เพิ่งจะพาครอบครัวกลับมาจากเที่ยวหมู่เกาะซิลลี่(Scilly isles)ซึ่งเป็นหมู่เกาะเล็กๆ ทางใต้สุดของอังกฤษ   เป็นหมู่เกาะที่สวยงามไม่แพ้เกาะทางใต้ของไทยเราเลย      ที่แตกต่างชัดเจนเห็นเป็นเรื่องความเป็นระเบียบของชายหาด  การจัดการขนส่งคมนาคม  และการท่องเที่ยวที่เป็นระเบียบแบบแผน    Scilly isles เป็นหมู่เกาะที่มีเกาะแก่งน้อยใหญ่ร้อยกว่าเกาะ  ที่มีประชากรทั้งหมด1800 คน    ห่างจากชายฝั่งแผ่นดินใหญ่ของอังกฤษเกือบห้าสิบกิโล  ถือได้ว่าเป็นหมู่เกาะที่มีดินแดนที่อยู่โดดเดี่ยวและตัดขาดจากความเจริญ   หมู่เกาะเล็กๆ บนมหาสมุทรแอตแลนติคแห่งนี้เกี่ยวโยงอะไรกับ “ข้าวไทย”??  เชิญติดตามเลยครับ.....


ข้าวไทย.......
“ข้าว”คือหนึ่งในสินค้าต้องห้าม(คือห้ามทำการซื้อขายกับชาวต่างชาติ)ที่ “พระคลังสินค้า” กำหนดเอาไว้  และการซื้อขายต้องผ่านพระคลังสินค้าเท่านั้น  ถือเป็นกฏที่ยึดถือมาตั้งแต่สมัยอยุธยา   อำนาจและการกำหนดราคาข้าวที่ซื้อ(จากชาวนา)และขาย(ให้พ่อค้าต่างชาติ)จึงอยู่ในมือของรัฐเพียงอย่างเดียว   คนที่ร่ำรวยอู้ฟู้จึงหนีไม่พ้นเจ้าหน้าที่รัฐหรือบรรดาขุนน้ำขุนนางนั่นเอง   อีกด้านหนึ่ง  ผู้ผลิตข้าวคือประชากรส่วนใหญ่ซึ่งล้วนเป็นไพร่ก็จะเช่าที่นาของ “มูลนาย” ทำนา  ผลผลิตส่วนหนึ่งก็เป็นค่าเช่า  อีกส่วนหนึ่งก็เข้าฉางหลวง(ภาษีอากรหางข้าว)  อีกส่วนก็เก็บเอาไว้กิน   หรือถ้าปีไหนผลิตดีก็นำไปแลกเป็นเบี้ยเป็นอัฐเล็กๆ น้อยๆ แล้วจ่ายให้รัฐเพื่อที่จะได้ไม่ต้องถูกเกณฑ์ให้ไปใช้งาน(ไพร่ส่วย)   หรือต้องทำงาน(ทำนา)ให้กับมูลนายตลอดโดยได้รับส่วนแบ่งคือข้าวจากมูลนายเป็นค่าตอบแทน    จะเห็นว่า..... ”ผู้ผลิตข้าวตัวจริงเสียงจริง” ซึ่งประชากร(ไพร่)ส่วนใหญ่ของประเทศแทบจะไม่มีโอกาสได้รับอานิสงส์จากผลผลิตของตัวเองเลยหลังสิ้นสุดยุค “ใครใคร่ค้าค้า  ใครใคร่ขายขาย”

ลุปี 2385  หลังจากสยามทำสนธิสัญญาเบาริ่งกับอังกฤษ ในรูปแบบ “การค้าเสรี” มากขึ้น  แล้วติดตามมาด้วยการทำสัญญาการค้าในลักษณะเดียวกันกับอีกหลายๆ ประเทศ    อำนาจการควบคุมราคาและการส่งออกข้าวเริ่มคลายตัวและเริ่มกระเซ็นกระสายออกจากมือของ “พระคลังสินค้า” สู่สามัญชนโดยเฉพาะกลุ่มพ่อค้าคนจีน (อย่าลืมว่าคนจีนคือ “ชาวต่างด้าว” เข้ามาทำงานในสยามไม่ใช่ไพร่  จึงน่าจะมีอิสระมากกว่าไพร่เพราะไพร่ต้องสังกัดมูลนาย  ส่วนชาวต่างด้าวคนจีนจะเสียภาษีที่เรียกว่า “ผูกปี้” เพียงอย่างเดียว)       และยิ่งต่อมา  เมื่อกลุ่มพ่อค้าคนจีนรวมตัวกันตั้งโรงสี(ข้าว)ไฟขึ้นก็ยิ่งเพิ่มอำนาจในการซื้อขายและส่งออกข้าวมาก  ตระกูลดังๆ อย่าง หวั่งลี ล่ำซำ บูลสุข  บูลกุล  หรือแม้แต่ตระกูลเวชาชีวะ  ก็ก่อร่างสร้างตัวมาจากการ “บูม” ของธุรกิจการค้าข้าวมาก่อน ...จึงทำให้อำนาจในการซื้อขายข้าวไหลมาที่กลุ่มคนจีนที่ภายหลังรวมตัวกันเป็นสมาคมโรงสีไฟ


อนึ่ง  การส่งข้าวเป็นร้อยๆ พันๆ ตันออกนอกประเทศในยุคนั้นต้องอาศัยเรือสำเภาเดินสมุทรขนาดใหญ่  สำหรับประเทศไทยตอนนั้นยังอาศัยแต่งเรือสำเภาขนาดกลางส่งออกละแวกบ้านใกล้เรือนเคียง  จีน ฟิลิปินส์ ฯลฯ   ส่วนการส่งไปยุโรปนั้น   คนที่ผูกขาดส่วนใหญ่ก็จะเป็นชาวยุโรป ฮอลันดา  อังกฤษ เยอรมัน  ฝรั่งเศส   หมายเหตุ: พระยาภิรมย์ภักดี(ต้นตระกูล “ภิรมย์ภักดี”)ก็ทำธุรกิจเรือเดินสมุทรส่งข้าวไทยออกนอกประเทศมาก่อนๆ ที่จะหันมาทำธุรกิจเบียร์สิงห์


ย้อนกลับมาที่หมู่เกาะScilly isles ที่ผมเพิ่งจะไปเที่ยวพักผ่อนกลับมา   เจ้าของโรงแรมพอทราบว่าผมเป็นคนไทย  ก็รีบบอกผมอย่างตื่นเต้นว่า  สมัยก่อนมีเรือสำเภาเดินสมุทรขนาดใหญ่ที่บรรทุก “ข้าวไทย” มาเต็มลำ   แล่นชนโขดหินแล้วจมในหมู่เกาะแห่งนี้!!  ผมอึ้ง.! อุทานในใจว่า  โห....ข้าวไทยมาไกลถึงหมู่เกาะเล็กๆ ขนาดนี้เลยหรือนี่?   วันรุ่งขึ้นผมซื้อทัวร์เรือเพื่อชมเกาะและโขดหินต่างๆ รอบเกาะ  และจุดที่เรือสำเภาที่บรรทุก “ข้าวไทย” จากกรุงเทพฯ จมลงใต้ท้องมหาสมุทรแอตแลนติคเป็นจุดท่องเที่ยวที่ไกด์ต้องจอดเรืออธิบายเหตุการณ์นั้นให้ฟังด้วย   ผมจึงถือโอกาสยืนไว้อาลัยให้กับ “ข้าวและชาวนาไทย” ที่พึ่งจะผ่านมาเมื่อวานนี้ด้วย   ไกด์(คนอังกฤษ)งงที่เห็นผมยืนนิ่งไว้อาลัย   ผมจึงอธิบายว่าอีกไม่กี่วันก็จะถึงวัน “ข้าวไทยและชาวนาไทย”   ข้าวจำนวนหลายร้อยหรือพันตันที่บรรทุกขึ้นเรือสำเภาแล้วมาจมเทกระจาดทิ้งห่างจากประเทศไทยเป็นหมื่นๆ กิโลขนาดนี้   อาจจะมีเม็ดเหงื่อหรือหวาดไคลจากครอบครัวผมก็ได้  เพราะผมเองก็มาจากครอบครัวชาวนา    พูดเท่านั้นแระ...เล่นเอาไกด์และลูกทัวร์บางคนที่ร่วมทริปไปด้วยกัน อึ้ง ทึ่งไปเหมือนกัน   บางคนที่เคยลิ้มรสข้าวไทยมาก่อนกล่าวคอนเฟิร์มเป็นมั่นเหมาะว่าข้าวหอมมะลิไทยดี่ที่สุด!!








ตำนานข้าวไทยในหมู่เกาะซิลลึ่ยังไม่จบเพียงแค่นี้ครับ   ใครเลยจะเชื่อว่า....บนหมู่เกาะเล็กๆ ที่ห่างไกลจากแผ่นดินใหญ่เกือบห้าสิบกิโลขนาดนี้  และมีประชากระเพียงแค่1800กว่าชีวิตขนาดนี้   และหนึ่งในนั้นมี “คนไทย” ที่ไปทำกับข้าวไทยขายบนเกาะแห่งนี้ด้วย!!    ในระหว่างที่เดินเที่ยวในตัวเมืองของเกาะซึ่งมีร้านค้าไม่กี่ร้าน  มีร้านอาหารไม่ถึงยี่สิบแห่ง  ผมก็ไปเจอรถตู้(คันที่โชว์ข้างล่าง)ที่ดัดแปลงเป็น “ครัวไทยเคลื่อนที่” ทำอาหารไทยขายที่หัวมุมถนนให้กับนักท่องเที่ยว ......ผมยืนปลื้มน้ำตาแทบซึมเลยล่ะครับ   บนดินแดนที่เล็กๆ ที่ห่างไกลแห่งนี้......ยังมี “คนไทย” ให้ได้พูดคุยร่วมร้องเพลง "คนบ้านเดียวกัน" ของไผ่ พงศธร  และยังมี “ข้าวไทย” ให้ได้ลิ้มรส ........ถึงตรงนี้...ก็ให้รู้สึกสะท้อนในใจว่า ..!!เมื่อไหร่กันหนอชาวนาไทยจะได้ลืมตาอ้าปากกับเขาเสียที?



ปล. ผมขออนุญาตแท็กสองห้องนะครับwm กรุณาอย่าลบห้องใดห้องหนึ่งออกเลย   มันมีความเกี่ยวโยงกันอยู่