มีหลานอยู่คนหนึ่ง อายุ 4 ขวบกว่า   ส่วนเรามีลูก อายุ 3 ขวบครึ่ง  ผู้ชายทั้งคู่

เรื่องมันมีอยู่ว่า
บ้านเรากับบ้านหลานอยู่ใกล้กัน เด็กๆก็จะเล่นด้วยกันบ่อย

    มีวันหนึ่งเด็กๆวิ่งเล่นกันตามปกติของเด็ก แต่หลานถือไม้และวิ่งไปด้วย  วิ่งๆไปปรากฎว่าสดุดล้ม   ไม้ทิ่มท้อง  ถลอก เลือดซึม  
    ร้องให้ ไปฟ้องพ่อแม่ว่าลูกเราผลัก  แต่น้าที่อยู่ในเหตุการณ์บอกว่า มันล้มเอง  น้องเอ ( ลูกเรา)ยังวิ่งวนรอบเค้าอยู่เลย แต่หลานวิ่งไปนู่นแล้ว
     เราก็ยังไม่อะไร   เพราะคิดว่าหลานคงนึกว่าน้องเอวิ่งมาด้วยกัน  เลยเข้าใจผิดว่าน้องผลัก   ก็เล่าให้แม่ของหลานฟังไปว่า เจ้าบี ( หลาน ) มันมั่ว วิ่งเองล้มเอง แถมยังโทษน้องว่าไปผลักอีก  ก็เล่าไปแบบขำๆ บอกน้าเค้าก็งง ว่าล้มเองอยู่ๆไปโทษน้องได้ไง ... ก็จบไปหนึ่ง

  เหตุการณ์ที่สอง  
เราเก็บห้อง  เห็นครีมถูกบีบออกมากองนึงที่พื้น  ( ปรี๊ดมากกกกกก ) เอาล่ะ ต้องสอบสวนกันหน่อย  เห็นหลานนั่งเล่นอยู่หน้าบ้านพอดี เลยถาม  หลานบอกว่า น้องเอเล่น (ตอบแบบไม่มองหน้า ห่วงเล่นอยู่)
สักพักลูกเรากลับมาจากข้างนอก  เราเลยพาเดินมาดูสิ่งที่เค้าทำไว้ กะสอน กะบอก และทำโทษเต็มที่  แต่.....ลูกบอกว่าพี่บีเป็นคนเปิดฝาเล่น อ้าว! .. เลยถามว่าหนูเล่นด้วยไหม  ลูกบอก หนูยืนดูตรงนี้ ( ชี้ไปที่เก้าอี้ใกล้ๆ ) แต่พี่บีบีบครีมลงพื้น  เอ๊ะ ยังไง !
    เลยเดินไปหาหลานอีกที ถือหลอดครีมไปด้วย  ถามว่าใครเล่นครีมอันนี้  ก็ได้คำตอบเดิม และไม่มองหน้าเหมือนเดิม ( ตอนถามมองตาปกติ แต่เวลาตอบ จะหลบตา  ทำเล่นของเล่นไปเรื่อย ) ถามไป 3 รอบ ก็ตอบแบบหลบตาหมด   เลยบอกหลาน เวลาตอบมองหน้าอาก่อน  เราก็ถามคำถามเดิมเป๊ะ  

แต่คำตอบที่ได้คือ......เค้าเล่นเอง

เราก็ อ้าว ไหนต้องแรกว่าน้องเป็นคนเล่น  เค้าหลบตา แล้วบอกว่าน้องก็เล่นด้วย  ( แต่ลูกเราบอกว่ายืนดูพี่บีเล่น ตกลงใครโกหกกันแน่เนี่ย )
เราเลยถามอีกที แต่ให้หลานมองตาเวลาตอบ ว่าน้องเล่นด้วยใช่มั้ย  

หลานมองตา  แล้วตอบว่า ......ป่าว ......  (??)

เราถามหลานว่า  ตกลงตอนแรกนี่โกหกใช่มั้ย  หลานพยักหน้า  เอ้าาาา!!!   
แล้วหลานก็รีบเดินกลับบ้านไป.....


อีกเรื่องนึง สดๆร้อนๆ วันนี้เลย  วิ่งเล่นกัน  แล้วมีน้องเล็ก ขวบนึง (น้องของเจ้าบีน่ะแหละ ) เดินเตาะแตะๆ วิ่งเล่นด้วย  เราเตือนเด็กๆแล้วว่าระวังวิ่งชนน้องนะ    แต่พ่อแม่เค้ายืนคุยกันอยู่ใกล้ๆ เราเลยปล่อยเด็กๆเล่นกันไป

พอสักพัก เสียงน้องเล็กร้องจ๊ากเลย   เราเดินออกมาดู   เห็นลุงกำลังอุ้มไปให้พ่อแม่  บอกโดนวิ่งชนล้ม   เราถามเด็กๆ ใครวิ่งชนน้องเล็ก  
  หลานบอก  เอวิ่งชน
เราก็หันมาถามลูกเรา  ใครวิ่งชนน้อง  ลูกเราบอก พี่บีวิ่งชน  อ่าวววว  ตกลงใครโกหกอีกแล้ววะเนี่ย
จังหวะลุงเดินกลับมาพอดี  เลยถามลุงว่าใครกันแน่  มันโทษกันไปโทษกันมาอยู่  ลุงบอก ก็เจ้าบีพี่มันนั่นแหละ วิ่งชนน้องมันเอง  
เราเลยหันมาถามหลานอีกที  หลานบอกว่า .......น้องล้มเอง......(???????)  

คือเราไม่เข้าใจอ่ะ  คำพูดเด็กมักจะจริงเสมอไม่ใช่เหรอ  นี่เด็กผู้ชาย อายุ 4 ขวบ -แห ล ได้ถึงขนาดนี้แล้วหรอ  โกหกเฉยๆไม่เท่าไหร่ ยังโยนความผิดให้คนอื่นได้หน้าตาเฉย  แบบไม่มีแววตาของคนที่พูดโกหกเลย

เรามาคุยกับสามี  สามีบอกเป็นปกติของเด็กวัยนี้มั้ง  ที่ต้องรู้จักการเอาตัวรอด   การสร้างเรื่องเรื่องสมมุติอะไรแบบเนี่ย

เราจึงอยากทราบว่า   มันเป็นเรื่องปกติของเด็กวัยนี้ใช่มั้ยคะ
และ ถ้าใช่  .... เราจะสอนลูกเรายังไง ให้ไม่เป็นเด็ก - แห ล ได้คะ  
( ขออนุญาตใช้คำนี้กับเด็กเลยนะคะ  ลึกๆ เคืองค่ะ  เพราะหลานโยนความผิดของตัวเองให้ลูกดิชั้นค่ะ )