จิตที่บริสุทธิ์ ก็คล้ายๆกับน้ำทะเลมหาสมุทรอันกว้างใหญ่หาประมาณมิได้ สิ่งใดสิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้นที่จิต ดับลงไปที่จิต อันนั้นเป็นเพียงกระแสของจิตที่แผ่รัศมีกิ่งก้านสาขาครอบคลุมโลกธาตุ มันก็คล้ายๆกับคลื่นของน้ำทะเลนั้นแหละ ที่เกิดดับ เกิดดับ เกิดดับ เป็นลูกคลื่น แต่ตัวจิตที่บริสุทธิ์จริงๆคือเนื้อหาของน้ำทะเล ไม่เคยหายไปแม้แต่นิดเดียวเลย ยังอยู่ครบเต็มบริบูรณ์ จิตที่บริสุทธิ์ก็เหมือนกับน้ำทะเลที่ไม่มีลูกคลื่น เพราะไม่หวั่นไหวในอารมณ์ที่มากระทบ แต่จิตที่ไม่บริสุทธิ์ก็ย่อมมีลูกคลื่นเรื่อยไปเพราะหวั่นไหวกับอารมณ์ที่จรมา เหมือนมีก้อนหินก้อนโตๆ ตกลงสู่น้ำทะเลนั้นแล ย่อมกระเพื่อมเป็นลูกคลื่น เกิด-ดับ เพียงเราทำเข้าใจจิตในจิตอย่างแจ่มแจ้ง แล้วหยุดปรุงแต่ง หยุดดิ้นรนแสวงหาภายในจิตเพียงเท่านี้ ลูกคลื่นของน้ำทะเลก็จะสงบลงไป เพราะไม่มีแรงตัณหา จิตกับธรรมก็จะรวมเป็นสิ่งเดียวกันทันที ถ้าในที่นี้ จิตก็คือน้ำทะเล ธรรมก็คือลูกคลื่นเกิด-ดับ ถ้าเราทำความเข้าใจในอาการทั้งสอง แล้วหลอมรวมจิตกับธรรมให้เป็นหนึ่งเดียว จิตกับธรรมก็จะเป็นหนึ่ง สู่ความเป็นจิตหนึ่งคือพุทธะ ก็จะบังเกิดอยู่เฉพาะหน้านั้นแล
หลวงตามหาบัว ยืนยันชัดเจน
จิตดวงนี้ไม่มีคำว่าสูญ
เกิด แก่ เจ็บ ตายก็ไม่เคยสูญ
หากเกิด แก่ เจ็บ ตาย อยู่อย่างนั้นเรื่อยไป
เมื่อสิ้นความเกิด แก่ เจ็บ ตายเพราะสิ้นเชื้อของมัน
ที่พาให้เกิด แก่ เจ็บ ตายนี้หมดโดยสิ้นเชิงแล้ว
จิตก็บริสุทธิ์ล้วนๆ นั้นแลท่านเรียกว่าธรรมธาตุ ...สูญไปไหน
ตามรอยจิตต้องตามอย่างนั้นไม่สงสัย หายสงสัย
ทำบาปต้องเป็นบาป ทำบุญต้องเป็นบุญ
แก้กิเลสต้องเป็นการแก้กิเลส
ขาดสะบั้นไปโดยลำดับลำดา
จนกระทั่งถึงขั้นบริสุทธิ์พุทโธเต็มดวงแล้ว
ท่านเรียกว่าธรรมธาตุ หรือ นิพพาน
จะเรียกว่าอมตจิตก็ไม่ผิด
แต่จะให้สนิทจริงๆก็คือนิพพานหรือธรรมธาตุ
เมื่อถึงขั้นนี้แล้วจกลายเป็นธรรมธาตุไปเลย นี่ไม่เคยสูญ
หลวงตาพระมหาบัว ญาณสัมปันโน