ประเด็นตรวจน้อยตรวจมากเป็นที่วิพากย์วิจารณ์ในวงกว้าง จน7เมษ.ศบค.ออกมาชี้แจงเปรียบเทียบกับประเทศต่างๆชูประเด็นว่าไทยตรวจมีประสิทธิภาพใกล้เคียงกับเกาหลีใต้ และเป็นที่มาของตัวเลขปริศนา 71,860 ว่าเป็นจำนวนคนที่ตรวจหรือจำนวนครั้งที่ตรวจ รวมถึงที่มาของตัวเลขนี้ซึ่งไม่เคยปรากฏในรายงานทางการของกรมควบคุมโรค(จนถึงวันนี้) และยังไม่มีคำอธิบายที่ให้ความกระจ่าง

มาพิจารณาสิ่งที่ข้อมูลการตรวจสามารถบอกได้ เริ่มจากการตรวจเชื้อก็เพื่อคัดกรองแยกผู้ติดเชื้อจากผู้ที่ไม่ติดเชื้อเพื่อการรักษาตามอาการอย่างเหมาะสมและกันผู้ติดเชื้อไม่ให้ไปแพร่เชื้อให้คนอื่นซึ่งเป็นมาตรการขั้นต้นในการควบคุมการระบาด ตามขั้นตอนของการรักษาจะมีการตรวจผู้ติดเชื้อซ้ำเพื่อติดตามอาการและการตอบสนองต่อการรักษาโดยเฉพาะเป็นการยืนยันการรักษาหาย จำนวนครั้งของการตรวจซ้ำไม่แน่นอนขึ้นอยู่กับอาการของผู้ป่วยแต่ละราย

จำนวนคนที่รับการตรวจบ่งชี้ถึงความถี่ถ้วนในการคัดกรองหาผู้ป่วยติดเชื้อ ถ้าใช้จำนวนครั้งที่ตรวจมันทำให้การตรวจซ้ำในการรักษาไปทำให้ความถี่ถ้วนของการคัดกรองผิดเพี้ยนไป จึงควรใช้จำนวนคนที่ตรวจในการบ่งชี้ความถี่ถ้วนของการคัดกรองโดยตรง

เมื่อจะเปรียบเทียบความถี่ถ้วนของการคัดกรองระหว่างประเทศต่างๆ ควรเทียบด้วยจำนวนคนที่ตรวจต่อประชากรของประเทศ (test cases per million population หรือ test cases per thousand poppulation)

มาดูข้อมูลจากเเว็บ https://ourworldindata.org/coronavirus ซึ่งค่อนข้างละเอียดและโปร่งใส โดยเฉพาะเกี่ยวกับการตรวจ ก่อนหน้า(8เมย.)มีการระบุแหล่งข้อมูลและคำอธิบายชัดเจนไว้ว่า (ตามกระทู้ https://ppantip.com/topic/39786877 ขออนุญาตจขกท.อ้างอิงข้อมูลครับ)

สรุปว่า ข้อมูลการตรวจที่ส่งให้เป็นจำนวนคนที่ตรวจ ซึ่งมาจาก PUI ( = คนที่ยืนยันติดเชื้อ + คนที่ผลตรวจเป็นลบ + คนที่รอผลตรวจ ) ในรายงานของกรมควบคุมโรค
ข้อมูลล่าสุดถึง4เมย. ตรวจ 24,474 คน คิดเป็น 0.35 คนต่อประชากรพันตน

ล่าสุดวันที่10เมย.คำอธิบายข้อมูลได้ถูกแก้ไขเตามข้างล่าง (ดูได้ที่ https://ourworldindata.org/covid-testing#thailand )

มีการแจ้งเพิ่มเติมโดยสธ.ว่า มี non-PUI (คนที่ไม่เข้าเกณฑ์การตรวจแต่จ่ายเองเพื่อทำการตรวจ) จำนวนมาก สธ.กำลังรวบรวมข้อมูลนี้ ตอนนี้ข้อมูลการตรวจที่ส่งให้ยังไม่รวม non-PUI
ข้อมูลล่าสุดถึง8เมย ตรวจ 28,709 คน คิดเป็น 0.41 คนต่อประชากรพันคน
 
ดูตามคำอธิบายล่าสุดข้างบนนี้ ค่อนข้างชัดเจนเรื่องตัวเลขการตรวจ คือใช้จำนวนคน และใช้ตัวเลข PUI เพียงแต่ว่ายังไม่รวมข้อมูลของ non-PUI

ขอตีความเพิ่มเติมว่า non-PUI ที่ได้ผลบวก ได้ถูกรวมเข้าไปในจำนวนคนที่ยืนยันติดเชื้อแล้ว ที่ยังไม่ได้รวมเข้ามาในจำนวนคนตรวจคือเฉพาะ non-PUI ที่ได้ผลลบ หวังว่าสธ.จะรวบรวมข้อมูล non-PUI นี้และเปิดเผยต่อสาธารณะ+แจ้งข้อมูลนี้มาที่ https://ourworldindata.org/coronavirus ในอนาคตอันใกล้

ล่าสุดมีข้อมูลจำนวนคนตรวจถึงวันที่8เมย. ในขณะที่ข้อมูลประเทศอิ่นมีไปถึง10เมย.แล้ว

ดูตย.กราฟการตรวจ ซึ่งเขากำกับไว้ด้วยว่าหน่วยเป็น จำนวนคน (S.Korea, UK., Japan, Malasia, Thailand, Phillipines) หรือ จำนวนครั้ง (Taiwan) หรือ หน่วยไม่ชัดเจน (US., Vietnam, Indonesia) ใช้ดูแนวโน้มการตรวจเพิ่ม

ตย.กราฟการตรวจต่อประชากร1พัน เฉพาะประเทศที่หน่วยเป็นจำนวนคนที่ตรวจ (S.Korea, UK., Japan, Malasia, Thailand, Phillipines) ใช้ดูเปรียบเทียบความถี่ถ้วนในการตรวจคัดกรอง รวมถึงแนวโน้มการเพิ่ม

สรุป จำนวนคนที่ตรวจต่อประชากร1พัน ถึง8เมย.
  S.Korea      9.44
  UK              3.46
  Malaysia     1.77
  Japan          0.49
  Thailand      0.41
  Philipines    0.04 (ถึง 4เมย.)
 
ส่วนอีกเว็บที่รวบรวมข้อมูลทั่วโลก https://www.worldometers.info/coronavirus/#countries ผู้ที่ติดตามข้อมูลการตรวจก่อนหน้าวันที่7เมย. จะเห็นข้อมูล Total Tests ตรงกับ PUI ตามรายงานของกรมควบคุมโรค และ update รายวัน ตย.

ดูข้อมูลเมื่อ6เมย. เป็นข้อมูลของวันที่5เมย.

เมื่อเข้าไปดูข้อมูลเมื่อ8เมย. ปรากฏว่า Total Tests กระโดดเป็น 71,860 และ Tests/1M pop กระโดดจาก 359 เป็น 1,030  ตรงกับตัวเลขปริศนา 71,860 ที่ศบค.รายงานเมื่อ7เมย. ซึ่งยังไม่มีความกระจ่างของหน่วยและที่มาของข้อมูล

มาเก็บข้อมูลอีกทีวันที่10เมย.ซึ่งข้อมูลส่วนใหญ่ update เป็นข้อมูลของวันที่10เมย.ยกเว้น Total Tests กับ Tests/1M pop ซึ่งคงที่มาตั้งแต่8เมย.ในขณะที่ของประเทศอื่นตัวเลขทั้ง2มีการ update รายวันปกติ (ดูวันที่11เมย.ข้อมูลยังเหมือนกับที่เก็บไว้เมื่อ10เมย.)

คำเตือน ขณะนี้เว็บ worldmeters ได้ติดเชื้อรหัสพันธุกรรม “71860” เข้าให้แล้ว ผู้ที่เข้าไปดูข้อมูลควรใช้วิจารณญาณ