คิดว่า ตัวเองพอจะเข้าใจประเด็นของ จขกท. นะครับ
จริงๆ ประเด็นนี้ มันเป็นปัญหาสำคัญของคนนับถือศาสนา
แต่จะมองอีกมุม ก็ถือว่า เป็นเรื่องไม่แปลก ที่เกิดขึ้นได้ในโลกมนุษย์

เท่าที่ได้รับรู้มา ในแวดวงนักวิชาการ และผู้ศึกษาในด้านศาสนา  
ก็มีพูดคุยเรื่องพวกนี้ในหลายวาระครับ    สรุปคร่าวๆ เท่าที่ผมพอจะจำได้นะครับ

- ความเชื่อ ความศรัทธาของคน ที่ต้องการหาแหล่งยึดเหนี่ยวทางด้านจิตใจ
ไม่ว่าจะเป็นลัทธิ ศาสนา หรือความเชื่ออื่นๆ  
จะมีทั้งความเชื่อแบบ blind faith  (เรียกแบบบ้านๆ ว่า งมงาย ละกันครับ)
ประมาณว่า เชื่อต่อๆ กันมา  คนรุ่นก่อนบอกให้เชื่อแบบนี้ ก็เชื่อตามๆ กันไป
เชื่อโดยไม่คิดวิเคราะห์ แสวงหาเหตุและผล  แสวงหาความจริง
อะไรประมาณนี้

และก็จะมีคนที่เชื่อแบบที่ผ่านการคิด วิเคราะห์  ตั้งคำถาม สงสัย
แล้วก็มุ่งแสวงหาคำตอบ ใช้เหตุและผล  หาข้อมูลความรู้
แสวงหาความจริง  ลงมือทดลอง เพื่อสัมผัสผล  ฯลฯ

- สำหรับกรณีที่ จขกท. ยกมา  คือ
อาจจะเป็นคนที่นับถือหรือเชื่อทางพุทธ  แต่เชื่อแบบตามๆ กันไป
นับถือศาสนาตามพ่อแม่  ตามสังคมแวดล้อม  แต่ไม่ได้ศึกษามากพอ
ก็ไม่ได้เกิดศรัทธาอะไรมากมายนัก

หรือ  เป็นคนที่ศึกษาพุทธมาพอสมควร  แม้แต่ถึงขั้นเป็นผู้ฝึกภาวนาเลย
แต่เมื่อยังพัฒนาไม่ก้าวหน้ามากนัก  ก็ยังมีการประพฤติปฏิบัติที่ผิดทางอยู่ได้เป็นธรรมดาครับ

เหล่านี้จะเรียกว่า  เชื่อหรือศรัทธา  แต่ยังอยู่ในระดับขั้นต้นๆ
ยังไม่พัฒนามากพอ  ยังย่อหย่อนในการฝึกฝนตนเอง

หรือบางคน ก็สุดโต่งไปทาง อินมาก เคร่งครัดมาก  
ก็เป็นพวกตึงเครียดเกินไป ก็มีมากมายครับ

เพราะฉะนั้น  ปุถุชน ก็ยังเป็นปุถุชน ก็ยังทำผิดๆ เชื่อผิดๆ ได้อยู่
ถึงแม้จะศรัทธาพุทธศาสนาก็ตาม  แต่หากยังย่อหย่อนในการพัฒนาตน
หรือตึงเกินไป  ก็ส่งผลผิดเพี้ยนไปได้เสมอครับ

- กรณีที่ในยุคปัจจุบัน มีผู้คนมากมาย ประกาศตัวว่าไม่นับถือศาสนานั้น
หากใครสนใจ  ลองศึกษาข้อมูล สืบสาวหาต้นเหตุดูครับ
มันมีที่มาที่ไปอยู่ครับ  ไม่ว่าจะฝรั่ง หรือชาวเอเชีย หรืออื่นๆ

แต่การจะไปตัดสินว่า  คนที่เค้าไม่นับถือศาสนา  ถือว่าเป็นคนเลวนั้น
หากเป็นชาวพุทธคิดแบบนี้   ก็ต้องหาข้อมูลให้จงดีครับ
เพราะผิดหลักทางพุทธแน่ๆ ครับ  

การเป็นคนดี ทำประโยชน์ให้ตนเองหรือสังคม  ไม่ได้อยู่ที่การออกตัวว่านับถือศาสนาหรือไม่
โดยเฉพาะถ้าเป็นพุทธศาสนานั้น  เป็นเรื่องการพัฒนาตน ฝึกฝนตน ในขั้นพื้นฐาน รวมทั้งลึกลงไป
ในขั้นลึกซึ้งถึงจิตใจ   และการทำความดี การพัฒนาตน  การทำตัวเป็นประโยชน์ ฯลฯ
มันมีหลายระดับครับ   ธรรมะก็มีหลายระดับ  สติปัญญาของคนก็มีหลายระดับครับ

- สรุป คือ  นับถือพุทธ แต่ยังเชื่อผิดๆ  ทำผิดๆ  ก็เป็นไปได้ครับ
ไม่ว่าจะเพราะย่อหย่อนในการพัฒนาตน  หรือเคร่งครัดสุดโต่งเกินไป  
ก็กลายเป็นมุ่งรังเกียจคนไม่นับถือศาสนา รังเกียจคนที่นับถือต่างกันไป  ก็มีมากมายครับ

ส่วนคนที่ไม่นับถือศาสนานั้น  ไม่ได้เป็นข้อสรุปว่า พวกเขาเป็นคนเลว
พวกเขาอาจจะไม่ได้สนใจพัฒนาตนในด้านลึกซึ้ง ด้านจิตใจ
แต่พวกเขาก็อาจจะมีคุณธรรมพื้นฐานอยู่  ไม่ชอบความอยุติธรรม  รักการแบ่งปัน การมีน้ำใจ
ไม่ชอบทำร้ายเอาเปรียบใคร  ฯลฯ   คนเหล่านี้มีอยู่มากมายครับ

ถ้าเราไม่ใช่คนคลั่งศาสนา  เรามองโลกกว้างๆ   ลองไปสัมผัสคนทั่วไปดู
คนที่มีน้ำใจต่อเพื่อนมนุษย์ ต่อสังคม ต่อสิ่งแวดล้อม ต่อสัตว์ ฯลฯ
คนพวกนี้ เป็นคนต่างชาติก็เยอะ  ต่างศาสนาก็เยอะ   ไม่นับถือศาสนาก็เยอะ

ในทางตรงข้าม  คนที่นับถือศาสนาแบบผิดๆ   ก็ทำร้ายเพื่อนมนุษย์ได้อย่างโหดเหี้ยม
ด้วยศรัทธาที่ไม่ประกอบด้วยปัญญา   มันเป็นดาบสองคมที่สร้างปัญหาไว้มากมาย
เรื่องพวกนี้ ลองศึกษาประวัติศาสตร์ดูได้ครับ  ทั้งของเอเชีย  ยุโรป  ฯลฯ