เราต้องนิยามคำว่า  วิปัสสนากันก่อน
มีอาจารย์ท่านหนึ่ง ท่านแปลใว้  ว่า  วิ แปลว่าเห็น  วิปัสสนา ก็คือ การเห็นอย่างวิเศษ

การทำวิปัสสนา ก็เพื่อให้เห็นที่เรียกว่า การตรัสรู้ธรรม 
พระอรหันต์นาคเกษม ได้อุปมา การตรัสรู้ ว่า เหมือน การจุดไฟส่องดูตัวเลขในที่มืด  เห็นครั้งเดียวก็รู้ว่า เลขอะไร ไม่จำเป็นต้องจุดดูซ้ำอีก
พระพุทธเจ้า อุปมาการตรัสรู้ เหมือนการเหยียบลงเม็ดข้าวที่ตั้งเดีอยใว้ถูก การเกิดการถูกทิ่มให้เกิดเลือดออกได้

จะเห็นได้ว่า การตรัสรู้ เป็นการเห็นที่ ระยะหนึ่งก็พอ  การนั่งภาวนา เป็นหลายสิบปี ถ้าไม่มีการเกิดตรัสรู้ธรรม ก็ถือว่าไม่ได้ปริญญาทางพุทธศาสนานั้นเอง

ที่ผมถามว่า การทำวิปัสสนา นั้น ใครเป็นคนดู ใครเป็นคนถูกดู
ถ้าเราเอาตัวเรามาแยก จะได้ตามพระอภิธรรมว่า ประกอบด้วย จิต เจตสิค รูป นิพพานธาตุ 
แต่ถ้าในพระสูตร พระองค์มักจะกล่าว ว่า ขันธ์ห้า กับสัตว์โลก ประมาณนั้น

คำถามที่ 1  ถามว่า การทำวิปัสสนา เอาอะไรไปดูอะไร ในส่วนประกอบ ที่เป็นตัวเรานี้  เช่น เอาจิต ไปดูกาย เอาจิตไปดูเจตสิก ,เอาจิตไปดูจิต หรือเอาจิตไปดูนิพพานธาตุ หรือ เอานิพพานธาตุไปดู กาย เอานิพพานธาตุไปดูจิต เป็นต้น

คำถามที่ 2 วิธีดู ทำอย่างไร เช่น ทำอานาปานสติ ตั้งจิตอย่างไร น้อมจิตอย่างไร ดูอย่างไร บอกรายละเอียดการดูที่นำไปปฏิบัติได้ไหม เช่นเวลาเดินจงกลม เอาส่วนใหนดูส่วนใหนดูอย่างไรเป็นต้น

คำถามที่ 3 เราจะรู้ได้อย่างไรว่า การดูนั้นบรรลุจุดประสงค์แล้ว คือการตรัสรู้ธรรม ตัวผู้เห็น เห็นตัวผู้ถูกเห็นอย่างชัดเจนแจ่มแจ้ง  หรือว่าไม่มีจุดหมาย

แต่ละคำตอบท่านมีเหตุผลอย่างไร
ถูกผิดไม่ว่ากันตอบกันมาเยอะๆ อะไรก็ได้ที่ท่านปฏิบัติอยู่ยิ่งดี จะรออ่าน ขอขอบคุณล่วงหน้าครับ