พระอานนท์ในคืนที่จะตรัสรู้บรรลุธรรมนั้น ท่านบำเพ็ญเพียรอย่างหนัก แต่บำเพ็ญเพียรอย่างไรก็ไม่บรรลุ เพราะมีความกังวนใจ กลัวว่าจะบรรลุอรหันต์ไม่ทันก่อนรุ่งเช้า เพื่อที่จะสังคายนาพระธรรมวินัย ท่านจึงบำเพ็ญเพียรเพื่อจะให้บรรลุ แต่ปฏิบัติอย่างไรก็ไม่บรรลุ ท่านจึงปลงใจลง เพราะใกล้จะเช้าแล้ว ยังไม่บรรลุก็ไม่เป็นไร ขอนอนพักก่อนละกันอิอิ เมื่อเจตนาในการบรรลุหมดไป ปลงใจหมดความปราถนาในการบรรลุ ท่านจึงเอนกายลงนอน หัวยังไม่ถึงหมอน อยู่ในท่า กึ่งนั่งกึ่งนอน ปรากฏว่าจิตรวมลงใหญ่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ดับพรึบ หรือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ดับพรึบไปพร้อมกัน ท่านจึงบรรลุอรหันต์ในที่สุด จิตก็หลุดพ้น อิอิ