วิชชา ๓ คือ
๑. ปุพเพนิวาสานุสติญาณ ความรู้ที่ได้ระลึกชาติได้
๒. จุตูปปาตญาณ ความรู้จุติและอุบัติของสัตว์ทั้งหลาย
๓. อาสวักขยญาณ ความรู้ที่ทำอาสวะให้สิ้น
ปัญหาข้อแรก จึงมีว่า ญาณโลกีย์ เช่น ปุพเพนิวาสานุสติญาณ จุตูปปาตญาณ สามารถเกิดขึ้นในสมาธิระดับใด กล่าวคือ เกิดขึ้นได้ระดับฌาน(อัปปนาสมาธิ ) หรือสามารถเกิดขึ้นในระดับอุปจารสมาธิ(ไม่ถึงฌาน)
ปัญหาข้อสอง ในกรณีที่ถือว่า ญาณโลกีย์ เช่น ปุพเพนิวาสานุสติญาณ จุตูปปาตญาณ เกิดขึ้นได้ระดับฌาน(อัปปนาสมาธิ) เท่านั้น
ปัญหาว่า หากโพชฌงค์เป็นอุปจารสมาธิ(ไม่ถึงฌาน) ก็ไม่สามารถทำให้เกิดญาณโลกีย์ได้ เว้นเสียว่าโพชฌงค์เป็นระดับฌาน (อัปปนาสมาธิ)
ปัญหาข้อสาม ลักขณูปนิชฌาน เป็นระดับอัปปนาสมาธิ หรือเป็นอัปปนาสมาธิ คำถามนี้เกี่ยวพันถึงคำถามแรก
ปัญหาข้อสี่ อัปปนาสมาธิต้องเป็นอารัมมณูปนิชฌานเท่านั้นใช่หรือไม่ อ้างกระทู้
http://topicstock.ppantip.com/religious/topicstock/2012/02/Y11733074/Y11733074.html
https://ppantip.com/topic/35075061
ปัญหาข้อที่ ๕ อารัมมณูปนิชฌานเท่านั้นที่น้อมไปโลกียญาณเท่านั้นหรือ?
ปัญหาข้อที่ ๖ ลักขณูปนิชฌานน้อมไปในโลกียญาณได้หรือไม่ หรือน้อมไปเพียงอาสวักขยญาณ
อ้างอิงพระสูตร
พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๔ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๖
อังคุตตรนิกาย ทสก-เอกาทสกนิบาต
โพชฌงคสูตร
[๑๐๒] ดูกรภิกษุทั้งหลาย โพชฌงค์ ๗ ประการนี้ อันภิกษุเจริญแล้ว
ทำให้มากแล้ว ย่อมยังวิชชา ๓ ประการให้บริบูรณ์ โพชฌงค์ ๗ ประการเป็นไฉน
คือ สติสัมโพชฌงค์ ๑ ธรรมวิจยสัมโพชฌงค์ ๑ วิริยสัมโพชฌงค์ ๑ ปีติ
สัมโพชฌงค์ ๑ ปัสสัทธิสัมโพชฌงค์ ๑ สมาธิสัมโพชฌงค์ ๑ อุเบกขา
สัมโพชฌงค์ ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย โพชฌงค์ ๗ ประการนี้แล อันภิกษุเจริญแล้ว
ทำให้มากแล้ว ย่อมยังวิชชา ๓ ประการให้บริบูรณ์ วิชชา ๓ ประการเป็นไฉน
คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมระลึกถึงชาติก่อนได้เป็นอันมาก คือ ระลึกได้
หนึ่งชาติบ้าง สองชาติบ้าง ฯลฯ ย่อมระลึกถึงชาติก่อนได้เป็นอันมาก พร้อมทั้ง
อาการ พร้อมทั้งอุเทศ ด้วยประการฉะนี้ ๑ ย่อมเห็นหมู่สัตว์ทั้งที่กำลังจุติ
กำลังอุปบัติ เลว ประณีต มีผิวพรรณดี มีผิวพรรณทราม ได้ดี ตกยาก
ด้วยทิพยจักษุอันบริสุทธิ์ล่วงจักษุมนุษย์ ฯลฯ ย่อมรู้ชัดซึ่งหมู่สัตว์ผู้เป็นไปตาม
กรรมด้วยประการฉะนี้ ๑ ย่อมทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุติ ปัญญาวิมุติ อันหาอาสวะ
มิได้ เพราะอาสวะทั้งหลายสิ้นไป ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง ในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่ ๑
ดูกรภิกษุทั้งหลาย โพชฌงค์ ๗ ประการนี้แล อันภิกษุเจริญแล้ว ทำให้มากแล้ว
ย่อมยังวิชชา ๓ ประการนี้ให้บริบูรณ์ ฯ
จากพระสูตรโพชฌงค์น้อมไปสู่ไปวิชชา ๓ คือ ญาณโลกีย์ก็ได้ โลกุตตระญาณก็ได้
ปัญหาจึงมีดังที่กล่าวมา
สืบเนื่องจากระทู้
https://ppantip.com/topic/37574356 สมาธิในโพชฌงค์ ๗ เป็นฌานหรือไม่
โพชฌงค์ ๗ บรรลุวิชชา ๓ได้หรือไม่ เชิญผู้รู้
๑. ปุพเพนิวาสานุสติญาณ ความรู้ที่ได้ระลึกชาติได้
๒. จุตูปปาตญาณ ความรู้จุติและอุบัติของสัตว์ทั้งหลาย
๓. อาสวักขยญาณ ความรู้ที่ทำอาสวะให้สิ้น
ปัญหาข้อแรก จึงมีว่า ญาณโลกีย์ เช่น ปุพเพนิวาสานุสติญาณ จุตูปปาตญาณ สามารถเกิดขึ้นในสมาธิระดับใด กล่าวคือ เกิดขึ้นได้ระดับฌาน(อัปปนาสมาธิ ) หรือสามารถเกิดขึ้นในระดับอุปจารสมาธิ(ไม่ถึงฌาน)
ปัญหาข้อสอง ในกรณีที่ถือว่า ญาณโลกีย์ เช่น ปุพเพนิวาสานุสติญาณ จุตูปปาตญาณ เกิดขึ้นได้ระดับฌาน(อัปปนาสมาธิ) เท่านั้น
ปัญหาว่า หากโพชฌงค์เป็นอุปจารสมาธิ(ไม่ถึงฌาน) ก็ไม่สามารถทำให้เกิดญาณโลกีย์ได้ เว้นเสียว่าโพชฌงค์เป็นระดับฌาน (อัปปนาสมาธิ)
ปัญหาข้อสาม ลักขณูปนิชฌาน เป็นระดับอัปปนาสมาธิ หรือเป็นอัปปนาสมาธิ คำถามนี้เกี่ยวพันถึงคำถามแรก
ปัญหาข้อสี่ อัปปนาสมาธิต้องเป็นอารัมมณูปนิชฌานเท่านั้นใช่หรือไม่ อ้างกระทู้ http://topicstock.ppantip.com/religious/topicstock/2012/02/Y11733074/Y11733074.html
https://ppantip.com/topic/35075061
ปัญหาข้อที่ ๕ อารัมมณูปนิชฌานเท่านั้นที่น้อมไปโลกียญาณเท่านั้นหรือ?
ปัญหาข้อที่ ๖ ลักขณูปนิชฌานน้อมไปในโลกียญาณได้หรือไม่ หรือน้อมไปเพียงอาสวักขยญาณ
อ้างอิงพระสูตร
พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๔ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๖
อังคุตตรนิกาย ทสก-เอกาทสกนิบาต
โพชฌงคสูตร
[๑๐๒] ดูกรภิกษุทั้งหลาย โพชฌงค์ ๗ ประการนี้ อันภิกษุเจริญแล้ว
ทำให้มากแล้ว ย่อมยังวิชชา ๓ ประการให้บริบูรณ์ โพชฌงค์ ๗ ประการเป็นไฉน
คือ สติสัมโพชฌงค์ ๑ ธรรมวิจยสัมโพชฌงค์ ๑ วิริยสัมโพชฌงค์ ๑ ปีติ
สัมโพชฌงค์ ๑ ปัสสัทธิสัมโพชฌงค์ ๑ สมาธิสัมโพชฌงค์ ๑ อุเบกขา
สัมโพชฌงค์ ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย โพชฌงค์ ๗ ประการนี้แล อันภิกษุเจริญแล้ว
ทำให้มากแล้ว ย่อมยังวิชชา ๓ ประการให้บริบูรณ์ วิชชา ๓ ประการเป็นไฉน
คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมระลึกถึงชาติก่อนได้เป็นอันมาก คือ ระลึกได้
หนึ่งชาติบ้าง สองชาติบ้าง ฯลฯ ย่อมระลึกถึงชาติก่อนได้เป็นอันมาก พร้อมทั้ง
อาการ พร้อมทั้งอุเทศ ด้วยประการฉะนี้ ๑ ย่อมเห็นหมู่สัตว์ทั้งที่กำลังจุติ
กำลังอุปบัติ เลว ประณีต มีผิวพรรณดี มีผิวพรรณทราม ได้ดี ตกยาก
ด้วยทิพยจักษุอันบริสุทธิ์ล่วงจักษุมนุษย์ ฯลฯ ย่อมรู้ชัดซึ่งหมู่สัตว์ผู้เป็นไปตาม
กรรมด้วยประการฉะนี้ ๑ ย่อมทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุติ ปัญญาวิมุติ อันหาอาสวะ
มิได้ เพราะอาสวะทั้งหลายสิ้นไป ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง ในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่ ๑
ดูกรภิกษุทั้งหลาย โพชฌงค์ ๗ ประการนี้แล อันภิกษุเจริญแล้ว ทำให้มากแล้ว
ย่อมยังวิชชา ๓ ประการนี้ให้บริบูรณ์ ฯ
จากพระสูตรโพชฌงค์น้อมไปสู่ไปวิชชา ๓ คือ ญาณโลกีย์ก็ได้ โลกุตตระญาณก็ได้
ปัญหาจึงมีดังที่กล่าวมา
สืบเนื่องจากระทู้ https://ppantip.com/topic/37574356 สมาธิในโพชฌงค์ ๗ เป็นฌานหรือไม่