ชรินทร์ นันทนาคร ศิลปินแห่งชาติ เขียนเบื้องหลังที่มาของบทเพลง "สดุดีมหาราชา"

บทเพลง "สดุดีมหาราชา" เป็นบทเพลง ประจำชาติของปวงชนชาวไทยมานานแล้ว ในงานต่างๆ มักจะมีการนำร้องหมู่ ซึ่งคนไทยทุกเพศ ทุกวัย ล้วนแต่ขับร้องกันได้เป็นอย่างดีเนื่องจากมีภาษาที่เรียบง่าย สัมผัสคำและเนื้อหาที่งดงาม

ชรินทร์ นันทนาคร

           ชรินทร์ นันทนาคร ศิลปินแห่งชาติ ได้เขียนถึงเบื้องหลังที่มาของเพลงนี้ ในหนังสือที่ระลึกการจากไปของ ครูสมาน กาญจนผลิน ผู้คิดทำนองและเรียบเรียงดนตรีเพลงนี้ โดย คมชัดลึก ได้คัดลอกมาบางส่วน

           " ย้อนหลังไปเมื่อปี พ.ศ. 2507 ผมมีโอกาสขึ้นไปดูสถานที่ถ่ายทำภาพยนตร์ที่บ้านป่าแป๋ ที่มีน้ำพุร้อนสวยที่สุดที่เชียงใหม่ เห็นแม้วขนของเต็มกระบุงขึ้นดอยมาที่ขอบกระบุงมี ธง ภ.ป.ร.ผืนน้อยเสียบอยู่ ถามดูได้ความว่าซื้อมาจากในเมือง อันละ 8 บาทจะเอาไปติดบูชาที่ประตูบ้านในวันสำคัญของเจ้าพ่อหลวง ผมมองตามธงผืนนั้น ไกลออกไปในระหว่างหุบเขา และจะด้วยอะไรก็ไม่รู้ ผมนึกชื่อขึ้นมาได้ชื่อหนึ่งว่า "สดุดีมหาราชา" เก็บชื่อ และคิดว่าจะทำอะไรอยู่ 2 ปี จึงได้ไปพบผู้มีพระคุณท่านหนึ่ง ซึ่งผมนับถือเสมือน "พ่อ" ท่านคือ พระยาศรีวิศาลวาจา

             กราบเรียนถามท่านว่า ถ้าเราจะแต่งเพลงรักและบูชาพระเจ้าอยู่หัว และพระราชินีของเรา โดยใช้ถ้อยคำธรรมดาง่ายๆ แบบชาวบ้าน จะเป็นการมิบังควรหรือเปล่า ท่านบอกเป็นความคิดที่ดีมาก รีบไปทำได้เลย "

สมาน กาญจนผลิน

              " นักประพันธ์เพลงที่ฝีมือดี มีมากมายในบ้านเรา แต่ผู้ที่จะมาสร้างทำนองเพลงอันสำคัญนี้ คงจะเป็นใครไปไม่ได้ นอกจาก "น้าหมาน" หรือ คุณ สมาน กาญจนผลิน เพราะตลอด 10 ปีที่ผ่าน เคยบันทึกเสียงเพลงด้วยกันมา ผมทราบดีว่าคนคนนี้ " อัจฉริยะ " "

สุรัฐ พุกกะเวส

              " ปัญหาอยู่ที่เนื้อร้อง ผมตรงไปพบ คุณ สุรัฐ พุกกะเวส นักประพันธ์เพลงอาวุโส และช่วงนั้นท่านเป็นนายกสมาคมผู้สื่อข่าวบันเทิงด้วย ท่านขอเวลา 2 วัน ถึงเวลาไปรับเนื้อเพลงปรากฏว่ายาวมาก ถ้อยคำส่วนใหญ่จะเป็นราชาศัพท์ ไม่ตรงกับใจที่หวังไว้ ถึงอย่างไร ก็ถือว่าได้เริ่มต้นกันแล้ว "

ชาลี อินทรวิจิตร

            " คิดอยู่อีกนานว่าจะทำอย่างไร เผอิญได้พบกับคุณ ชาลี อินทรวิจิตร ในร้านอาหาร "สีทันดร" ผมระบายความในใจและสิ่งที่อยากจะได้ให้เขาฟัง บอกชื่อเพลงให้เขาไปว่า "สดุดีมหาราชา" รุ่งขึ้นรับชาลีที่บ้านหลังศาลเจ้าแซ่ซิ้ม ธนบุรี ตี 5 ครึ่งบึ่งไปบ้านน้าหมานในซอยข้างวัดเทพธิดาราม...

             พอเริ่มแต่งเพลง ชาลีเริ่มเกร็ง เนื้อร้องต้องมาก่อน เอาง่ายๆ แบบชาวบ้านแต่ประทับใจผมบอก ชาลีเถียง ....นั่นแหละยากแล้ว ชาลีก็ถามผมขึ้นมาลอยๆว่า "เออ ชรินทร์ ถ้าเผอิญในหลวงท่านมาในซอยนี้ แล้วเราไปเจอพระองค์ท่านเราจะทำยังไง" ผมก็บอกไปว่า "เราคงต้องนั่ง หรือคุกเข่าพนมมือ...ขอเดชะข้าพระพุทธเจ้า....แล้วเรามีอะไรก็กราบบังคมทูลพระองค์ท่าน" ชาลีรีบเขียนในกระดาษ

....ขอเดชะองค์พระประมุขภูมิพล มิ่งขวัญปวงชนประชาชาติไทย....

            " เหมือนลมเย็นพัดมาวูบหนึ่ง แล้วก็พาความวิตกกังวลที่สุมอยู่ในหัวใจผมมานานหายไปในพริบตา ผมดึงเนื้อเพลงบรรทัดนั้นส่งให้น้าหมาน ท่านพรมนิ้วลงบนคีย์เปียโนไล่เสียง ไม่นานเลย แล้วทำนองเพลงก็หลั่งไหลมา ครั้งเดียวก็ดีเยี่ยม เป็นทำนองที่เราท่านทั้งหลายร้องสดุดีมหาราชาจากวันนั้นถึงวันนี้

ได้บรรทัดแรกมา เราสามคนก็หายจากอาการเกร็ง...ฟ้าดินเป็นใจเราแล้ว

             ก็แต่งต่อจนจบท่อน "สดุดีมหาราชา...สดุดีมหาราชินี" แล้วชาลีก็พูดขึ้นอีกว่า...ต่อไปนี้เป็นท่อนจบความไพราะทั้งหลายทั้งปวง จะต้องมารวมกันอยู่ที่ตรงนี้....และนี่คือเนื้อเพลง... "...อ่าองค์พระสยมบรมราชันย์ขวัญหล้า..."

น้าหมานอ่านเนื้อแล้วไล่คีย์เปียโน...บอกว่าทำนองจะขาดไป 2 ห้อง ต้องทำสะพานดนตรีลงมารับกับคำร้องท่อนสุดท้าย ...อ่าองค์พระสยม...แล้วท่านก็ดีดให้ฟัง

อีกครั้ง อัจฉริยะชนคนธรรมดาสำแดงฤทธิ์ทางดนตรี ดีดทีเดียวก็ไพเราะจับใจ ท่านผู้อ่านลองร้องดูเถอะครับ...

"...อ่าองค์พระสยมบรมราชันย์ขวัญหล้า เปล่งบุญญาสมสง่าบารมี ผองข้าพระพุทธเจ้า น้อมเกล้าขออัญชุลี สดุดีมหาราชา สดุดีมหาราชินี..."

---

ที่มา : Kom Chad Luek / MSN Thailand  >> Link