สมาธิทำให้เกิดฌาน
สมาธิมีขนิกสมาธิ อุปจารสมาธิ อัปปนาสมาธิ
ขนิกสมาธิ เป็น สมาธิชั่วคราว
จิตเป็นฌาน มีขนิกสมาธิไรู้ฌานได้แต่แค่แว็บเดียว ก็ออก
ไม่สามารถอยู่ในฌานได้
อุปจารสมาธิ เข้าใกล้ฌาน
อัปปนาสมาธิทำให้เกิดฌาน4
1.ปฐมฌาน ต้องรู้องค์ฌานครบทั้ง5คือ ต้องรู้
วิตก วิจาร คือการบริกรรม
ปีติ สุข เอกัคคตา
ไม่ใช่รู้เฉพาะ วิตก วิจาร
2.ทุติยฌาน มีองค์3 คือ ต้องรู้
ปิติ คือความเอิบอิ่มใจ
สุข ความสุขกายสบายใจ
เอกัคคตารมณ์ จิตตั้งมั่นเป็นสมาธิ
ได้แก่การที่เราสามารถละ วิตก , วิจาร ลงได้ นั่นเอง
3.ตติยฌาน มีองค์ 2 คือ ต้องรู้
สุข
เอกัคคตารมณ์
เพราะปิติสงบระงับไป
ความสุขจึงมี
จิตของผู้ปฏิบัติเยือกเย็นและสงบมากยิ่งขึ้น
4.จตุตถฌาน มีองค์ 2 คือ ต้องรู้
อุเบกขา
เอกัคคตา
แม้ความสุขจะหายไป
แต่ใจจะปรากฏเป็นอุเบกขาคือการวางเฉยเพิ่มเข้ามา
ที่เรียกว่า เป็นอุเบกขาฌาน
อันเป็นอาการของปัญญาปรากฏขึ้นภายในจิตพร้อมกับเอกัคคตา
คือจิตที่ตั้งมั่นเป็นสมาธิไม่หวั่นไหว
สมาธิ ไม่ใช่ ฌาน