ขึ้น ๗ ค่ำ เดือน ๖ รศ. ๑๒๐
ก่อนออกไปเยอรมนี ฉันได้เข้าไปเรียนงานช่างกับเจ้ากรม เกียรซ แลฝึกทหารคู่กันไป วันที่ครบ ๒๐ ปี สมเด็จเจ้าประคุณท่านก็ให้บวช ทรงรับเป็นพระอุปัชฌา พ่อแม่ลงมาพระนคร ดีใจเสียจนน้ำตาไหล แลทั้งได้ดูตัวแม่พรรณ ฉันยังหวั่นว่า คนบ้านนอกอย่างเรา เขาจะว่ากระไร เอาลูกสาวเขาไปลำบาก เมื่อลาสิกขาได้สักพัก พ่อกับแม่จึ่งลงมา ขอหมั้นหมายแม่พรรณไว้ ต่อได้กลับมาจากเยอรมนีแล้ว จึ่งค่อยตบแต่ง ออกเหย้าออกเรือน
บ้านแม่พรรณ ในคลองชักพระ
การหมั้นหมาย เปนไปอย่างเรียบง่ายที่สุด พ่อกับแม่ลงมาพระนคร ข้ามฟากไปฝั่งธนบุรี เรือออกจากหน้าวัดบางหว้าใหญ่ เข้าคลองแม่น้ำเก่า น้ำไม่แรงนัก สักพักหนึ่ง ถึงแยก หักซ้ายเข้าคลองชักพระ บ้านเรือนย่านนี้เปนเรือกสวนเสียสิ้น บ้านแม่พรรณเอง ก็เปนสวนทุเรียนสุดลูกหูลูกตา พ่อกับแม่เตรียมขันหมากมาพอควร แลเอ่ยยกที่ดินบ้านเรือน แถบสวรรคโลก เมืองพิชัย ตรอน รับขวัญแม่พรรณ ต่อเมื่อฉันกลับจากราชการที่เยอรมนี จึ่งค่อยตกแต่งเปนเรื่องราว
กลับจากเยอรมนีได้ไม่นาน ฉันก็แต่งงาน ทุกอย่างเรียบง่าย อาจเปนเพราะทั้งฉันและแม่พรรณเป็นลูกชาวสวนชาวนาด้วยกันทั้งคู่ ไม่ต้องมีพิธีรีตองอะไรกันมาก แม่ให้ที่ทางแถวย่านยาวปลูกเรือนง่ายๆ ด้านหลังมีไร่อ้อย เพราะบ้านเราปลูกอ้อยกันมาก ทั้งขึ้นชื่อเรื่องน้ำตาลอ้อย การเดินทางออกจะทุลักทุเล เราจ้างเรือจากพระนครขึ้นมาส่งที่ชุมแสง แวะพักซื้อข้าวของเครื่องใช้ แก้เหนื่อยอยู่ ๒ วัน ไอ้มิ่งเพื่อนวิ่งเล่นกันมา เอาเรือมารับขึ้นไปตามน้ำยมขึ้นไปเรื่อย แม่พรรณดูจะสนุกอยู่ไม่น้อย ผ่านบ้านกงก็จะซื้อปลาเสียให้ได้ ว่าจะไปทำแห้ง เห็นอะไรก็ซื้อไปเสียหมด จึงบอกให้ไปดูที่เมืองสวรรคโลกก่อน เพราะบ้านเราใกล้แก่งหลวงปลาชุมไม่แพ้บ้านกง แม่พรรณว่าจะหมักน้ำปลาเอง ตากปลาเอง ปลูกข้าวเอง เพราะไม่เคยทำ ช่วยหมอคลอดลูกที่โรงหมอวังหลัง แม่พรรณก็ทำมาแล้ว ผิดจากที่ฉันคิดไว้ว่ากลัวแม่พรรณจะเบื่อ กลับเหนอะไรก็สนุกไปเสียหมด
เรามาถึงสวรรคโลกก่อนแล้ง น้ำไม่แรงมาก ทั้งซุงที่ล่องมาจากทางเมืองแพร่ก็ไม่มีแล้วในช่วงนี้ เรือนหอใช้ไม้สักอย่างดี หลังคาใช้ดินขอ ล่องมาจากเมืองแพร่ก็มี ลำปางก็มาก เหนว่าทนกว่า แม่พรรณดูจะตื่นเต้นที่ได้เหนไร่นาสุดลูกหาลูกตา ฉันเองเพิ่งได้กลับมาบ้านเกิด ตั้งแต่กลับจากเยอรมนี ก็ไม่แน่ใจนักว่าจะอยู่ได้สักกี่วัน กี่เดือน ต้องจากบ้านไปอีก แล้วนี่จะทำอย่างไร เอาลูกสาวเขามาลำบากแท้ๆ เทียว จะต้องกระเตงกันไปอีกกี่หนแห่ง สวรรคโลกบ้านเราไม่มีกรมกองให้สังกัด จะอยู่ที่นี่ตลอดไปก็คงไม่ได้
แสงสรวงสัชชนาไลย ตอนที่ ๗ สะดือเมืองตอนต่อ ...
ก่อนออกไปเยอรมนี ฉันได้เข้าไปเรียนงานช่างกับเจ้ากรม เกียรซ แลฝึกทหารคู่กันไป วันที่ครบ ๒๐ ปี สมเด็จเจ้าประคุณท่านก็ให้บวช ทรงรับเป็นพระอุปัชฌา พ่อแม่ลงมาพระนคร ดีใจเสียจนน้ำตาไหล แลทั้งได้ดูตัวแม่พรรณ ฉันยังหวั่นว่า คนบ้านนอกอย่างเรา เขาจะว่ากระไร เอาลูกสาวเขาไปลำบาก เมื่อลาสิกขาได้สักพัก พ่อกับแม่จึ่งลงมา ขอหมั้นหมายแม่พรรณไว้ ต่อได้กลับมาจากเยอรมนีแล้ว จึ่งค่อยตบแต่ง ออกเหย้าออกเรือน
บ้านแม่พรรณ ในคลองชักพระ
การหมั้นหมาย เปนไปอย่างเรียบง่ายที่สุด พ่อกับแม่ลงมาพระนคร ข้ามฟากไปฝั่งธนบุรี เรือออกจากหน้าวัดบางหว้าใหญ่ เข้าคลองแม่น้ำเก่า น้ำไม่แรงนัก สักพักหนึ่ง ถึงแยก หักซ้ายเข้าคลองชักพระ บ้านเรือนย่านนี้เปนเรือกสวนเสียสิ้น บ้านแม่พรรณเอง ก็เปนสวนทุเรียนสุดลูกหูลูกตา พ่อกับแม่เตรียมขันหมากมาพอควร แลเอ่ยยกที่ดินบ้านเรือน แถบสวรรคโลก เมืองพิชัย ตรอน รับขวัญแม่พรรณ ต่อเมื่อฉันกลับจากราชการที่เยอรมนี จึ่งค่อยตกแต่งเปนเรื่องราว
กลับจากเยอรมนีได้ไม่นาน ฉันก็แต่งงาน ทุกอย่างเรียบง่าย อาจเปนเพราะทั้งฉันและแม่พรรณเป็นลูกชาวสวนชาวนาด้วยกันทั้งคู่ ไม่ต้องมีพิธีรีตองอะไรกันมาก แม่ให้ที่ทางแถวย่านยาวปลูกเรือนง่ายๆ ด้านหลังมีไร่อ้อย เพราะบ้านเราปลูกอ้อยกันมาก ทั้งขึ้นชื่อเรื่องน้ำตาลอ้อย การเดินทางออกจะทุลักทุเล เราจ้างเรือจากพระนครขึ้นมาส่งที่ชุมแสง แวะพักซื้อข้าวของเครื่องใช้ แก้เหนื่อยอยู่ ๒ วัน ไอ้มิ่งเพื่อนวิ่งเล่นกันมา เอาเรือมารับขึ้นไปตามน้ำยมขึ้นไปเรื่อย แม่พรรณดูจะสนุกอยู่ไม่น้อย ผ่านบ้านกงก็จะซื้อปลาเสียให้ได้ ว่าจะไปทำแห้ง เห็นอะไรก็ซื้อไปเสียหมด จึงบอกให้ไปดูที่เมืองสวรรคโลกก่อน เพราะบ้านเราใกล้แก่งหลวงปลาชุมไม่แพ้บ้านกง แม่พรรณว่าจะหมักน้ำปลาเอง ตากปลาเอง ปลูกข้าวเอง เพราะไม่เคยทำ ช่วยหมอคลอดลูกที่โรงหมอวังหลัง แม่พรรณก็ทำมาแล้ว ผิดจากที่ฉันคิดไว้ว่ากลัวแม่พรรณจะเบื่อ กลับเหนอะไรก็สนุกไปเสียหมด
เรามาถึงสวรรคโลกก่อนแล้ง น้ำไม่แรงมาก ทั้งซุงที่ล่องมาจากทางเมืองแพร่ก็ไม่มีแล้วในช่วงนี้ เรือนหอใช้ไม้สักอย่างดี หลังคาใช้ดินขอ ล่องมาจากเมืองแพร่ก็มี ลำปางก็มาก เหนว่าทนกว่า แม่พรรณดูจะตื่นเต้นที่ได้เหนไร่นาสุดลูกหาลูกตา ฉันเองเพิ่งได้กลับมาบ้านเกิด ตั้งแต่กลับจากเยอรมนี ก็ไม่แน่ใจนักว่าจะอยู่ได้สักกี่วัน กี่เดือน ต้องจากบ้านไปอีก แล้วนี่จะทำอย่างไร เอาลูกสาวเขามาลำบากแท้ๆ เทียว จะต้องกระเตงกันไปอีกกี่หนแห่ง สวรรคโลกบ้านเราไม่มีกรมกองให้สังกัด จะอยู่ที่นี่ตลอดไปก็คงไม่ได้