.

Archibald Brown เจ้าหน้าที่ท่าเรือ Naples
กำลังจ้องมองบัญชีรายชื่อทหารในมือ
และขานรายชื่อทหารทุกคนของ
กรมร้อยพลาธิการปืนใหญ่ที่ 22
22nd Artillery Supply Company of the
Polish II Corps
" ผมเห็นรายชื่อสิบโท Wojtek
แต่ไม่ยอมปรากฏตัว
และเดินเข้ามาด้านหน้า "
Archibald Brown กล่าว

ตอนนั้น มันเป็นช่วงกลางเดือนกุมภาพันธ์ 1944
Archibald Brown กำลังทำงานอยุ่ที่ Naples
เพื่อประสานงานกับหน่วยทหารโปแลนด์
ซึ่งเพิ่งจะโดยสารมาทางเรือ
จาก Alexandria ประเทศ Egypt
เพื่อเข้าร่วมรบกับกองกำลังพันธมิตร
ในการต่อสู้กับกองทัพนาซีเยอรมัน/อิตาลี
หนึ่งในหน้าที่ของ Archibald Brown คือ
การตรวจสอบรายชื่อลูกเรือ
และพูดคุยกับทหารที่เพิ่งจะเดินทางมาถึง

Archibald Brown
จึงก้มมองที่เอกสารในมืออีกครั้ง
มีรายชื่อทหารคนหนึ่งว่า  Wojtek
มีหมายเลขประจำตัวทหาร สมุดบัญชีเงินเดือน
แต่ก็ยังไม่พบกับทหารรายนี้แต่อย่างใด

จนกระทั่ง พันเอกรายหนึ่งมีสีหน้ายิ้มแย้ม
ได้เดินเข้ามาหา Archibald Brown แล้วบอกว่า
" อีม เขาฟังได้แต่ภาษาโปแลนด์และเปอร์เซีย "

แล้วขอให้ Archibald Brown เดินตาม
ไปที่กรงลูกหนึ่ง ภายในกรงมีหมีสีน้ำตาล
ที่มักอาศัยอยู่แถวซีเรียตัวโตเต็มที่แล้ว
พันเอกรายนั้นได้อธิบายว่านี่คือ สิบโท Wojtek

ที่เทือกเขา Alborz ทางตอนเหนือของ Iran
มีเด็กเลี้ยงแกะชายวัยรุ่นเขต Hamadan
ได้พบลูกหมีกำพร้าในป่าแห่งหนึ่ง
เชื่อว่านายพรานบางคนได้
ยิงแม่มันเสียชีวิตไปแล้ว
ดังนั้น เด็กเลี้ยงแกะจึงพามันกลับบ้าน
แล้วเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยงที่บ้าน

ในช่วงฤดูใบไม้ร่วมในปี 1942
กลุ่มทหารโปแลนด์ Anders Army
ได้พบกับเด็กเลี้ยงแกะวัยรุ่นคนหนึ่ง
ที่กำลังอุ้มลูกหมีน้อยกำพร้าแม่
กลุ่มทหารโปแลนด์จึงขอลูกหมีตัวนั้น
โดยขอแลกกับอาหารกระป๋อง ช็อกโกแลต
มีดทหารสวิสและข้าวของอื่น ๆ
แล้วเด็กเลี้ยงแกะจึงเดินจากลูกหมีตัวนั้นไป

ส่วนพวกทหารได้เลี้ยงดูตั้งชื่อ
ลูกหมีตัวนั้นว่า Wojtek
ซึ่งเป็นชื่อทั่วไปของชาวโปแลนด์
แต่บทบาทอาชีพทหารของ Wojtek
กลับได้รับการพิสูจน์แล้วว่า
ชื่อนี้ค่อนข้างถูกโฉลกกับชื่อของหมี
เพราะ Wojtek คือ นักรบที่มีความสุข

พวกทหารต่างเลี้ยงดู Wojtek
เป็นอย่างดีเหมือนเลี้ยงดูเด็กทารก
โดยป้อนน้ำนมข้นเจือจางจากขวดเหล้า Vodka
ต่อมาก็ป้อนผลไม้ แยม น้ำผึ้ง
และน้ำหวานที่เป็นอาหารของทหาร

Wojtek เติบโตขึ้นมาอย่างรวดเร็วมาก
ท่ามกลางพวกทหารโปแลนด์
และไม่นานหลังจากนั้น
Wojtek ก็เริ่มดื่มเบียร์
ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นเครื่องดื่ม
ที่ Wojtek โปรดปรานมากที่สุด
Wojtek ยังชอบกินบุหรี่แต่ไม่ชอบสูบบุหรี่
แต่บางคนบอกว่า Wojtek ทั้งกินทั้งสูบบุหรี่

" Wojtek ต้อนรับทหารที่ผ่านการฝึกรบ
ซึ่งมักจะเหน็ดเหนื่อยอย่างแรง
สำหรับพวกเราแล้ว Wojtek คือ
เพื่อนที่คอยปลอบประโลมใจและสร้างรอยยิ้ม

Wojtek บางครั้งเหมือนกับลูกสุนัขตัวหนึ่ง
มันดื่มเบียร์เหมือนกับทหารทั่วไป
หนึ่งขวดไม่สาไหร (ไม่เมา) "
Wojciech Narebski อดีตสหายศึก
ให้สัมภาษณ์กับ BBC News ในปี  2008

ทหารหลายคนในค่ายทหารแห่งนี้
ต่างเคยเป็นเชลยศึกมาก่อน
หลายคนถูกจับกุมหลังจากการรบระหว่าง
นาซีเยอรมันกับโซเวียตรัสเซียในปี 1939
โดยได้รับการอภัยโทษจากสตาลิน
เป็นกรณีพิเศษในปี 1941
เชลยศึกหลายคนรอดตาย
จากการใช้แรงงานหนักที่คุก Gulag

เมื่อเชลยศึกถูกปล่อยตัว
ให้เป็นอิสระจากคุกรัสเซีย
เชลยศึกเหล่านี้จึงถูกส่งตัวไปยัง
ค่ายทหารฝ่ายสัมพันธมิตร
ที่ค่ายทหารในเปอร์เซีย/ในตะวันออกกลาง
พวกเชลยศึกได้รับการฝึกฝนให้เป็นทหาร
เพื่อช่วยในการรบของฝ่ายสัมพันธมิตร
.
.

หลายคนที่เคยทนทุกข์ทรมานอย่างหนัก
ในค่ายกักกันใช้แรงงานในโซเวียตรัสเซีย
หลายคนทีแรกต่างดีใจที่จะได้กลับบ้าน

แต่พวกเขากลับต้องไปทำสงครามแทน
เพราะประเทศถูกกองทัพนาซีเยอรมันยึดครอง
หลายคนสูญเสียครอบครัวญาติพี่น้อง/บ้าน
จึงต่างไปสมัครเป็นทหารอาสาฝ่ายสัมพันธมิตร

สำหรับพวกทหารเหล่านี้
มีแต่ลูกหมีที่น่ากอดฟัด/เล่นมวยปล้ำ
คือ ความสุขเพียงอย่างเดียว
ที่หลงเหลืออยู่ของพวกทหาร
พวกทหารชอบเล่นมวยปล้ำ
สู้กับหมีตั้งแต่ตัวยังเล็ก ๆ
ทั้งมันยังชื่นชอบกีฬามวยปล้ำมาก
บ่อยครั้งที่มันเล่นมวยปล้ำกับทหารคนอื่น ๆ

Wojtek  ยังสามารถวันทยาหัตถ์
ทักทายทหารคนอื่น ๆ ได้

นอกจากนี้ Wojtek ยังเป็นยามที่ดีมาก
มีคืนหนึ่งมีโจรอาหรับแอบลอบเข้ามา
จะมาขโมยของในค่ายพักทหาร
แต่เข้าไปในในจุดที่ Wojtek นอนหลับอยู่
เมื่อโจรอาหรับเห็นหมีก็ร้องเสียงหลง  
เพราะหวาดกลัวมาก จึงถูกจับตัวได้

พวกทหารมักพา Wojtek
ติดตามไปด้านหลังรถบรรทุกทหาร
ที่ใดก็ตามที่มีการเดินทัพไป
ก็จะมี Wojtek ติดตามไปด้วย
มีการเดินทัพจากเปอร์เซียไปยังอิรัก
แล้วผ่านซีเรียปาเลสไตน์และอียิปต์

ในปี 1944 สองปีต่อมา
ในตอนนั้น Wojtek ไม่ใช่ลูกหมีอีกต่อไปแล้ว
Wojtek ยืนสูงถึง 6 ฟุต (182 เซนติเมตร)
และน้ำหนัก 485 ปอนด์ (220 กิโลกรัม)
นั่นหมายความว่า เริ่มกลายเป็นเรื่องยากแล้ว
ในการระบุว่า Wojtek เป็นสัตว์เลี้ยง
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการอธิบาย
ให้เจ้าหน้าทางการตามท่าเรือ
เพื่อรับฟังและอนุญาตให้ Wojtek
ร่วมเดินทางไปกับพวกทหารด้วย

ในวันที่ 14 เมษายน 1944  
Wojtek ติดค้างอยู่ที่ท่าเรือ Alexandria
เจ้าหน้าที่ท่าเรือปฏิเสธที่จะให้ Wojtek
ขึ้นบนเรือรบของทหารโปแลนด์ด้วย
โดยระบุว่า Wojtek เป็นสัตว์ป่า
และมีแต่คนที่มีหนังสือเดินทางเท่านั้น
จึงสามารถเดินทางไปพร้อมกับเรือได้

ดังนั้น พวกทหารจึงร่วมกันแก้ไขปัญหานี้
และได้รับอนุมัติจากผู้บัญชาการทหาร Cairo
ด้วยการอนุมัติให้บรรจุ Wojtek
เป็นทหารประจำกองทัพ ยศสิบโท
มีหมายเลขประจำตัว สมุดบัญชีเงินเดือน
พร้อมกับมีหนังสือเดินทางประจำตัว
ทำให้ Wotjek ได้รับอนุญาตให้ขึ้นเรือได้

เมื่อ Wojtek ได้รับการบรรจุเป็นทหารยศสิบโท
Wojtek จึงต้องเข้ารับการฝึกฝนทางทหาร
โดยให้ขนลังบรรจุลูกปืนใหญ่/ลูกกระสุนปืนใหญ่
แต่โดยนิสัยส่วนตัวของ Wojtek
มักจะทำตนขี้เกียจเสมอ
โดยมักจะมองหาลังที่ว่างเปล่า
เพื่อแบกขนแทนของหนัก

อย่างไรก็ตาม  ในปี 1944
ในช่วงสงคราม Monte Cassino
Wojtck  ได้ทำงานอย่างสมศักดิ์ศรี
การเป็นทหารยศสิบโทอย่างเต็มที่
ด้วยการช่วยหน่วยรบแบกลัง
บรรจุลูกกระสุนปืนใหญ่ขนาดหนัก 100 ปอนด์
และยุทธภัณฑ์อื่น ๆ ร่วมรบกับ
ทหารในแนวหน้าอย่างมุ่งมั่นแข็งขัน

เพื่อรับรู้และยอมรับความกล้าหาญ
และความเต็มใจที่จะเข้าร่วมรบของ Wojtek
กองร้อยพลาธิการทหารปืนใหญ่ที่ 22
จึงขอเปลี่ยนแปลงเครื่องหมายประจำหน่วยรบ
.
.


หลังจากสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลง
พวกทหารโปแลนด์ต่างลังเลใจที่จะกลับบ้าน
เพราะโปแลนด์เป็นของโซเวียตรัสเซียไปแล้ว
ความทรงจำของทหารหลายคน
ที่เคยผ่านคุกใช้แรงงานหนัก Gulag
ทำให้หวาดกลัวว่าจะต้องไปเผชิญหน้าอีก
และสถานะการณ์ภายในโปแลนด์
ก็ยังไม่รู้ว่าจะเป็นเช่นใดบ้าง/ไม่เหมือนเดิม
เพราะหลายคนเป็นอดีตนักโทษโซเวียตรัสเซีย
ได้รับการปล่อยตัวเพราะสตาลินอภัยโทษ
ทำให้ทหารหลายพันคนจึงขอลี้ภัยในอังกฤษ

Wojtek พร้อมกับทหารโปรแลนด์ 3,000 นาย
จึงถูกส่งตัวไปที่ค่าย Winfield Aerodrome
ที่ Hutton ใน Berwickhire  Scotland
เพียงเวลาไม่นานนัก
Wojtek ก็กลายเป็นคนดังประจำท้องถิ่นแห่งนั้น
Wojtek  ได้เข้าร่วมงานเต้นรำในหมู่บ้าน
งานปาร์ตี้สำหรับเด็ก ๆ ของหมู่บ้าน
และร่วมงานคอนเสิร์ตต่าง ๆ
ยอมให้พวกเด็ก ๆ ขี่บนหลังต่างม้า
และตอนที่  Wojtek ว่ายน้ำ
ในแม่น้ำ Tweed ที่นั่น
ชาวบ้านต่างกระตือรือร้น
ที่จ้องมอง Wojtek จากด้านบนสะพาน


ในที่สุด
ทหารกองร้อยพลาธิการทหารปืนใหญ่ที่ 22
ก็ถูกปลดประจำการทุกคน/สลายกองร้อย
ทำให้เกิดคำถามขึ้นมาอีกว่า
Wojtek ควรย้ายไปอยู่ที่ใด
ที่อิหร่าน โปแลนด์ หรือ สกอตแลนด์
.

---

.

" ตอนผมอายุ 17 ปี ผมต้องประหลาดใจมาก
เพราะตรงด้านหน้าค่ายพักของผม
มีลูกหมีตัวหนึ่งนอนอยู่
มิตรภาพที่ยาวนานช่วง 3 ปี
ระหว่างผมกับมัน เพราะเรามีชื่อเหมือนกัน
มันเหมือนกับเด็กทารก เหมือนกับสุนัขตัวน้อย ๆ
มันกินนมจากขวดเหมือนเด็กทารก
มันรู้สึกว่า พวกทหารเป็นพ่อแม่ของมัน
มันจึงไว้วางใจพวกเรามากเลยทีเดียว

มันมีสมุดรับจ่ายเงินเดือน
แต่มันไม่เคยได้รับเงินเดือน
และมันกินอาหารเป็น 2 เท่าของทหารทั่วไป
มันมียศสิบโทของทหารโปแลนด์

เบียร์ขวดเดียว มันไม่รู้สึกเมาแต่อย่างใด
เพรามันตัวใหญ่มากน้ำหนักถึง 200 กิโลกรัม

มันค่อนข้างเงียบสงบและรักสันติ
แต่มันก็ไม่ชอบพวกลิงหรือหมีตัวอื่น ๆ
ที่ทหารนำมาเลี้ยงไว้ในค่าย

สำหรับพวกทหารที่ห่างไกล
จากครอบครัวและบ้านเกิด
ในมุมมองนักจิตวิทยา
การมี Wojtek จึงเป็นเรื่องสำคัญมาก

มีครั้งหนึ่ง
ที่ชายหาดทะเล Adriatic ใกล้ Ancona ใน Italy
Wojtek กระโจนลงไปในทะเล
แล้วรีบวิ่งขึ้นบนบกวิ่งไปบนชายหาด
มีสุภาพสตรีหลายคนกำลังเล่นน้ำอยู่
คุณคงจินตนาการได้ว่าจะเกิดอะไรขึ้น
ผมต้องร้องตะโกนว่า
ไม่ต้องกลัว หมีตัวนี้ไม่เป็นอันตราย

เจ้าหน้าที่คอมมิวนิสต์ในโปแลนด์
ต้องการจะพามันไปที่สวนสัตว์ในโปแลนด์
แต่สหายศึกในสกอตแลนด์ต่างต่อต้านเรื่องนี้
เพราะทุกคนต่างลี้ภัยจากการปกครองของเผด็จการคอมมิวนิสต์ สตาลินในยุคนั้น "  
Wojciech Narebski วัย 86 ปี
ศาตราจารย์เคมีและธรณีวิทยา
ได้เดินทางมาจาก Krakow Poland
มายังมหานคร London
ในการฉายภาพยนตร์สารคดีเรื่องนี้


Wojciech Narebski ได้พบกับ
Wojtek  ครั้งสุดท้ายใน Italy
ก่อนการรบที่ Bologna
ในเดือนเมษายน 1945

หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลง
กองร้อยของท่านถูกย้ายไป
ที่ Berwickshire ใน Scotland

ส่วน Wojtek ถูกย้ายไปที่สวนสัตว์
Edinburgh Zoo ใน Scottland
บรรดาทหารผ่านศึกโปแลนด์มีกไปเยี่ยมมัน


Wojciech Narebski ได้ใช้เวลาอยู่ที่  
Yorkshire สักพักหนึ่ง
ก่อนเดินทางกลับประเทศ Poland
ทำให้ยากยิ่งขึ้นในการติดต่อกับ
สหายศึกในอดีตที่ยังอยู่ใน Scotland
เพราะความจำกัดทางการสื่อสารในยุคนั้น
และข้อจำกัดทางการเมืองการปกครองของรัฐ
แต่ท่านไม่เคยลืม  Wojtek เลย


“ ผมรู้สึกดีใจที่มีคนคิดถึงมัน
ผมคิดว่ามันเหมือนพี่ชายผมคนหนึ่ง

มันเป็นเรื่องที่เศร้ามากสำหรับผม
ตอนที่ผมทราบข่าวการตาย
ของ Wojtek ในปี 1963 "
Wojciech Narebski สรุปให้ฟัง
.
.