ใครใคร ก็วิพากวิจารณ์เกี่ยวกับคดียุบพรรคอนาคตใหม่ ในแง่ของคำตัดสินของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ แต่อย่างไรก็ตาม ผลลัพธ์สุดท้ายพรรคอนาคตใหม่ แม้จะหมดอนาคตและปิดฉากพรรคการเมืองโดยคณะกรรมการพรรคถูกตัดสิทธิ์ หรือโดยประหารชีวิตทางการเมืองไปแล้วนั้น แต่อดีตหัวหน้าพรรค และคณะกรรมการพรรค ต่างก็ยังคงรวมตัวกันเพื่อดำเนินกิจการทางการเมืองต่อไป
ในแง่คำตัดสินวินิจฉัยของศาลฯ คงไม่ขอวิพากวิจารณ์ เพราะถือว่าเป็นคำตัดสินถึงที่สุดแล้ว แต่อยากจะกล่าวหลักการที่เกี่ยวข้องกับการยุบพรรคการเมืองทั่วไป หรือแนวทางปฏิบัติสากล หรือต่างประเทศมีแนวทางดำเนินการอย่างไร
ในต่างประเทศ อาทิ ฝรั่งเศษ เสปน ฯ การยุบพรรคการเมือง ต้องถือว่า สมาชิกพรรคการเมืองนั้นกระทำความผิดรุนแรง ที่ส่งผลต่อความมั่นคงต่ออำนาจอธิปไตยแห่งรัฐ เป็นสำคัญ หรือเป็นการต่อต้านระบอบการปกครองแห่งรัฐนั้น ยกตัวอย่าง ประเทศปกครองในระบอบประชาธิปไตยแบบสาธารณรัฐ จะมีพรรคการคอมมิวนิสต์ เกิดขึ้นมาโดยไม่มีกฎหมายให้อำนาจในการจัดตั้งไว้ เป็นต้น
ในประเทศไทย คดียุบพรรคการเมือง ต่อหลายคดีที่เกิดขึ้นส่วนใหญ่ที่พอจำได้ มักจะเกิดจากสาเหตุเรื่อง ที่มาของเงินสนับสนุนพรรคการเมือง การโกงกระบวนการเลือกตั้ง การซื้อสิทธิขายเสียง ฯลฯ ล้วนแต่กำหนดบทลงโทษไว้ชัดเจนที่กฎหมายรัฐธรรมนูญ และกฎหมายพรรคการเมืองที่มีกำหนดไว้ตั้งแต่ พ.ศ.2517 เป็นต้น แต่เมื่อลองเปรียบเทียบกับทางต่างประเทศเกี่ยวกับกรณียุบพรรคการเมือง อาจมองว่ามีความต่างกัน
การยุบพรรคการเมือง รวมไปถึงการตัดสิทธิ์ทางการเมือง คือ การประหารชีวิตทางเมือง โดยหากพิจารณาในแง่ของการพัฒนาพรรคการเมืองนั้น ถือว่าเป็นอุปสรรคที่สำคัญอย่างยิ่ง เพราะเหตุที่ว่าพรรคการเมืองถือเป็นองค์การ ความร่วมมือของประชาชนเป็นตัวกลางที่ส่งเจตนาร่วมไปยังรัฐบาล หรือประมุขของประเทศ เจตนาร่วมของประชาชนจะส่งผลไปสู่นโยบายพรรคการเมืองหากมีความโดดเด่น น่าสนใจจนทำให้พรรคการเมืองนั้นเป็นที่นิยมของประชาชนที่มีความทัศนคติต่างกันให้เกิดความเชื่อเหมือนกัน และมีทิศทางเดียวกันก่อให้เกิดความเข้มแข็งทางเมืองภาคประชาชนยิ่งขึ้นด้วย ดังนั้นการพัฒนาพรรคการเมือง ไม่ได้มีความหมายว่า พรรคการเมืองที่เป็นองค์การอยู่รอดเพียงอย่างเดียว แต่นโยบายที่โดดเด่นแห่งพรรคการเมืองนั้นคงอยู่ เรียกว่า อุดมการณ์ทางการเมือง
ตามทัศนของผู้เขียน เชื่ออุดมการณ์ทางการเมือง มีความสัมพันธ์กับพัฒนาการพรรคการเมือง ในประเทศไทยมีระบบพรรคการเมืองที่อ่อนแอเป็นอย่างมาก สืบเนื่องจาก เดิมไม่ได้ให้ความสำคัญ ในเรื่องที่เกี่ยวกับที่มาของอุดมการณ์ หรือ เจตนาร่วมของประชาชน มากเท่าที่ควร (ความหมาย และรายละเอียดของพรรคการเมืองรบกวนไปศึกษาเพิ่มเติม) แต่มุ่งเน้นไปยังตัวบุคคลสำคัญ ผู้มีชื่อเสียง หรือผู้มีอำนาจ โดยพิจารณาถึงการแสดงออกถึง ภาวะผู้นำ ของบุคคลนั้นมากกว่า ประเทศไทยจึงมีระบบการเลือกตั้งสมาชิกสภาล่าง (ส.ส.) 2 แบบ คือ แบบัญชีรายชื่อ (เน้นนโยบาลพรรคฯ) และแบบแบ่งเขต (เน้นตัวบุคคล) โดยให้ความสำคัญต่อ บุคคล มากกว่า พรรคการเมือง หรือ อุดมการณ์ทางการเมือง ส่งผลให้การยุบพรรคในประเทศไทยก็แค่เพียง เกมส์ทางการเมือง หรืออาวุธสังหาร ที่ประทุษร้ายต่อขั้วอำนาจตรงข้ามทางการเมืองเท่านั้น ไม่ใช่เรื่องใหญ่โตอะไร ที่ประชาชนจะนำมาใส่ใจ
ข้อเท็จจริง ไม่สำคัญ เท่ากับการตีความของฝ่ายตุลาการศาลรับธรรมนูญ ดังนั้น เรื่องกรณียุบพรรคการเมือง พรรคอนาคตใหม่ (ลงวันที่ 21 ก.พ. 2563) ต้องสิ้นสุดพร้อมคำตัดสินวินิจฉัยของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญไปแล้ว โดยอาจเป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนาการเมืองไทย ไปยังภาคประชาชน ให้เกิดความตื่นตัวมากยิ่งขึ้นในช่วงเวลาที่การติดต่อสื่อสารที่รวดเร็วนี้ แต่ในแง่ ของการพัฒนาพรรคการเมือง ในประเทศไทย ยังคงห่างไกลไปอีก ซึ่งอาจจะรอความพร้อม ความรู้เรื่องสิทธิ ฯ ของประชาชนเองในระดับจุลภาคก็เป็นไปได้

" สิงห์จรัส "