ทำไมซิกข์โพกศีรษะ และ วิธีการโพก (รูปภาพ+วิดีโอ)

กระทู้สนทนา
ทำไม ซิกข์โพกศีรษะ และ วิธีการโพกศีรษะแบบซิกข์ (vdo)

1. ทำไมซิกข์โพกศีรษะ
2. ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับการโพกศีรษะ
3. ข้อมูลในเชิงรูปภาพ
4. วิดีโอสอนวิธีการโพกทรงต่างๆ (ในภาษา English/Punjabi)

การโพกศีรษะเป็นวัฒนธรรมเก่าแก่ที่มีมาหลายพันปีของชาวเอเซีย และมิได้ริเริ่มโดยศาสนาซิกข์ ซึ่งก่อตั้งขึ้นมาเพียง 500 กว่าปีที่ผ่านมา

โดยทั่วไป การโพกศีรษะเป็นการแสดงออกถึงศักดิ์ศรีและเกียรติยศของตน ในอินเดียเหล่ากษัตริย์จะโพกศีรษะเป็นมงกุฎ เหล่าพราหมณ์และฤาษีบางสาย/นิกายก็โพกศีรษะเช่นกัน กษัตริย์โมกุลก็ทรงโพกศีรษะแทนมงกุฎ ชาวแอฟริกาบางภาค ชาวเอเซียตะวันออกกลางและเปอร์เซียก็โพกศีรษะ  ในคัมภีร์ไบเบิ้ลก็มีการเอ่ยถึงการโพกศีรษะเช่นกัน บ้างก็โพกศีรษะเพื่อผลประโยชน์โดยเฉพาะในอาชีพของตน และบ้างก็โพกตามแฟชั่น

สำหรับซิกข์ การโพกศีรษะเป็นส่วนสำคัญของวิถีชีวิต
การโพกศีรษะ แสดงออกถึงการมอบเศียร (จิต) ของตนให้กับพระศาสดา เป็นการน้อมรับวิถีชีวิตและหลักธรรมของการเป็นศิษย์/ซิกข์/สาวก/ผู้รับใช้พระเจ้าอย่างมีสติ จะละทิ้งความหยิ่งยโส/อหังการ/ความเห็นแก่ตัว/ความหลงใหลในมายาและอคติต่อผู้อื่น และสิ่งอื่นที่พระองค์ทรงสร้าง

ในศาสนาซิกข์การโพกศีรษะ แสดงออกถึงการเป็นทาสของธรรม ของพระเจ้า ว่าชีวิตนี้ได้ยกให้พระองค์ จะเดินสายกลาง และจะเอาธรรมนำหน้า

การโพกศีรษะ เป็นสิ่งเตือนซิกข์ตลอดเวลา ในความรับผิดชอบของตนต่อคุรุศาสดาและพระเจ้า เพราะเป็นการแต่งตัวคล้ายคุรุศาสดาท่านเอง ทำอะไรจึงต้องคำนึงถึงพระองค์ และนามของพระองค์ เพราะเมื่อได้กระทำการอะไรลงไป ใครๆ ก็จะรู้ว่าเป็นซิกข์ จึงทำให้ซิกข์ต้องคิดสองครั้งก่อนที่จะทำอะไรที่ไม่ถูกต้องและไม่เป็นธรรม

การโพกศีรษะโดยซิกข์ แสดงออกถึงความกล้าที่จะยึดเหนี่ยวในธรรม ในความถูกต้อง แม้จะขัดกับใครก็ตาม

การโพกศีรษะ เป็นการน้อมรับรูปลักษณ์ธรรมชาติของมนุษย์ที่รวมเกศา ซึ่งพระเจ้าทรงได้บันดาลให้แก่มวลมนุษย์ การโพกศีรษะจึงเป็นการคลุมเกศาให้เรียบร้อย ซึ่งในมุมมองของซิกข์เป็นรูปลักษณ์ที่สมบูรณ์ของมนุษย์

การโพกศีรษะได้กลายมาเป็นหนึ่งในเอกลักษณ์ของการเป็นซิกข์ เป็นสัญลักษณ์กระตุ้นให้ซิกข์ตื่นตัวในหนทางแห่งธรรมตลอดเวลา เสมือนกับเป็นวิถีการบวชสำหรับซิกข์ตลอดชีวิต เป็นการเตือนซิกข์ตลอดว่าพระเจ้าอยู่ทุกแห่งหนอย่างเสมอภาค จึงจำเป็นต้องคลุมศีรษะเวลาเข้าวัดซิกข์ ซึ่งเสมือนกับการเข้าเฝ้าพระองค์(พระวจนะ/พระธรรม ของพระองค์) เวลาซิกข์สวดมนตร์จึงจำเป็นต้องคลุมศีรษะ อันเป็นการแสดงออกถึงความเคารพ
แต่หากขาดความเข้าใจอย่างแท้จริงในหลักธรรมการถ่อมตนของซิกข์ ก็อาจเกิดอคติและความหลงใหลในเอกลักษณ์ได้

แม้การโพกศีรษะเป็นสิ่งสำคัญในวิถีซิกข์ แต่ซิกข์ก็ตระหนักดีว่า พระเจ้าทรงไม่มีความลำเอียงต่อองค์กรศาสนา หรือเอกลักษณ์ใดๆทั้งสิ้น

สตรีก็โพกศีรษะในศาสนาซิกข์ เนื่องจากทั้งชายและหญิงเท่าเทียมกัน แต่สตรีซิกข์ส่วนใหญ่เลือกที่จะไม่โพกเอง ยกเว้นผู้ที่มีความเคร่งครัดในการปฏิบัติธรรมอย่างจริงจังจะโพกกัน

ผ้าโพกศีรษะเป็นมงกุฎอันศักดิ์สิทธิ์ของซิกข์ แสดงออกถึงความเป็นอธิปไตยของซิกข์ ว่าไม่จำเป็นต้องพึ่งพาอำนาจหรือบารมีใดในการเข้าหาพระผู้เป็นเจ้า ในทำนองว่าไม่มีใครมีเอกสิทธิ์ในพระเจ้า เพราะพระองค์ทรงเป็นของทุกคน และใครๆก็สามารถเข้าถึงพระองค์ และพระเมตตากรุณาของพระองค์ได้ ด้วยความรักและความจริงใจอย่างแท้จริง

การบอกให้ชาวซิกข์ถอดผ้าโพกศีรษะ จึงเป็นการเหยียดหยามและการดูถูกเขา

จะมีพิธีกรรมการโพกศีรษะในคุรุดวารา (วัดซิกข์) นามว่า Dastaar Bandi' (ดัสตาร์ บันดี) สำหรับเด็กชายซิกข์อายุระหว่าง 9 ถึง 13 ปี ซึ่งจัดโดยครอบครัวของตน เพื่อแสดงว่าบุตรของตนพร้อมที่จะโพกศีรษะ และเดินสายธรรมด้วยความรับผิดชอบ และครอบครัวจะอยู่เคียงข้างเขา

เสริมด้วยประวัติศาสตร์ที่ซิกข์ชอบช่วยเหลือผู้อื่น มันจึงเป็นเรื่องปกติที่เอกลักษณ์โดดเด่นของซิกข์มักจะทำให้คนอินเดียทั่วไปที่คุ้นเคยกับหลักธรรมคำสอน หรือประวัติของชาวซิกข์ นิยมเข้าหาหรือขอความช่วยเหลือจากชาวซิกข์

ผ้าโพกหัวเสริมความสง่า เป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่น และบ่งถึงการเป็นผู้นำ/หัวหน้าในวัฒนธรรมอินเดีย ซิกข์จึงได้นามว่า Sardar Ji (เซอร์ดาร์ ยี หมายความว่า ผู้นำ) หรือ Singh/สิงห์/ซิงห์ (จากนามสกุล) และสตรีซิกข์ได้นามว่า Sardarni หรือ Singhni/สิงห์นี/ซิงห์นี

=====

ซิกข์สามารถโพกศีรษะได้หลายแบบและหลายทรง ด้วยผ้าหลากสี ทรงแหวกกลาง ทรงกลม ทรงสูง ทรงเล็ก บ้างก็โพกเป็นทรงขนาดใหญ่

เหล่าคุรุศาสดา เท่าที่เข้าใจจะโพกศีรษะแบบทรงกลมกันทุกพระองค์ ซึ่งเป็นการโพกศีรษะทรงแรกของชาวซิกข์ การโพกผ้าทรงแหวกกลางเริ่มมีขึ้นในระยะหลัง ริเริ่มขึ้นโดยกษัตริย์ชาวซิกข์ และซิกข์ส่วนใหญ่ก็โพกผ้าทรงแหวกกลางกันเยอะมาก ชาวอินเดียทั่วไปก็โพกทรงแหวกกลาง จะมีแตกต่างกันบ้างตรงที่รูปลักษณะ และวิธีการโพก

ศาสนาซิกข์เองมีหลายนิกายเช่นกัน เนื่องจากสาย อมฤต-ธารี มักจะโพกผ้าสีไหนทรงไหนก็ได้ สำหรับในประเทศไทย นอกเหนือจาก อมฤต-ธารีนิกายหลักๆที่เห็นได้ชัดเจน ก็คือ นิกาย นาม-ธารี ซึ่งเขาจะโพกศีรษะด้วยผ้าสีขาว เป็นทรงโดยเฉพาะของเขา

ในสมัยที่มีสงครามเยอะ ซิกข์ก็จะพกอาวุธในและบนผ้าโพกหัวของตนเช่นกัน โดยเฉพาะเวลาโพกในทรง dumalla

เมื่อเป็นเด็ก ซิกข์มักจะมัดมวยผมไว้ด้วยผ้าธรรมดาขนาดเล็กเหมือน bandana(ผ้าโพกศีรษะขนาดเล็ก) หรือเป็นทรงที่เห็นจุกผมโด่งๆ บนศีรษะ และเมื่อโตขึ้นก็จะโพกผ้าแบบปกติ แต่วัยรุ่น หรือผู้ใหญ่บางคนก็เลือกที่จะมัดผ้าคล้าย bandana อย่างเดียว ที่ไทยซิกข์เรียกกันว่า patka (ปัตกา) [ 't' ออกเสียงเช่น 'tank' ในภาษาอังกฤษ]

ส่วนผ้าที่ใช้ในการโพกก็จะเป็นผ้า cotton มีการย้อมสี และบ้างก็มีลวดลาย จะใช้ผ้าเนื้ออื่นโพกก็ได้ อยู่ที่แต่ละคน

ความยาว และความหนาของผ้าโพกศีรษะก็แล้วแต่ความชอบ และความถนัดในการโพกของแต่ละบุคคล เริ่มต้นจาก 2 เมตรยาวไปถึง 5 เมตร หรือมากกว่าก็มี บ้างก็ใช้ผ้าโพก 2 ผืน

ความงามและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของการโพกผ้าอยู่ที่ฝีมือ บางคนที่มีความชำนาญก็สามารถโพกศีรษะจนเสร็จเรียบร้อยได้ภายใน 2 นาที ในขณะที่ถ้าเป็นมือใหม่ก็อาจจะใช้เวลาถึงครึ่งชั่วโมง กว่าจะเข้าที่ก็ต้องโพกกันหลายรอบ บางคนโพกไว้แน่นเกินไปก็อาจจะทำให้ปวดหัว โพกไว้หลวมเกินไปก็หลุดง่าย บ้างก็ให้อีกคน-อาจจะเป็นเพื่อน พี่น้อง หรือญาติผู้ใหญ่โพกให้ บางคนฝึกโพกผ้าเป็นตั้งแต่วัยเด็ก บ้างก็เริ่มฝึกในวัยรุ่น หรือมาเริ่มเอาเมื่อเป็นผู้ใหญ่แล้ว บางคนอาจจะใส่แป้ง(starch)ลงไปในเนื้อผ้าเพื่อให้ผ้ากรอบขึ้น ทำให้ผ้าโพกหัวอยู่ทรงได้หลายวัน สามารถถอด แล้วนำกลับมาสวมใหม่ในทันทีได้โดยง่าย

เพื่อแสดงความเคารพ ในขณะที่ซิกข์โพกศีรษะ จะถอดรองเท้าและจะพยายามไม่ให้ผ้าที่โพกศีรษะอยู่นั้นแตะพื้น หรือหากแตะก็จะดูว่าพื้นสะอาดจะได้ผ้าไม่

จะแชร์รูปภาพ และวิดีโอต่างๆ ให้รับชมนะครับ

นอกจากนั้ ซิกข์สามารถเลือกใช้ผ้าโพกศีรษะให้เข้ากับชุดแบบฟอร์มของตนได้เช่นกันครับ เช่น หากเป็นตำรวจหรือทหาร ก็จะโพกผ้าตามสี หรือลวดลายของหน่วยงานนั้นครับ

ทรงผ้าโพกศีรษะของวัฒนธรรมอื่นๆ


ในพิธีงานแต่งงานเจ้าบ่าวฮินดูยังโพกศีรษะตามประเพณีอยู่


เด็กซิกข์เวลาโพกผ้า Patka ปัตกา


เด็กที่โพกผ้าแบบถูกหลัก



พิธี Dastaar Bandi ในคุรุดวารา:


ชาวซิกข์ทั่วไป


ชาวซิกข์ฟอร์มนักรบ นิหัง สมัยคุรุองค์ที่ 10:


ชาวซิกข์คนจีน


ชาวซิกข์คนแอฟริกา



ชาวซิกข์คนอเมริกา


สตรีซิกข์ส่วนใหญ่ไม่โพกก็ดูเหมือนคนอินเดียทั่วไป แต่เหล่าสตรีที่โพก:




การโพกผ้าตามชุดฟอร์ม:
ซิกข์ในกองทัพไทย


ซิกข์ในกองทัพอินเดีย


ซิกข์ในกองทัพปากีสถาน


ซิกข์ในกองทัพสหารัฐอเมริกา



ซิกข์ในกองทัพแคนาดา


ซิกข์ในกองทัพอังกฤษ


ตำรวจหญิงซิกข์ นิวซีแลนด์


ตำรวจซิกข์ อเมริกา


ภาพขั้นตอนการโพก Patka


ภาพขั้นตอนการโพก Dastaar (ดัสตาร์) / ปัค Pagh:

สมัยที่มีสงครามเยอะ และต้องพึ่งอาศัยหลังม้าตลอด หรือเดินทางตลอด เหล่านิหังซิกข์จะโพกผ้าทรงสูงๆ เพื่อพกอาวุธกับตัวตลอด:


VDO:

วิธีการโพก ทรงกลม เล็ก ชาย:
https://www.youtube.com/watch?v=SAeWA1I_VL4

วิธีการโพก ทรงแหวกกลาง ชาย:
https://www.youtube.com/watch?v=V7EbnG5wjMA
https://www.youtube.com/watch?v=1VyMsACHAlc

วิธีการโพก ทรง dumala ดูมาลา (2ผืน) เป็นทรงของคุรุศาสดาบางท่านและทรงเหล่า นิหัง นักรบ และ khalsaในสมัยนั้น:
https://www.youtube.com/watch?v=lg7HF9DXtsw

วิธีโพกทรงแหวก Parna เล็ก:
https://www.youtube.com/watch?v=CP5ZoGRTNso
https://www.youtube.com/watch?v=fhcIb4-qSYo

วิธีการโพก ทรงกลม หญิง:
https://www.youtube.com/watch?v=4roYlI0aoVQ

วิธีการโพก ทรงแหวกกลาง เล็ก หญิง:
https://www.youtube.com/watch?v=u99fQatMUTE

วิธีการโพกทรงแหวก แบบ 2 สี (สีละผืน);
https://www.youtube.com/watch?v=gm-gjb8htcY

การพับผ้าโพกหัว (หนึ่งในหลายวิธี) ต้องแจ้งก่อนว่าวิดีโอนี้เป็นของYouTuber ชาวซิกข์คนดังคนตลกคนหนึ่ง แต่เขาให้ดูขั้นตอนตั้งแต่ได้ผ้าผืนใหม่ จนโพกเสร็จเรียบร้อย (English)
https://www.youtube.com/watch?v=i6gBwv4fjDU

บางคนโพกชำนาญมาก แม้ปิดตาก็โพกได้ หรือ ขี่จักรยานยนตร์อยู่ก็โพกได้ (ไม่แนะนำนะครับ อันตราย)
https://www.youtube.com/watch?v=jyOy0y2gni4
แก้ไขข้อความเมื่อ
แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่