ข้าวไทย ทางเดินอันยาวไกลจากสมัยอยุธยาสู่โลกาภิวัฒน์...

คิดว่าคงจะไม่เกินไปนักถ้าจะพูดว่าความมั่นคงเป็นปึกแผ่นของชาติไทยนั้น   “ข้าว” และ “ผู้ผลิตข้าว” มีบทบาทสำคัญมากถึงมากที่สุด   โดยทั่วๆ ไป..เวลาเราพูดถึงความมั่นคงของชาติไทยที่มีอยู่ทุกวันนี้เรามักจะระลึกถึงวีรกรรมของคนไม่กี่คนหรือกลุ่มเล็กๆ   แต่โดยหลักความน่าจะเป็นแล้ว   แต่ละ “ปึก” และแต่และ “แผ่น” ที่บรรพบุรุษสร้างขึ้นจนเป็นชาติไทยทุกวันนี้   บรรพบุรุษของเราแทบทุกคนมีส่วนร่วม....และที่ปิดทองหลังพระ(หรือประวัติศาสตร์ไทยแทบจะไม่เอ่ยถึงเลย)ก็คือรากหญ้าครอบครัวชาวนานี่เอง......


ยามอยู่ในภาวะปรกติก็ต้องปลูกข้าว  และเสียภาษีส่งหางข้าวเข้ายุ้งหลวงในอัตราชัก ข้าว๒ถังต่อหนึ่งไร่ (ต่อมาสมัยสมเด็จพระนารายณ์เปลี่ยนจากภาษีข้าวมาเป็นเงิน คือหนึ่งสลึงต่อหนึ่งไร่)   และในฐานะที่เป็นทั้งไพร่ทั้งชาวนา...ก็ต้องทำหน้าที่ไพร่สมเข้าเวรหกเดือน(เข้าเดือนออกเดือน)ทุกๆ ปี

ในภาวะสงคราม  ชาวนาเหล่านี้ก็ต้องถูกเกณฑ์ไปออกศึกสงครามอยู่แนวหน้า(เพราะเป็นทหารชั้นเลว??)  เลือดที่หลั่งนองทาแผ่นดินเพื่อปกป้องแว่นแคว้นแห่งตนเอาไว้ก็คือเลือดไพร่และเลือดชาวนาซะส่วนใหญ่   และข้าวอันเป็นเสบียงหลักของกองทัพก็มาจากหยาดเหงื่อแรงงานของพวกเขาด้วย   


ระบบการปกครองของอยุธยาให้ความสำคัญต่อข้าวมาก   ถึงกับจัดให้เป็นหนึ่งในสี่ของโครงสร้างของการปกครองแบบจตุสภมด์คือ เวียง  วัง  คลัง  นา    ซึ่งเป็นรากฐานการปกครองที่สืบทอดมาอย่างยาวนาน   ในรัชสมัยพระเจ้าทรงธรรม  ยุคที่ชาวฮอลันดาเริ่มมีอิทธิพลในภูมิภาคเอเชียอาคเนย์รวมถึงอยุธยาด้วย  พระองค์ทรงใช้ข้าวเป็นเงื่อนไขด้านนโยบายด้านต่างประเทศ   ฮอลันดาสั่ง order ข้าวจากอยุธยาไปยังปัตตะเวียจำนวนมาก  รวมถึงจีน  ไต้หวัน  ญี่ปุ่น  มะละกา   บทบาทของข้าวไทยที่เป็นสินค้าบริโภคจึงสำคัญมาตั้งแต่ครั้งกระนู้น...แต่ความเป็นอยู่ของชาวนาไทยยังไม่เคยกระเตื้องขึ้นด้วย??   ฝากไว้ให้คิด...ใครจะว่าชาวนาโฮ๋นั้นก็มีส่วนถูกนะ...แต่ปัจจัยอื่นๆ ทีใหญ่กว่านั้นก็น่าจะมี


หลังสังครามโลกครั้งที่สอง   ประเทศสยามถูกมองในระยะแรกว่าเป็นผู้แพ้สงคราม   และพี่เบิ้มฝ่ายพันธมิตรอย่างเมกาพยายามไกล่เกลี่ยว่าสยามไม่ได้แพ้สงครามนะ  สุดท้ายก็ลงเอยด้วยการชดเชยข้าวสารจำนวนหนึ่งล้านห้าแสนตันให้ประเทศที่ปรักปรักสยามว่าเป็นผู้แพ้สงคราม   เสียงครหาว่าสยามแพ้สงครามโลกครั้งที่สองจากบางประเทศก็เงียบสนิทไป(คงจะสำลักข้าวสารจำนวนหนึ่งล้านห้าแสนตันนั่น)


ข้าว  สร้างความร่ำรวยและอิทธิพลให้คนกลุ่มคนที่เป็นขุนนางขึ้นไปจนถึงขั้นสูงสุดตั้งแต่สมัยอยุธยาเป็นต้นมา   แต่คนที่ปลูกข้าวกลับมีสถานะไม่ต่างจากเดิมไม่ว่าจะตั้งแต่อดีตหรือปัจจุบัน??    นอกเหนือจากนั้น....ชาวจีนส่วนใหญ่ที่เริ่มอพยพเข้ามาสยาม  อาศัยสถานะ “ชาวต่างชาติ” ที่ไม่ได้เป็นไพร่และไม่ได้ถูกเกณฑ์แรงงานอะไร(แต่เสียภาษีที่เป็นชาวต่างชาติคนจีนที่เรียกว่า “ผูกปี้” ปีละสองบาทกว่า)   ชาวจีนเหล่านั้นก็จับธุรกิจด้านข้าวเป็นหลักเรื่อยมา   จนร่ำรวยและมีอิทธิพลถึงขั้นกำหนดราคาข้าวกลางได้เลย   คนจีนเหล่านั้นตั้งสมาคมโรงสีไฟขึ้น   ชะตากรรมของข้าวไทยจึงเปลี่ยนมือมาอยู่ที่สมาคมโรงสีไฟ   สมาชิกของสมาคมแห่งนี้เป็นมหาเศรษฐีติดอันดับของประเทศไทยไปหลายคนในปัจจุบัน   สืบลูกแตกหลานเข้ามาโลดแล่นในวงการการเมืองเป็นถึงนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีก็มี......


ข้าวไทยสมาร์ตไหมล่ะครับ....คนปลูกอดพ่อค้า(คนกลาง)กลับรวยเอาๆ      แถมวันดีคืนดีก็ก็มีนักเลงมือดีมาตีฆ้องร้องป่าวว่าข้าวไทยล่องหนหายตัวไปเป็นหมื่นๆ ตัน ....แล้วจู่ๆ ก็โผล่มาหน้าตาเฉยว่าไม่ได้หายไปไหน  ...เดี๋ยวหาย  เดี๋ยวไม่หาย  หรือเดี๋ยวเน่า  เดี่ยวไม่เน่า.....สมาร์ตจริงๆ ครับข้าวไทย  


ปล.   อีกไม่นานเราอาจจะได้เห็นสินค้าอีกประเภทหนึ่งที่ต้องใช้ข้าวเป็นหลัก   "ข้าวสารเสก"   ช่วงนี้ทั้ง "ลูกเทพ" ทั้ง "หมอดู" ทั้ง "หมอผี" มาแรงเหลือเกิน   คาดว่าออร์เดอร์ข้าวสารเสกอาจจะเยอะตามมาด้วย    ลงทุนตั้งโรงงานผลิตข้าวสารเสกแห่งแรกของประเทศไทยอาจจะรุ่งกว่าตั้งร้านกาแฟที่ก็ได้นาท่านนา...