ภิกษุ ท. ! เรื่องเคยมีมาแล้ว : โคบาลชาวมคธ เป็นคนปัญญาทึบ
โดยกำเนิด ไม่คำนึงถึงฤดูสารทในเดือนท้ายฤดูฝน ไม่ตรวจตราดูฝั่งแม่น้ำคงคา
ทางฟากนี้ ได้ต้อนฝูงโคให้ข้ามไปฝั่งเหนือแห่งวิเทหรัฐฟากโน้น ตรงที่ที่มิใช่
ท่าสำหรับโคข้ามเลย. ภิกษุ ท. ! ครั้งนั้นแล ฝูงโคได้ว่ายวกไปเวียนมาใน
ท่ามกลางกระแสแม่น้ำคงคา (เพราะไม่อาจขึ้นฝั่งข้างใดได้) ก็พากันถึงความ
พินาศวอดวายเสีย ณ กลางกระแสน้ำนั่นเอง. ข้อนั้นเป็นเพราะเหตุไร ? เพราะ
เหตุที่โคบาลชาวมคธ เป็นคนปัญญาทึบ โดยกำเนิด ไม่คำนึงถึงฤดูสารท
ในเดือนท้ายฤดูฝน ไม่ตรวจตราดูฝั่งแม่น้ำคงคาทางฟากนี้ ได้ต้อนฝูงโคให้ข้าม
ไปฝั่งเหนือแห่งวิเทหรัฐฟากโน้น ตรงที่ที่มิใช่ท่าสำหรับโคข้ามเลย นั่นเอง ;

ภิกษุ ท. ! ฉันใดก็ฉันนั้น : สมณะหรือพราหมณ์พวกใดพวกหนึ่ง
เป็นผู้ไม่ฉลาดเรื่อง โลกนี้, ไม่ฉลาดเรื่อง โลกอื่น, เป็นผู้ไม่ฉลาดเรื่อง วัฏฏะ
อันเป็นที่อยู่ของมาร ไม่ฉลาดเรื่อง วิวัฏฏะ อันไม่เป็นที่อยู่ของมาร, เป็นผู้ไม่
ฉลาดเรื่อง วัฏฏะ อันเป็นที่อยู่ของมฤตยู ไม่ฉลาดเรื่อง วิวัฏฏะ อันไม่เป็น
ที่อยู่ของมฤตยู ; ชนเหล่าใดเกิดไปสำคัญว่า ถ้อยคำของสมณะ หรือ
พราหมณ์เหล่านั้นควรฟังควรเชื่อ, ข้อนั้นจักเป็นไปเพื่อความทุกข์ ไม่เป็น
ประโยชน์เกื้อกูล แก่ชนเหล่านั้นสิ้นกาลนาน.

---

๑. บาลี พระพุทธภาษิต จูฬโคปาลสูตร มู. ม. ๑๒/๔๑๘/๓๘๙, ตรัสแก่ภิกษุทั้งหลาย ที่ฝั่งแม่น้ำคงคา ใกล้
เมืองอุกกเวลา, แคว้นวัชชี.