"พระพุทธเจ้าเคยเกิดเป็นพญาวานร เคยช่วยมนุษย์พาให้พ้นป่าที่หลงทางมา
สุดท้ายถูกมนุษย์เอาหินทุบกะจะเอามากิน แต่พญาวานรรู้ทัน จึงสั่งสอนคนเสียยกใหญ่  

พระโพธิสัตว์เมื่อบำเพ็ญบารมีครบแล้ว ก็คือได้พัฒนาพระองค์อย่างเต็มที่แล้ว
ก็ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า แล้วเราก็นับถือพระโพธิสัตว์นั้น นับถืออย่างไร? นับถือเพื่ออะไร?

คติพระโพธิสัตว์ได้กลายไป คนในยุคหลังต่อมาคงจะเห็นว่า เออ! พระโพธิสัตว์นี้ท่านเสียสละมาก ท่านตั้งใจทำความดีช่วยเหลือผู้อื่นด้วยมหากรุณา ท่านมาคอยช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ทั้งหลาย ในเมื่อขณะนี้มีพระโพธิสัตว์คอยช่วยเหลืออยู่แล้ว เราก็ไปอ้อนวอนขอความช่วยเหลือจากพระโพธิสัตว์ก็แล้วกัน

ถึงตอนนี้คติพระโพธิสัตว์ก็เปลี่ยนไป แทนที่จะนึกถึงพระโพธิสัตว์เพื่อเป็นตัวอย่างในการทำความดีให้เกิดกำลังใจ และต้องทำความดีด้วยความเสียสละจริงจังอย่างท่าน ก็กลายเป็นลัทธิหวังพึ่งว่า คราวนี้มีพระโพธิสัตว์ไว้คอยช่วยแล้ว ไปขอความช่วยเหลือจากพระโพธิสัตว์ดีกว่า

จากคติที่เพี้ยนไปอย่างนี้ ก็มีพระโพธิสัตว์อย่างเจ้าแม่กวนอิมขึ้นมา แล้วคนก็ไปขอความช่วยเหลือกัน แทนที่จะบำเพ็ญความดีอย่างพระโพธิสัตว์ กลับกลายเป็นขอความช่วยเหลือจากพระโพธิสัตว์ กลายเป็นคติคล้ายกับการนับถือเทพเจ้า แล้วไปขอความช่วยเหลือจากเทพเจ้า โดยอ้อนวอนให้ท่านดลบันดาลสิ่งที่ตนต้องการให้

พระพุทธเจ้าทรงประกาศพระศาสนา สั่งสอนประชาชนให้พ้นออกมาจากการบวงสรวงอ้อนวอนเทพเจ้า อย่างที่ว่าดึงจากเทพสู่ธรรม ไปๆ มา ๆ ชาวพุทธกลับไปนับถือศาสนาแห่งการอ้อนวอนตามเดิม..."

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)