สงครามโลกครั้งที่หนึ่งถูกเรียกว่ามหาสงครามอย่างมีที่มาที่ไป เพราะนี่ไม่ใช่แค่สงครามที่ใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยมีมาของโลกในสมัยนั้น แต่มันยังเป็นสงครามที่ส่งคนจำนวนมากไปสู่ความตายและความบ้าคลั่งอีกด้วย
และในสงครามครั้งนี้เองที่ทำให้มนุษย์รู้จักกับอาการที่ชื่อว่า “Shell Shock” อาการที่มักจะเกิดขึ้นกับทหารที่เห็นภาพความโหดร้ายของสงครามอย่างต่อเนื่อง

ภาพนี้ถ่ายไว้ตอนต้นสงครามโลกครั้งที่ 1 ในการรบที่เรียกว่า "Battler of the Somme" หรือ "Somme Offensive" เป็นการรบระหว่างทหารอังกฤษและฝรั่งเศส กับทหารเยอรมัน โดยฝั่งสัมพันธมิตร (อังกฤษกับฝรั่งเศส) ตั้งใจว่าถ้าชนะศึกนี้จะช่วยให้จบสงครามได้ง่ายๆ แต่ก็กลายเป็นศึกที่ใหญ่ที่สุดในสงครามโลกครั้งที่ 1 มีทหารเข้าร่วมกว่า 3 ล้านคน และกว่า 1 ล้านคน จบชีวิตที่นี่   เป็นการตายในสนามรบที่เยอะที่สุดของประวัติศาสตร์โลกเลยก็ว่าได้
       
สิ่งที่ทำให้คนสะเทือนใจเมื่อเห็นภาพถ่ายนี้ คือรอยยิ้มของทหารที่อยู่ด้านซ้ายของรูป ถ้าเราไม่รู้อะไร เราอาจคิดว่านี่เป็นภาพของทหารที่ยังมีความหวังกลางสมรภูมิ แต่ความจริงแล้วนี่คือภาพของทหารที่ได้รับผลกระทบจากอาการ Shell Shock ซึ่งเป็นคำนิยามที่ทหารตั้งขึ้นมา

“ดวงตาแห่งความบ้าคลั่ง” รูปภาพเกี่ยวกับอาการ Shell Shock ที่มีชื่อเสียงมากที่สุด

Shell Shock แปลตรงๆ ก็คือ "อาการช็อกจากระเบิด" เนื่องจากช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 เป็นจุดเปลี่ยนจากสงครามดั้งเดิมที่สู้รบกันด้วยอาวุธประชิดตัว ตาต่อตาฟันต่อฟัน เป็นสงครามที่ใช้อาวุธทำลายล้างระดับสูงเต็มรูปแบบ ทั้งปืนกล เครื่องบินทิ้งระเบิด ทหารที่ถูกส่งไปยังสมรภูมิ แม้จะเก่งการต่อสู้ ยิงปืนแม่น แต่ถ้าเจออีกฝ่ายยิงกระสุนระเบิดมาใส่ก็มีโอกาสตายได้พอๆ กับทหารที่ไร้ประสบการณ์
       
สภาพสมรภูมิที่นั่งอยู่ในบังเกอร์ดีๆ ก็อาจจะมีระเบิดมาตกแถวที่ๆ ตัวเองอยู่ หรือแม้แต่เห็นเพื่อนตัวเองโดนระเบิด ร่างขาดเป็นชิ้นๆ ตกมาในบังเกอร์ ทำให้ทหารหลายนายช็อกกับสิ่งที่เกิดขึ้น และส่งผลกระทบต่อจิตใจอย่างรุนแรง
        อาการของทหารที่เจอ Shell Shock คือ ตัวสั่น สับสน ฝันร้าย หนักสุดๆ คือ หลุดไปเลยเหมือนคนเสียสติ อย่างเช่น ทหารนายนี้ที่อาจจะเสียสติไปแล้ว จึงได้แต่นั่งยิ้มให้กล้อง


ทหารหลายนายที่มีอาการ Shell Shock และพยายามหนีจากสมรภูมิ กลับถูกกล่าวหาว่าขี้ขลาด ทิ้งเพื่อนร่วมชาติ ทิ้งหน้าที่ บ้างถูกยิงทิ้งเนื่องจากละเมิดวินัยทหาร บ้างถูกขังเดี่ยว หรือรักษาด้วยการใช้ไฟฟ้าช็อต เพราะสมัยนั้นคนยังไม่รู้ว่านี่เป็นอาการทางจิตที่เกิดขึ้นจริง
 

       หลังสงครามจึงมีการศึกษาเกี่ยวกับโรคนี้ และทางการแพทย์สรุปให้เรียกอาการนี้ว่า "War Neurosis"หรืออาการทางประสาทที่มีผลจากสงคราม รัฐบาลอังกฤษจึงต้องออกมาขอโทษครอบครัวของทหารที่ถูกตัดสินโทษเพราะอาการ Shell Shock

ในคลิปที่จะให้ดูเป็นคลิปสังเกตอาการผู้ป่วยที่มีอาการ Shell Shock และรักษาโดยนายแพทย์ชื่อ อาเธอร์ เฮิร์สต์ ซึ่งเป็นแพทย์เพียงคนเดียวในตอนนั้นที่เชื่อว่าคนพวกนี้ไม่ได้ขี้ขลาด และต้องรักษาให้ถูกวิธี เขารับทหารที่มีอาการนี้เข้ามารักษา และกว่า 90% ก็กลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ รวมถึงนายทหารรายนี้ที่ได้รับการรักษาจนเดินได้เป็นปกติในระดับหนึ่งด้วย


เรื่องน่าช็อกที่เกิดกับทหารในสมรภูมิสงครามยังมีอีกมาก เช่น ลือกันว่าที่สมรภูมิมาร์น ทางตะวันออกของฝรั่งเศส ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 ทหารที่เจอแรงกระแทกจากระเบิดอานุภาพสูง ถึงขั้นเสียชีวิตในทันทีทั้งที่ยังยืนประจำการอยู่ตรงนั้นและไร้ร่องรอยบาดเจ็บใดๆ จนเพื่อนทหารเข้าไปเรียกถึงได้รู้ว่าเพื่อนเสียชีวิตแล้ว

       

       ระดับความเลวร้ายของสงครามโลกนั้น เราคงได้แค่คะเนจากการอ่านบันทึกประวัติศาสตร์ ดูภาพยนตร์ แต่คงเทียบกันไม่ได้กับคนที่ได้ไปอยู่ตรงนั้น ได้ยินเสียงระเบิดอยู่ข้างหู รับรู้ถึงแรงสะเทือนใต้ฝ่าเท้า และสายตาจับจ้องอยู่ที่เพื่อนทหารคนแล้วคนเล่าที่จากไป ที่เลวร้ายกว่าคือความจริงที่ว่า ทหารหลายนายที่รอดชีวิตกลับมา นอกจากจิตใจจะบอบช้ำจากสงครามแล้ว ยังถูกรัฐบาลและคนในสังคมทอดทิ้ง ไม่ไยดีอะไรเลยด้วย


ข้อมูลจาก
http://rarehistoricalphotos.com/shell-shocked-soldier-1916/
http://www.smithsonianmag.com/history/the-shock-of-war-55376701/
ที่มา rarehistoricalphotos, apa
CatDumb
dek-d.com