พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกายปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑-หน้าที่ 504 บทว่า
ฌาน ฌานมี ๒ อย่าง คือ
อารัมมณูปนิชฌาน -เพ่งอารมณ์
และ ลักขณูปนิชฌาน - เพ่งลักษณะ
ในฌาน ๒ อย่างนั้น
สมาบัติ ๘ เข้าไปเพ่งอารมณ์มีปฐวีกสิณเป็นต้น ชื่อว่า อารัมมณูปนิชฌาน.
วิปัสสนามรรคและผล ชื่อว่า ลักขณูปนิชฌาน.
ในวิปัสสนามรรคและผลเหล่านั้น
วิปัสสนาชื่อว่า ลักขณูปนิชฌาน
เพราะเข้าไปเพ่ง ซึ่งลักษณะมีอนิจลักษณะเป็นต้น,
มรรคชื่อว่า ลักขณูปนิชฌาน เพราะกิจทำด้วยวิปัสสนาสำเร็จด้วยมรรค,
ส่วนผล ชื่อว่า ลักขณูปนิชฌาน เพราะอรรถว่า เข้าไปเพ่งนิโรธสัจอันเป็นลักษณะที่จริงแท้.
ขนิกสมาธิใช้กับ อารัมมณูปนิชฌาน และ ลักขณูปนิชฌาน ไม่ได้