สุนทรภู่วิจารณ์เรื่องเล่นแร่แปรธาตุ การค้นหายาอายุวัฒนะ ในโคลงนิราศสุพรรณ

ตั้งกระทู้ช้าไปนิด แต่เพิ่งผ่านวันสุนทรภู่มาได้แค่ 2 วัน เลยขอตั้งสักหน่อย เพราะงานของท่านมีหลายชิ้นมากที่น่าสนใจที่ไม่ได้แค่เรื่องวรรณคดีเท่านั้น แต่ยังสะท้อนสภาพสังคม ความเชื่อ วัฒนธรรม การแพทย์ และอื่นๆไว้มาก
    
        ต้องยอมรับว่า คนทั่วโลก มีความเชื่อเรื่องยาอายุวัฒนะกันมานานว่าจะช่วยทำให้อายุยืน ไม่เจ็บป่วย จึงมีการเสาะแสวงหายาอายุวัฒนะและของขลังที่จะนำมาปรุงยากันมานาน สำหรับคนไทยเองก็มีความเชื่อเช่นกัน โดยเฉพาะเรื่อง การเล่นแร่แปรธาตุ เปลี่ยนโลหะให้เป็นทอง
        
       เดอลาลู แบร์ มิชชันนารีฝรั่งเศส เคยบันทึกว่าในรัชสมัยของพระเจ้าปราสาททอง พระบิดาของพระนารายณ์มหาราช ทรงมีความสนใจในเรื่องเล่นแร่แปรธาตุมาก ถึงกับทุ่มเททรัพย์สินมากมายถึง ๒ ล้าน (ไม่ระบุหน่วย) แล้วสั่งให้นักเล่นแร่แปรธาตุหาทางเปลี่ยนโลหะให้เป็นทอง ใช้ทำยาอายุวัฒนะ แต่ก็ไม่ได้ผลที่ต้องการ

        มาถึงสมัยรัตนโกสินทร์ สุนทรภู่ มหากวีเอกของไทย ก็ได้เขียนวิจารณ์เรื่องการเล่นแร่แปรธาตุ หลังจากได้เออกบวช แล้วเดินทางไปตามป่าเขาและจังหวัดต่างๆเพื่อออกค้นหาการเล่นแร่แปรธาตุสารปรอท สำหรับทำยาอายุวัฒนะ ซึ่งสุนทรภู่ได้พรรณนาเรื่องนี้ไว้ในโคลงนิราศสุพรรณ ซึ่งได้แต่ง เมื่อ พ.ศ. ๒๓๗๔ ขณะไปจำพรรษาที่วัดสระเกศ

       หลังจากเดินทางอย่างยากลำบากแล้วได้พบกับร่างของพระที่เล่นแร่แล้วโดนแร่กินตาย เหลือแต่ข้าวของทิ้งไว้ การเล่นแร่แปรธาตุจึงเป็นการสูญเปล่า แล้วยังทำให้ร่างกายเป็นอันตรายด้วย เนื้อหาในโคลงนิราศสุพรรณส่วนนี้จึงมีความว่า

ตะวันบ่ายหายเลื่อยล้า    คลาไคล
ข้ามโป่งดงเหล็กไหล    แหล่งขมิ้น
พบเตาเก่าก่อไฟ             ผ้าพาด บาดแฮ
ตายแน่แร่กินสริ้น    ซากเนื้อเหลือของ
สงสารท่านที่ม้วย        อวยบุญ
กระดูกยังบังสกุน        เก็บผ้า
ย่ามบาดขาดเป็นจุน    จุดใส่ ไฟเอย
ตายเปล่าเจ้ากูบ้า        บ่อรู้ ครูสอน
เหล็กไหลได้แต่บ้า    หาแสวง
ถูกแร่แม่สารแสลง    เหล็กคล้าย
หลอมถลุงพลุ่งเพลิงแรง    ราวรศ กรดเอย
ควันพิศฤทธิสารร้าย    ร่ำไซ้ไสร้สูญฯ

    

         แม้จะเป็นความเชื่อของคนไทยมานาน แต่สุนทรภู่ก็ได้แสดงทัศนะว่าทั้งหมดนี้เป็นเรื่องไร้สาระทั้งสิ้น เพราะในระหว่างการเดินทางต้องพบอุปสรรคเหนื่อยยากหนักหนาจนแทบเอาชีวิตไม่รอด แต่สุดท้ายก็ไม่ได้อะไรกลับมาเลย จึงได้เขียนเตือนสติลูกหลานไว้ในโคลงก่อนบทสุดท้ายของนิราศสุพรรณด้วยว่า

หวังไว้ให้ลูกเต้า        เหล่าหลาน
รู้เรื่องเปลืองป่วยการ    เกิดร้อน
อายุวันชนะขนาน    นี้พ่อ ขอเอย
แร่ปรอทยอดยากข้อน    คิดไว้ให้จำ ฯ



         ทุกอย่างเป็นอนิจจัง

แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่