลายเรื่องบุกเบิกศาสตร์แขนงนั้นๆ  ผลงานที่แพร่หลายและโดดเด่น เช่น ด้านภาษาและนิรุกติศาสตร์ ได้แก่ นิรุกติศาสตร์เบื้องต้นและนิรุกติศาสตร์ ภาค ๑-๒  ด้านวรรณคดีศึกษา เช่น การศึกษาวรรณคดีในแง่วรรณศิลป์  รสวรรณคดี  แง่คิดจากวรรณคดี  ค่าของวรรณคดี อุปกรณ์รามเกียรติ์  ด้านการแปลวรรณคดี เช่น กถาสริตสาคร  โซไรดา นางพญาแห่งทะเลทราย ผลงานแปลที่แปลร่วมกับนาคะประทีป ได้แก่ 
 
นิยายเบงคลี กามนิต  หิโตปเทศ เป็นต้น  นอกจากนี้ยังมีผลงานด้านวัฒนธรรม เช่น วัฒนธรรมเบื้องต้น ชีวิตชาวไทยสมัยก่อน การศึกษาเรื่องประเพณีไทย ผีสางเทวดา นอกจากนี้ยังมีผลงานที่ตีพิมพ์เป็นภาษาอังกฤษ ได้แก่  Essays on Thai Folklore เป็นต้น  กล่าวได้ว่า เสฐียรโกเศศ ปราชญ์ของแผ่นดิน ได้สร้างผลงานซึ่งเป็นองค์ความรู้สำคัญที่ทรงคุณค่าทางวิชาการ ทั้งด้านภาษา นิรุกติศาสตร์ วรรณคดีศึกษา คติชนวิทยาและวัฒนธรรมศึกษา
                
เสฐียรโกเศศ เป็นนายกผู้ก่อตั้งสมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ ดำรงตำแหน่งนายกสมาคมฯ ในระหว่าง พ.ศ. ๒๕๐๑-๒๕๐๓  ในวาระที่สมาคมฯก่อตั้งมาเป็นเวลา ๖๐ ปี  คณะกรรมการบริหารสมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทยฯ จึงเห็นสมควรระลึกถึงคุณูปการของนายกผู้ก่อตั้งสมาคมฯ ซึ่งเป็นปราชญ์ของแผ่นดินและเป็นบุคคลสำคัญของโลกที่องค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ยกย่อง ผู้มีคุณูปการในการสร้างสรรค์ ส่งเสริมและสนับสนุนวงการภาษาและหนังสือของชาติ    ด้วยการประกาศรางวัลเสฐียรโกเศศวิถีกีรติชน เพื่อยกย่องเชิดชูเกียรตินักวิชาการที่สืบสานแนวทางวิชาการของเสฐียรโกเศศ ทั้งยังสร้างสรรค์และพัฒนาแนวทางวิชาการดังกล่าวจนเป็นที่ประจักษ์ในวงวิชาการและสังคมว่าเป็นเสาหลักทางวิชาการในแขนงนั้นๆ โดยแบ่งเป็น ๔ สาขาวิชาด้านภาษาและหนังสือ ได้แก่  สาขาภาษาไทย  สาขานิรุกติศาสตร์  สาขาคติชนวิทยาและวรรณคดีท้องถิ่น และสาขาวรรณคดีศึกษาและการแปลวรรณคดี
 
วัตถุประสงค์

๑.  เพื่อยกย่องเชิดชูเกียรตินักวิชาการแนวหน้าของสังคมไทย  ที่สืบสานแนวทางการศึกษาของเสฐียรโกเศศรวมทั้งสร้างสรรค์   ต่อยอดและพัฒนาผลงานวิชาการสาขานั้นๆจนเป็นที่ประจักษ์ชัดแก่สังคมว่าเป็นปูชนียบุคคลในสาขาวิชานั้นๆ

๒.  เพื่อจัดกิจกรรมทางวิชาการในรูปแบบการบรรยาย การอภิปรายหรือการเสวนาทางวิชาการ โดยนักวิชาการที่ได้รับรางวัลเสฐียรโกเศศวิถีกีรติชน เพื่อสืบสานและสร้างสรรค์ภาษาและหนังสือของชาติต่อสาธารณชน รวมทั้งเผยแพร่ในสื่อใหม่เพื่อเผยแพร่องค์ความรู้และสร้างแรงบันดาลใจให้เยาวชนรุ่นใหม่รักที่จะสืบสานและสร้างสรรค์ภาษาและหนังสือของชาติต่อไป

ผลการตัดสินรางวัลเสฐียรโกเศศวิถีกีรติชน

รายชื่อผู้ได้รับรางวัล

๑. ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร. กาญจนา นาคสกุล               สาขาภาษาไทย
๒. รองศาสตราจารย์ ดร. นววรรณ  พันธุเมธา                  สาขานิรุกติศาสตร์
๓. ศาสตราจารย์พิเศษ ดร. ประคอง   นิมมานเหมินท์       สาขาคติชนวิทยา
๔. ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร. กุสุมา   รักษมณี      สาขาวรรณคดีและการแปล
 
รายนามคณะกรรมการรางวัล เสฐียรโกเศศวิถีกีรติชน

ที่ปรึกษา   
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ประพจน์  อัศววิรุฬหการ
ศาสตราจารย์ศรีสุรางค์  พูนทรัพย์
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สุวรรณิน  อนุมานราชธน  คณานุวัฒน์
 
คณะกรรมการ
รองศาสตราจารย์ ดร.ตรีศิลป์  บุญขจร   นายกสมาคมฯ   ประธาน
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.จิราภรณ์  อัจฉริยะประสิทธิ์        กรรมการ   
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.รัญวรัชญ์  กอบศิริธีร์วรา             กรรมการ   
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วรวุฒิ  ภักดีบุรุษ                    กรรมการ   
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สรตี  ปรีชาปัญญากุล             กรรมการ       
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สหะโรจน์  กิตติมหาเจริญ     กรรมการ   
อาจารย์ ดร.นารีมา  แสงวิมาน                                กรรมการ   
อาจารย์ ดร.พรธาดา  สุวัธนวณิช                             กรรมการ   
อาจารย์ ดร.อภิรักษ์  ชัยปัญหา                                  กรรมการ     
ดร.อลงกต  ใหม่ด้วง                                              กรรมการ     
อาจารย์บุษบา  ประภาสพงศ์                                    กรรมการ     
นายจิรัฏฐ์  เฉลิมแสนยากร                                    กรรมการ     
นายนฤเบศ  สมฤทธิ์                                               กรรมการ