คนรุ่นเก่าเห็นความสะดวกสบายในการหาความรู้และฝึกฝนตนในสมัยนี้ก็อดเปรียบเทียบกับสมัยตนเองไม่ได้ครับ บางคนก็อาจจะภูมิใจในความมานะของตนที่แม้มีอุปสรรคเยอะในยุคก่อนก็ยังฝ่าฟันมาได้ บางคนก็อาจจะคิดว่าถ้าตนเองมีเครื่องมือยุคใหม่ในสมัยที่ตนยังเด็กก็น่าจะเรียนรู้ได้มากกว่านี้ บางคนอาจจะสงสัยว่าทำไมเด็กรุ่นใหม่บางคนถึงไม่ขวนขวายใช้ประโยชน์จากความสะดวกสบายนี้ให้เต็มที่ และก็คงมีบางคนแหละครับที่คิดว่าตนเองเก่งกว่าเด็กรุ่นใหม่เพราะเหตุนี้

จุดนึงที่น่าคิดก็คือว่าสภาพแวดล้อมในยุคเก่ากับยุคใหม่นั้นต่างกัน ความท้าทายในการหาความรู้มันก็ต่างกัน สมัยก่อนนั้นเป็นยุค Information Scarcity คือการหาแหล่งข้อมูลความรู้นั้นยาก ข้อมูลไปไม่ถึงคนส่วนมาก แต่ปัจจุบันนี้เป็นยุค Information Rich (หรือถึงขั้น Information Overload) คือมีข้อมูลมากมายมหาศาล อุปสรรคของการเรียนรู้ปัจจุบันจึงไม่ใช่การเข้าถึงแหล่งข้อมูลอีกแล้ว แต่เป็นการคัดกรองข้อมูลเฉพาะที่มีประโยชน์มีคุณค่า คัดของดีออกจากของธรรมดาและของไม่ดี เช่นถ้าเด็กรุ่นนี้จะเรียนภาษาอังกฤษ พอไปค้นในกูเกิลแล้วมีลิงค์มาให้เลือกเป็นร้อยเป็นพันลิงค์ หลาย ๆ ลิงค์ก็อาจไม่เหมาะกับเด็กคนนั้น (ยากไป เน้นคนละจุดที่เด็กสนใจ รูปแบบการนำเสนอไม่น่าสนใจ) แค่จะคัดเลือกว่าควรเรียนจากเว็บไหนลิงค์ไหนวิดิโอของใครนี่ก็เป็นงานใหญ่แล้วครับ

ปัญหาอีกอย่างก็คือการเข้าถึงข้อมูลทำได้ง่ายทำให้เกิด Attention Scarcity แทน นั่นคือปัญหาของเด็กยุคใหม่อยู่ที่การให้ความสนใจกับสิ่งหนึ่งนั้นทำได้ไม่ค่อยนาน เพราะมีข้อมูลอื่น แหล่งความรู้และบันเทิงอื่น มาแย่งความสนใจของเด็กได้ง่ายมาก ๆ ปัญหานี้ของคนยุคเก่าจะไม่ค่อยมีหรือไม่รุนแรงเลย เพราะสิ่งบันเทิงล่อใจยังไม่มาก เช่นผมเล่นเกมสมัยก่อนเล่นไปซักพักก็เหนื่อย จะเปลี่ยนไปดูทีวีถ้าไม่ใช่ตอนมีรายการที่สนใจพอดีก็คือไม่มีอะไรดู จะโทรคุยกับเพื่อนก็...ซักพักก็ไม่มีอะไรคุยอีก แต่เด็กสมัยนี้เล่นเกมเหนื่อยแล้วก็ไปดู youtube/streaming ต่อได้มีอะไรให้ดูไม่รู้จบ เหนื่อยอีกก็เข้า ig/facebook ส่องเพื่อนส่องดาราต่อ เบื่อแล้วก็เข้าเว็บบอร์ด/twitter เสพดรามาพิมพ์คอมเม้นต์ต่อ เบื่ออีกก็วนกลับไปเล่นเกมใหม่ สิ่งที่ต้องใช้เวลาใช้ความอดทนในการศึกษามันสู้กระแสความบันเทิงที่ไหลมาเรื่อย ๆ ไม่มีวันจบได้ยากครับ

พอปัญหาของคนสองยุคมันเป็นคนละเรื่อง ก็ทำให้เกิดความไม่เข้าใจอุปสรรคไม่เห็นปัญหา ไม่เข้าใจสิ่งที่คนอีกยุคยกย่องให้คุณค่ากัน อาจจะถึงอวดเบ่งกันไปมาได้