ธรรมะจากพระผู้รู้ โดย พระ ปราโมทย์ ปา โมชฺโช ค่ะ  

  จาก หนังสือธรรมะใกล้ตัว ฉบับที่ 141 ค่ะ  


เราภาวนามากเข้าๆ ไม่ใช่เห็นแค่ทุกข์ในร่างกายนะ
เราเห็นเลยทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดขึ้นในกายในใจนี้เป็นของชั่วคราวไปหมดเลย
มีขึ้นมาแล้วก็หายไป เช่นนั่งอยู่แล้วรูปนั่งนี้ทนอยู่ได้ไม่นาน
รูปนั่งมันถูกทุกขเวทนาบีบคั้นนะแล้วมันมีทุกขลักษณะ
คือมันไม่สามารถทนอยู่ได้นานในรูปนั่ง ต้องเปลี่ยนเป็นรูปนอน นอนก็อยู่ได้ไม่นาน ต้องเปลี่ยน
ความสุขเกิดขึ้นก็อยู่ไม่นานก็ต้องเปลี่ยน เพราะงั้นความสุขก็มีทุกขลักษณะ

ทุกขลักษณะหมายถึงมันทนอยู่ไม่ได้
ความสุขเป็นของทนอยู่ไม่ได้ใช่ไหม เพราะงั้นความสุขก็มีทุกขลักษณะ
ความสุข ไม่ใช่ทุกขเวทนา แต่เป็นทุกขลักษณะ
เนี่ยสติปัญญาของเราเริ่มแก่กล้าขึ้นเป็นลำดับๆนะ
ทีแรกอาจจะเห็นแค่ทุกขเวทนา พอสติปัญญาแก่กล้าขึ้นมา เห็นกระทั่งสุขก็เป็นตัวทุกข์
มันทุกข์ยังไงมันทุกข์เพราะมันทนอยู่ไม่ได้ นี่เรียกว่าทุกขลักษณะนะ นี่พัฒนาขึ้นมาแล้ว

ตรงขั้นที่เห็นทุกขเวทนานี้ใครๆก็เห็น นี่เรื่องธรรมดาหรอก เป็นเรื่องโลกๆ
ตรงขั้นที่เห็นทุกขลักษณะเนี่ยขึ้นวิปัสสนากรรมฐานแล้ว
ขึ้นวิปัสสนาจะเห็นไตรลักษณ์ ถ้ายังไม่เห็นไตรลักษณ์ยังไม่ขึ้นวิปัสสนา
งั้นอย่างถ้าเราเห็นร่างกายเดี๋ยวก็มีความทุกข์ขึ้นมา จิตใจเดี๋ยวก็ทุกข์ขึ้นมา
เราก็บำบัดไปเรื่อยๆ แก้ไปเรื่อยๆ แก้เป็นคราวๆไป ไม่ใช่วิปัสสนา
นั่งอยู่ปวดเมื่อยนะหาทางแก้ ไม่ใช่วิปัสสนา
นั่นเป็นเรื่องการแก้ทุกข์ทางกายทางใจธรรมดาของสัตว์ทั้งหลายนั่นเอง
หิวขึ้นมาก็ไปกิน ง่วงก็ไปนอน ไม่ใช่วิปัสสนานะ
บางคนพูดมักง่าย การปฏิบัติไม่มีอะไรหรอก หิวก็กิน ง่วงก็นอน
ทำเหมือนหมาเลยมันบรรลุได้ที่ไหนล่ะ
งั้นต้องเห็นไตรลักษณ์ในกายในใจนี้นะถึงจะเป็นวิปัสสนาแท้

เนี่ยเราค่อยๆเขยิบนะ เราเรียนรู้ทุกข์มาเป็นลำดับๆนะ
จากทุกขเวทนา ก็เลื่อนมาเห็นทุกขลักษณะ ขนาดความสุขก็ตกอยู่ใต้ทุกขลักษณะ
คือความสุขก็ทนอยู่ไม่ได้จริงทุกอย่างเกิดแล้วดับทั้งสิ้น ไม่มีอะไรทนอยู่ได้สักอันเดียว
พอเราเห็นไปเรื่อยๆนะ ต่อไปการเห็นทุกข์มันจะประณีตขึ้นเรื่อยๆ
ตรงที่เห็นทุกขลักษณ์นี่สามารถบรรลุได้แล้ว
โสดาบัน สกทาคามี อนาคามี สามารถบรรลุได้ เห็นมันทุกข์
ตรงถึงพระอนาคามีนี่จะเห็นเลย กายนี่ทุกข์ล้วนๆ พวกเรายังไม่เห็น
พวกเรายังเห็นว่าร่างกายนี้เป็นทุกข์บ้างเป็นสุขบ้าง จิตใจนี้เป็นทุกข์บ้างเป็นสุขบ้าง