ก่อนอื่น ก็ต้องเข้าใจไปทีละคำ  คำว่า กรรมฐาน หรือ กัมมัฏฐาน
 ก็มีคำสองคำรวมกันคือ 

---

คำว่า "กัมม" ซึ่งหมายถึง การกระทำ 
รวมกับ  "ฐาน" คือ ที่ตั้ง เมื่อแปลแล้วก็คือ ที่ตั้งแห่งการกระทำ  

---

ซึ่งไม่ใช่ตัวตนที่กระทำ  แต่เป็นกิจหน้าที่ของธรรมฝ่ายดี มีปัญญา เป็นต้น   

แสดงให้เห็นถึงความเป็นจริงว่า  มีที่ตั้งที่จะให้กุศลธรรมเจริญขึ้น
ทั้งในเรื่องของความสงบของจิต
ทั้งในเรื่องของความเห็นแจ้งสภาพธรรม
ตามความเป็นจริง   

---

เพราะมีกรรมฐาน ๒ อย่าง คือ
สมถกรรมฐาน เป็นไปเพื่อสงบระงับกิเลส  เพียงข่มกิเลสไว้เท่านั้น ไม่สามารถดับกิเลสได้อย่างเด็ดขาด กับ
วิปัสสนากรรมฐาน เป็นไปเพื่อการอบรมเจริญปัญญารู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง
สามารถดับกิเลสได้เป็นสมุจเฉท(ละได้อย่างเด็ดขาดไม่เกิดขึ้นอีก)

---

ในเรื่องของสมถกรรมฐาน กับวิปัสสนากรรมฐาน  ก็จะต้องฟัง ต้องศึกษาให้ละเอียด ทรงมุ่งหมายถึงอะไรเป็นสำคัญ 
ทั้งหมดทั้งปวงนั้นเป็นเรื่องของความเข้าใจถูก เห็นถูก ทั้งหมดเลย ถ้าหากไม่มี ความเข้าใจ 

---

ก็จะไปทำอะไรด้วยความไม่เข้าใจ หรือว่า ด้วยความเป็นตัวตนซึ่งผิดคลาดเคลื่อนจากความเป็นจริง

---

เมื่อกล่าวถึงกรรมฐาน ๔๐  แล้ว  
เป็นอารมณ์ของการอบรมเจริญสมถภาวนา
มีกสิณ ๑๐  อสุภะ ๑๐   เป็นต้น  ไม่ใช่อารมณ์ของการเจริญวิปัสสนา 

---

การอบรมเจริญสมถกัมมัฏฐาน แม้ในกาลสมัยที่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้ายังไม่เสด็จอุบัติขึ้นในโลก 
ก็มีการอบรมเจริญ สำหรับผู้ที่เห็นโทษเห็นภัยของอกุศลซึ่งทำให้จิตไม่สงบ 

---

แต่ เมื่อมีการตรัสรู้ของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้วก็มีการอบรมเจริญปัญญา

---

ที่เป็นวิปัสสนากัมมัฏฐาน หรือ "วิปัสสนาภาวนา" ที่จะเป็นไปเพื่อความเข้าใจสภาพธรรม
ที่กำลังปรากฏว่า เป็นธรรม ไม่ใช่ตัวตนอย่างถูกต้องตามความเป็นจริง

---

 การอบรมเจริญปัญญาจากการที่ได้ฟังพระธรรม และมีความเข้าใจขึ้นก็จะทำให้ 
มีการอบรมความเห็นถูก ในสิ่งที่กำลังปรากฏตามความเป็นจริง 

---

ดังนั้น  จึงสำคัญอยู่ที่การมีโอกาสได้ฟังได้ศึกษาพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง
ค่อยๆ สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปทีละเล็กทีละน้อย 
 เมื่อมีความเข้าใจอย่างถูกต้อง ก็จะไม่ไปในทางที่ผิด ครับ

---

พื้นฐานพระอภิธรรม https://www.dhammahome.com/cd/topic/135
แนวทางการเจริญวิปัสนา https://www.dhammahome.com/cd/topic/33

---