พบแพทย์ในอเมริกา
-------------------------

การพบแพทย์ในอเมริกาเป็นสิ่งที่คนเดินกินข้าวแกงแบบธรรมดาไม่อยากพบ
อเมริกาเป็นต้นแบบของทุนนิยม ดังนั้นหนึ่งในหัวใจสำคัญของการพัฒนาทุกวงการวิชาชีพคือแรงจูงใจ โดยเฉพาะแรงจูงใจด้านค่าตอบแทน
ทุนนิยมแบบอเมริกันคือทุนนิยมเสรี คือมีการควบคุมกลไกลราคาน้อยที่สุด ให้ระบบดีมานซัพพลายทำงานเป็นธรรมชาติที่สุด

เมื่อเป็นเช่นนั้น วิชาชีพพิเศษๆที่ใช้ความชำนาญและความรู้เฉพาะ ค่าแรงแพงทุกวิชาชีพ ค่าแพทย์แพงมาก

นอกจากค่าตอบแทนแล้ว อเมริกาเป็นประเทศที่วางมาตรฐานการแพทย์ให้กับวงการสาธารณสุขทั่วโลก ที่นี่จึงต้องได้มาตรฐานทุกอย่าง คำว่ามาตรฐานจึงทำให้ค่าใช้จ่ายในการจัดการสูงขึ้นมากด้วยเช่นกัน ซึ่งหมวดนี้รวมถึงยาและเวชภัณฑ์ต่างๆด้วย ที่นี่ไม่มียาก็อป ยาออริจินัลนี่แพงมากถึงมากที่สุด เช่นยาปฏิชีวนะแผงนึงก็ต้องมีสักเจ็ดร้อยบาท แถมต้องมีใบสั่งจากหมอด้วย
นี่เรียกว่า สามสูงเลย ค่าหมอสูง ค่ารพ.สูง ค่ายาสูง

เมื่อทุกอย่างสูงไปหมด การเจ็บป่วยสักครั้งเปรียบเหมือนโดนปล้น หรืออุบัติเหตุจราจร ซึ่งคาดเดาไม่ได้เลยว่าจะต้องจ่ายเท่าไหร่ในการเจ็บป่วยหนึ่งครั้ง (เดี๋ยวจะเล่าว่าเดาไม่ได้อย่างไร)

เมื่อค่าเสียหายจากการเจ็บป่วยสูง ธุรกิจประกันจึงเฟื่องฟูมากและกลายเป็นภาคบังคับสำหรับทุกคน ซึ่งแน่นอนว่าคนที่ทำงานในระบบต้องมีประกันทุกคน คนที่ไม่มีกฏหมายรองรับก็หาประกันยากชีวิตจึงแขวนบนเส้นด้ายสุขภาพตลอด

ถึงแม้มีประกันแล้วก็ไม่ใช่ว่าจะเดินอาดๆเข้าไปพบหมอ เพราะประกันทั่วๆไปไม่ครอบคลุมค่าใช้จ่ายทั้งหมด โดยทั่วไปประกันจะจ่ายให้ 80% เราจ่าย 20%

ฟังดูเหมือนเราจะจ่ายไม่มาก แต่มาเจอค่าใช้จ่ายจริงๆที่นี่แล้วจะขอบคุณระบบสาธารณสุขไทยที่โดนก่นด่าได้ทุกวันนี่แหละ

การพบแพทย์ที่นี่ก็มีแบ่งระดับ primary เช่นพวกสถานีอนามัยหรือคลินิกชุมชน secondary รพ.อำเภอ tertiary รพ.จังหวัดหรือรพ.ศูนย์ เหมือนที่ไทยทำนั่นแหละ

ที่นี่เข้มงวดกับการพบแพทย์ให้ตรงกับความรุนแรงของโรคมาก โดยทั่วไปแล้วหากเจ็บป่วยเล็กๆน้อย ก็ต้องเดินไปหาคลินิคชุมชนก่อน คลินิคพวกนี้เปิดในเวลาราชการเท่านั้น เราจะให้ใบสั่งยาไปรับยากลับบ้าน ค่าใช้จ่ายตรงขั้นนี้ โดยเฉลี่ยก็ 100-300 ดอลลาร์ เราจ่ายแค่ 20 เปอร์เซ็นต์ก็สบายๆใช่มั้ยครับ ตกแค่ สี่ร้อยถึงพันกว่าบาทยังพอจ่ายได้

ถ้าเกิดเจ็บป่วยนอกเวลาราชการละ ก็มีสองช้อยส์ ซึ่งคุณต้องเลือกให้ดีว่าจะเข้าประตูไหน ระหว่าง urgency กับ emergency

ถ้าคุณปวดหัวมาก จนทนไม่ได้ตอนตีสอง คุณเดินเข้า urgency แพทย์ประจำห้องจะตรวจร่างกาย ถ้าไม่มีอะไรผิดปกติมาก อาจจะฉีดยา ให้คุณนอนพัก บริการในห้องนี้ก็จะเริ่มต้นที่ประมาณ 1,000 ดอลล่าร์ ถ้าโชคดีฉีดยาหายกลับบ้าน เราก็จ่าย 200 ดอลลาร์หรือเจ็ดพันกว่าบาทแล้วก็หายปวดหัวกลับบ้าน

แต่ถ้าวันนั้นเปรี้ยวอยากลองเดินเข้า emergency room ดู คุณจะโดนมะรุมมะตุ้มจากหมอหลายๆแผนกที่ประจำการในห้องฉุกเฉิน ทุกหมอที่มาคุยมาตรวจเขาได้ค่าตอบแทนหมด ทุกบริการในนี้ราคาคูณอีกสิบเท่า ถ้าคุณเดินออกมาจาก ER แล้วเจอบิลค่ารักษา 10,000 ดอลลาร์ คุณก็จะกลับไปปวดหัวอีกเดือนนึง ซึ่งค่าบริการในห้องฉุกเฉินนี้เริ่มต้นที่หมื่นดอลลาร์นี่แหละครับ ถ้าป่วยถูกโรคที่ต้องส่งตรวจมาก ส่งเข้าผ่าตัดฉุกเฉินด้วยก็คูณไปอีกหลายเท่าตัวเลยครับ

ห้อง emergency แบบอเมริกันคือห้องที่ต้องรีดเค้นศักยภาพของแพทย์สูงที่สุด เพราะมีปัจจัยเรื่องเวลาเป็นตัวแปรสำคัญที่สุด เปลี่ยนรอดเป็นตายจากตายเป็นรอดในหน่วยวินาที เมื่อมูลค่าของเวลามันสูง ศักยภาพ บุคลากร จึงต้องดีที่สุดพร้อมที่สุด ใครเข้ามาที่นี่ก็ต้องจ่ายแพงที่สุด

คนอเมริกันเลยกลัว ER มาก ถ้าเข้า ER แล้วออกมาคงได้ป่วยอีกรอบตอนเจอบิลรักษานี่แหละ

เมื่อค่าใช้จ่ายในการรักษาสุขภาพสูงมาก คนอเมริกันเลยดูแลเอาใจใส่สุขภาพมาก จัดการตัวเองได้เมื่อเจอปัญหาสุขภาพง่ายๆ การดูแลรับผิดชอบตัวเองคือสิ่งแรกที่อเมริกันชนคิด ถ้าให้คนอื่นดูแลคุณก็จ่ายค่าตอบแทนนั้นด้วย คติของอเมริกันชนคือดูแลสุขภาพดีกว่า ง่ายกว่าและถูกกว่าการรักษาสุขภาพ

นโยบายรักษาฟรีของไทยคือตัวอย่างระบบสุขภาพที่มหัศจรรย์มากสำหรับโลกใบนี้ การเอามาเล่าให้ชาวอเมริกันฟัง ว่าประเทศโลกที่สามที่ไม่ได้ร่ำรวย แต่สามารถสร้างระบบสวัสดิการที่รักษาประชาชนทุกคนฟรี และดำเนินนโยบายมานานนับสิบปีได้ มันคือเรื่องเหลือเชื่อสำหรับเขาเลย

แน่นอนว่าผลของนโยบายนี้ที่ช่วยชีวิตคนไทยนับล้านๆคน แต่ในมุมสะท้อนมันคือการสร้างภาระที่ผลตอบแทนไม่เป็นไปตามกลไกลตลาดแก่บุคลากรทางการแพทย์ด้วย

สิ่งที่อยากขอจากประชาชนมากที่สุดคือนโยบายนี่จะทรงประสิทธิภาพมากขึ้น

หากการดูแลสุขภาพเป็นหน้าที่หนึ่งที่ประชาชนใส่ใจ

ขอแค่นี้เอง ไม่ยากเกินไปนะครับ

Cc: Somkiat Osotsapa