เดินทางไปจีนมาทั้งหมด 7 ครั้งแล้ว อยากจะสรุปไว้ 12 ข้อ ดังนี้
1. ไปมา 12 มณฑล ได้แก่ ยูนนาน, เสฉวน, หูหนาน, เหอเป่ย, ส่านซี, เหอหนัน, เจียงซู, เจ้อเจียง, ทิเบต, ซิงไห่, กวางตุ้ง, กวางสี (จีนมี 22 มณฑล)

2. 26 เมือง ดังนี้


ขอบคุณภาพจาก https://pixels.com

2.1 คุนหมิง นครแห่งฤดูใบไม้ผลิ อากาศเย็นสบายตลอดปี ในเมืองมีที่ท่องเที่ยวน่าสนใจหลายแห่ง จุดเริ่มต้นการเดินทางไปแชงกรีล่า

ขอบคุณภาพจาก
2.2 ลี่เจียง เมืองโบราณอันยิ่งใหญ่ ขึ้นกระเช้าไปดูภูเขาหิมะมังกรหยก เป็นดินแดนของชนเผ่านาซี ชนเผ่าที่ประดิษฐ์ตัวอักษรภาพ

2.3 จงเตี้ยน ดินแดนแชงกรีล่า ขึ้นภูเขาหิมะพระจันทร์สีน้ำเงิน เมืองแห่งวัฒนธรรมทิเบต มีวัดซงจานจื่อหลิง หรือวัดโปตาลาน้อย

2.4 ต้าหลี่ เมืองแห่งดินแดนอาณาจักรน่านเจ้า มีเมืองโบราณกู่เฉิงน่ารัก ขี่จักรยานชิลล์ ๆ ไปชมบ้านตระกูลไป๋ ชมเจดีย์สามองค์แห่งวัดฉงเซิ่ง ตัววัดมีหลายระดับชั้นสวยงามอลังการ


2.5 ฉงชิ่ง เมืองเศรษฐกิจใหญ่อันดับต้น ๆ ของจีน เป็นศูนย์กลางของมณฑล มีอู่หลง หลุมฟ้า สะพานมังกรในหุบเขา สถานที่ถ่ายทำภาพยนตร์เรื่องศึกโค่นบัลลังก์วังทอง

ขอบคุณภาพจาก https://news.yahoo.com/
2.6 เฉิงตู นครโบราณแห่งเสฉวนที่ตั้งมั่นแห่งก๊กเล่าปี่ บ้านเกิดของหมีแพนด้า นครที่ไร้แสงแดด อากาศอึมครึมครึ้มตลอดปี
2.7 จิ่วจ้ายโก่ว มหัศจรรย์แห่งสายน้ำ อุทยานแห่งชาติที่สวยงามอันดับต้น ๆ ของโลก ถ้าได้เห็นจิ่วจ้ายโก่วแล้วจะไม่อยากเห็นลำธารหรือบึงน้ำที่ไหนในโลกอีก
2.8 ฉางซา เมืองเอกแห่งมณฑลหูหนาน อยู่ทางใต้ของแม่น้ำแยงซีเกียง
2.9 อู่หลิงหยวน มหัศจรรย์แห่งขุนเขา ทางเดินกระจกลอยฟ้าแสนหวาดเสียวเยี่ยวเล็ด

2.10 จางเจียเจี้ย ที่ตั้งแห่งประตูสวรรค์ อู่หลงเหมิน ช่องประตูแห่งขุนเขาที่ยิ่งใหญ่สวยงามที่สุดในโลก

2.11 เฟิงหวง เมืองหงส์เหิน เมืองโบราณสองฝั่งริมแม่น้ำสวยงามมีเอกลักษณ์สุดพรรณนา

2.12 ปักกิ่ง นครอารยธรรมอันดับหนึ่งของประวัติศาสตร์ตะวันออก สวยงามสุดบรรยาย พระราชวงศ์ต้องห้าม พระราชวังฤดูร้อน ยิ่งใหญ่อลังการ กำแพงเมืองจีนสร้างตัดไปกับเส้นฟ้า



2.13 ซีอาน นครแรกเริ่มแห่งมหาอาณาจักรฮั่น ตุ๊กตาดินเผาขนาดเท่าคนจริงนับหมื่นตัวในสุสานจิ๋นซีโบราณ

2.14 หัวซาน ภูเขาสวยงามหนึ่งในห้าราชาแห่งขุนเขาของจีน ทางเดินริมเขาที่อันตรายที่สุดในโลก

2.15 ลั่วหยาง ถ้ำหลงเหมินผาฟ้ามังกร มหัศจรรรย์งานแกะสลักพุทธศิลป์ที่หน้าผายาวเหยียดหลายกิโลเมตร พระพุทธรูปแกะสลักนับหมื่นองค์

2.16 นานกิง คราบน้ำตาแห่งสงคราม การเข่นฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ที่ญี่ปุ่นกระทำกับจีน
2.17 หางโจว ทะเลสาบซีหู เพชรเม็ดงามแห่งเจียงหนาน หางโจวเป็นเมืองที่มีฮวงจุ้ยยอดเยี่ยมแห่งหนึ่งของจีน คือมีทะเลสาบด้านหน้า ภูเขาด้านหลัง ไร่ชา และคุณภาพชีวิตผู้คนที่ยอดเยี่ยม ถนนโบราณชิลล์สุด ๆ กลางเมืองมีภูเขาลูกเตี้ย ๆ ขันไปชมวิวเมือง

2.18 ซูโจว เมืองโบราณริมแม่น้ำที่เป็นมรดกโลก
2.19 เซี่ยงไฮ้ โชว์รูมของจีนที่ใช้แสดงความเจริญ ความยิ่งใหญ่ ออกสู่สายตาชาวโลก เดอะบันด์เป็นทางเดินเลาะแม่น้ำที่สวยงามที่สุดในโลก
2.20 ลาซา เมืองหลวงแห่งอารายธรรมทิเบต ศูนย์กลางของลามะอันยิ่งใหญ่ วัดโจคังและจตุรัสแปดเหลี่ยมเป็นหนึ่งในสถานที่ที่ต้องมาเยือนสักครั้งก่อนตาย วัดโปตาลาคือพระราชวังทองอันศักดิ์สิทธิ์ เข้าไปแล้วเหมือนถูกสะกดต้องมนต์ขลัง
2.21 ชิกัตเซ่ บ้านของปัญจะลามะ พระราชวังกลางเมืองงดงามโดดเด่น
2.22 EBC (Everest Base Camp) ด้านทิเบต หนาวยะเยือกหายใจลำบากที่สุดในชีวิต แทบไม่รอด เมื่อมาอยู่ใต้หุบเขาของ Everest มาตาแห่งภูเขา ดุจเวลาจะหยุดหมุน ความยิ่งใหญ่งดงามของขุนเขากลบทับทุกสิ่งทุกอย่าง

2.23 กวางโจว ศูนย์กลางการค้าส่งสินค้าที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของโลก
2.24 กุ้ยหลิน ล่องเรือแม่น้ำลี่เจียงกว่าสี่ชั่วโมง ตามเส้นทางล่องเรือโบราณ ทัศนียภาพเหมือนลอยเข้าเมฆไปในฝัน
2.25 หยางซั่ว เส้นทางปั่นจักรยานเลาะไปตามแม่น้ำอู่หลง ท่ามกลางขุนเขากุ้ยหลินอันสวยงาม ผ่านทุ่งนา สวนผัก ไร่ส้ม สัมผัสวิถีชนบทจีน
2.26 เสิ่นเจิ้น แดนสวรรค์ของนักช้อป
ไปมาหมดแล้วทุกรูปแบบ ทั้งเมืองโบราณ พระราชวัง ภูเขา แม่น้ำ ทะเลสาบ ได้เห็นความยิ่งใหญ่ของประวัติศาสตร์อารยธรรมจีนที่เป็นต้นสายของวัฒนธรรมอื่นของโลก ได้เห็นธรรมชาติงดงามอัศจรรย์สุดยิ่งใหญ่ เดินทางข้ามผ่านที่ราบสูงกว้างใหญ่ ภูเขาหิมะสูงเสียดฟ้า นั่งรถไฟตัดผ่านจากไหล่ทวีปสู่ที่ราบกว้างไพศาล จากเมืองศิวิไลซ์สู่ไร่นาชนบท จากรอยเชื่อมต่อแห่งวัฒนธรรมหนึ่งสู่วัฒนธรรมหนึ่ง เห็นการเปลี่ยนแปลงของสายน้ำ เห็นหิมะละลายกลายเป็นแม่น้ำกว้างใหญ่ เห็นภูผาสูงเทียมเมฆ เพลินไปกับเมืองโบราณที่สวยงามดุจสวรรค์ ทุกอย่างนี้ได้พบเห็นมาหมดแล้ว

3. ถ้าพูดถึงในแง่ Tourism Product จีนมีอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวที่ใหญ่มาก ๆ Tourism Industry ของจีนนั้นคิดเป็น 11 % ของ GDP หรือมีมูลค่าถึง 1.35 ล้านล้าน USD (จริง ๆ น่าจะมากกว่านั้น ถ้านับรวมถึงการผลิตในการอุปโภคบริโภคที่มา support การท่องเที่ยว) เนื่องจากจีนมีทรัพยากรการท่องเที่ยวมากมายมหาศาลที่ขายได้ ทั้งในแง่ธรรมชาติ ประวัติศาสตร์ ศิลปะ เรียกได้ว่ามีจุดขายมากมาย อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวเป็นเส้นเลือดหลักที่หล่อเลี้ยงประเทศจีน และจีนมีประชาการมากมายกว่าพันล้านคน แค่นักท่องเที่ยวจีนเดินทางกันก็มากมายมหาศาลแล้ว สำหรับจีนนั้นนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติถือเป็นส่วนน้อยมากเมื่อเที่ยวกับสัดส่วนนักท่องเที่ยวจีนเอง เท่าที่ได้พบเจอมาคนจีนชอบเดินทางท่องเที่ยวมาก ๆ ยิ่งคนแก่จีนด้วยแล้ว ชอบเดินทาง พอเกษียณแล้วยิ่งชอบเดินทาง คนแก่ไทยเกษียณแล้วอยู่บ้าน ส่วนคนแก่จีนจะเดินทางท่องเที่ยว



4. จีนมีการบริหารการจัดการท่องเที่ยวที่ยอดเยี่ยม
- รู้จักนำความโดดเด่นของวัฒธรรมประวัติศาสตร์ท้องถิ่น หรือธรรมชาติมาชูเป็นจุดเด่น แล้วโฆษณาประชาสัมพันธ์ นำจุดเด่นนั้นออกมาเสนอขายให้นักท่องเที่ยวได้อย่างดีเยี่ยม จนคนสนใจเดินทางมาท่องเที่ยวกันมหาศาล
- บริหารจัดการ Infrastructure ในการท่องเที่ยวได้อย่างยอดเยี่ยม ไม่ว่าจะเป็นระบบขนส่ง ระบบการประชาสัมพันธ์ การขายตั๋ว การจัดการอุทยานแห่งชาติหรืออุทยานทางประวัติศาสตร์ การบริหารคน ยกตัวอย่างเช่นอุทยานธรรมชาติของจีน จะไม่อนุญาตให้นักท่องเที่ยวนำรถเข้าไป แต่จะมีจุดจอดรถ และมีรถบริการนำคนเข้าไปแทน ลดความหนาแน่นแออัด และป้องกันไม่ให้ธรรมชาติชอกช้ำมากจากรถยนต์
- ใส่ Idea ให้กับ Product ได้อย่างสร้างสรรค์ การทำจุดเล็กจุดน้อยให้ดูน่าสนใจ ถึงแม้ว่าบางจุดจะดูน่าสนใจน้อย แต่การ decoration และ presentation ที่ยอดเยี่ยมทำให้น่าสนใจขึ้นมา และไม่ทิ้งรายละเอียดที่น่าสนใจกระจุ๋มกระจิ๋มเล็ก ๆ น้อย พี่จีนจะไม่รั้งรอที่จะใส่เข้าไป
- ถนนคนเดิน ที่ทำในรูปแบบผสมกับเมืองโบราณหรือกู่เฉิง มีแทบทุกเมือง และทำได้ดีทุกแห่ง มีของกินและสินค้าที่น่าสนใจ
- การผลิตแบบ Mass Production ทำให้ทุกอย่างราคาถูก อาหารถูก โรงแรมถูก ของที่ระลึกถูก
หลาย ๆ ข้อนี้ ไทยยังห่างไกลจากเขามาก และควรดูเป็นตัวอย่าง เพราะ Travel Industry กำลังจะเป็น Trend หลักของโลก และการท่องเที่ยวไม่สามารถจะถูกทดแทนได้ด้วยระบบอิเล็กทรอนิกส์ เราเร่งพัฒนาตอนนี้ยังทัน ผมว่าถ้าผมเป็น รมต. กระทรวงท่องเที่ยวผมจะให้นโยบายและจัดการได้ดีกว่านี้ นี่พูดจริง ๆ



5. จีนเข้าสู่สังคมไร้เงินสดอย่างแท้จริงแล้ว ทุกอย่างสามารถ payment ได้ทางอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ โดยเฉพาะโทรศัพท์มือถือ อีกไม่นานเงินสดจะสูญหายไป การไม่ต้องใช้เงินสดเป็นการลด cost ในหลาย ๆ เรื่อง และช่วยให้ระบบการซื้อขายไหลลื่นดีมาก ๆ



6. ภาษาจีนกำลังจะกลายเป็นภาษาที่สำคัญอันดับต้น ๆ ของโลก เคียงคู่กับภาษาอังกฤษ





7. ปัญหาเรื่องความสกปรกของห้องน้ำ จีนแก้ปัญหาได้ดี ห้องน้ำตามแหล่งท่องเที่ยวพอเพียง และสะอาดสอ้านขึ้นมาก พูดได้ว่าไปจีนไม่ต้องกลัวห้องน้ำสกปรกอีกแล้ว



8. คนจีนทำอะไรเร็ว เคลื่อนไหวรวดเร็ว พูดเร็ว ๆ ทุก Activity ดำเนินไปอย่างรวดเร็ว เหตุผลเพราะประวัติศาสตร์อันยาวนานที่บ้านเมืองเต็มไปด้วยสงคราม และผู้คนมากมายที่ต้องแย่งทรัพยากรกันใช้ หล่อหลอมให้บุคลิกคนเป็นเช่นนั้น แต่พอนั่งลงจิบชา ก็สามารถ Slow life ได้



9. ในอนาคตคนจีนไม่จำเป็นที่จะต้องซื้อจักรยานเองอีกต่อไป เนื่องจากมีระบบจักยานสาธารณะที่ยอดเยี่ยม มีจักรยานให้เลือกเช่าได้จอดอยู่ทุกหนทุกแห่ง พอใช้เสร็จจะจอดไว้ที่ไหนก็ได้



10. ระบบรถไฟของจีน ทั้ง metro, subway รถไฟในเมือง และรถไฟความเร็วสูงระหว่างเมือง CRH ก้าวหน้าพัฒนาไปไกลมาก ๆ เทียบเท่าหรือเกือบจะดีกว่าญี่ปุ่นแล้ว ทั้งในแง่ความครอบคลุมทั่วถึงในการเชื่อมต่อ ความรวดเร็ว สะดวกสบาย ที่สำคัญที่สุด ราคาถูกมาก ๆ



11. จีนมีคนอ้วนน้อยถึงน้อยที่สุด เรื่องนี้เคยมีคนบอกไว้ และพอไปมาก็เป็นเช่นนั้นจริง ๆ สาเหตุหลักน่าจะเป็นเพราะกิจกรรมในชีวิตประจำวันของเค้าที่ใช้พลังงานเยอะมาก ๆ เช่น เดินทั้งวัน ขี่จักรยาน คนจีนเดินทางไปไหนต่อไหนเยอะ Active ตลอดเวลา และเวลาไปไหนก็ไม่นิยมขับรถไปถึงเลยแบบเรา เค้าจะเดิน วิ่ง ขี่จักรยาน ทำให้ถึงแม้จะกินเยอะ แต่ปริมาณ Output การใช้พลังงานเยอะกว่า เขาจึงไม่อ้วน สิ่งเหล่านี้สังเกตุได้ชัดเจนในทุกเมืองที่ผมไป ส่วนสาเหตุอื่น ๆ เช่น ดื่มชา ไม่ทานของหวานมาก ก็มีส่วนครับ



12. ไปจีนมานับครั้งไม่ถ้วน ไม่เคยเจอคนจีนเป็นกระเทยหรือเกย์แบบแสดงออกเลยสักคน สาเหตุคงเป็นเพราะระบบ และจารีตวัฒนธรรมของเขา โดยเฉพาะลัทธิขงจื๊อ ซึ่งไม่นิยมหรือรับไม่ได้กับเพศสภาพที่แตกต่าง จึงทำให้ LGTB ไร้ที่ยืนในสังคมจีน