ตอนแรก
http://ppantip.com/topic/34545661
ท่าน้ำเรือนพระยาธำรงรักษ์วันนี้ดูจะชุลมุนกว่าทุกวัน ทั้งขบวนขันหมากที่จัดเตรียมกันอย่างวุ่นวาย ทั้งบ่าวไพร่ที่ต่างมารอดูว่าขบวนนั้นจะสมกับฐานะของทั้งคู่หรือไม่ หากแต่ความชุลมุนของขบวนขันหมากยังเทียบไม่ได้กับความปั่นป่วนในดวงใจของคุณศักดิ์ที่ยืนนำอยู่ด้านหน้าขบวนด้วยเสื้อคอตั้งแขนยาวสีขาวนวลที่ขับผิวให้ดูสดใสประกอบกับหน้าตาอันยิ้มแย้มเบิกบานนั้นยิ่งทำให้คุณศักดิ์ดูงามสมคำร่ำลือ
“คุณศักดิ์เธอช่างงามเสียจริงนะป้า” อุ่น พูดกับหญิงชราผู้เป็นป้า
“คุณศักดิ์เธองามเหมือนเจ้าคุณเดชาพ่อของเธอสมัยแรกรุ่นไม่มีผิด” อิ่มพูดพลางนึกถึงสมัยที่พระยาธำรงรักษ์และเจ้าคุณเดชายังเป็นหนุ่ม
“อย่างนี้ใช่ไหมป้า ที่เขาเรียกว่าลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น” ผู้เป็นหลานถาม แต่สายตาพลางจ้องไปยังเจ้าบ่าวของงานวันนี้ “ก็คงจะเป็นอย่างนั้น ให้มันหล่นใกล้ต้นแต่อย่าให้มันหล่นเสียใต้ต้น” ทาสเก่าแก่มองคุณศักดิ์สายตาเปี่ยมไปด้วยความหวัง
“โอ๊ย อีตำลึงรีบมาจากไหนวะอีนี่” อุ่นอุทานเมื่อบ่าวคนสนิทของคุณช้อยวิ่งมาแทรกกลางระหว่างป้ากับหลาน “ฉันจะมาดูคุณศักดิ์เธอ ไหน ไหน ไหน” ทาสสาวชะเง้อหาอย่างตั้งอกตั้งใจ “นู่น เห็นไหมอีตำลึง” อุ่นชี้ตรงไปยังหนุ่มรูปงามที่ยืนอยู่หน้าขบวน “รูปงามสมคำร่ำลือไหมล่ะเอ็ง” อิ่มถาม
“ข้าได้ยินแต่คำร่ำลือ เพิ่งได้เห็นตัวเป็นๆ ก็วันนี้นี่แหละ งามเหลือเกิน” ตำลึงจ้องคุณศักดิ์ไม่วางตา “ถึงว่าคุณช้อยเธอถึงยอมออกเรือนเสียง่ายๆ พบเจอกันเพียงไม่กี่ครั้ง โอ๊ย” ตำลึงยังพูดไม่ทันจบก็ต้องอุทานออกมาเพราะแรงมือของป้าอิ่ม
“ปากเอ็งนี่นะ มันน่าเอาบอระเพ็ดยัดปากเสียจริง พูดจาหมาไม่ฟัง” ทาสชราเอ็ด “หมาไม่ฟัง แล้วป้าฟังทำไมละจ๊ะ” ตำลึงยอกย้อน
“ฟังกูนะอีตำลึง คุณทั้งสองเขาเหมาะสมกันทุกอย่างทั้งรูปร่างหน้าตา กริยา ชาติตระกูล เขามีพร้อม ส่วนขี้ข้าอย่างเอ็งเป็นได้แค่เมียบ่าวในเรือนนี่แหละ”
“คนอย่างอีตำลึงต้องไปได้สูงกว่านั้น” ตำลึงตอบป้าอิ่ม ทาสชราส่ายหัวอย่างเบื่อหน่าย
ขบวนขันหมากประกอบไปด้วยเครื่องคาวหวาน ขนมไทยมงคลหลากหลายอย่าง ทั้งทองหยิบ ทองหยอด จ่ามงกุฎ ทุกอย่างที่จัดวางใส่สำหรับอย่างดี เสียงร้องโห่ดังไปทั่วเรือน ปลุกให้ใจที่นิ่งสงบของคุณช้อยเต้นไม่เป็นจังหวะ พลางชะเง้อรอบ่าวคนสนิทมาตาม
“เข้าเรื่องเสียเลยนะท่านพระยา ข้ามาวันนี้ก็มาสู่ขอแม่ช้อยให้ร่วมเรียงเคียงหมอนกับพ่อศักดิ์เขา ท่านพระยาจะว่าอย่างไรบ้าง” เจ้าคุณเดชาเอ่ย “ข้าจะว่าอย่างไรเสียล่ะ พ่อศักดิ์เป็นคนหนุ่มอนาคตไกล อย่างไรข้าต้องวางใจให้เป็นคู่ชีวิตแม่ช้อยเขาอยู่แล้ว”
ท่านทั้งสองคุยกัน แต่หากคุณศักดิ์นั้นหาได้ฟังว่าทั้งสองพูดอะไร สายตาพลางชะเง้อไปยังห้องของคุณช้อยที่ประตูถูกปิดไว้ เช่นเดียวกับตำลึงสายตาของมันหาได้จ้องไปที่ท่านทั้งสอง หากแต่จ้องมองคุณศักดิ์อย่างไม่วางตา
“อีตำลึง อีตำลึง อีตำลึง” ท่านพระยาเรียกบ่าวคนสนิทของคุณช้อยที่เหม่อลอยไม่ได้ยินเสียงอำทรงอำนาจของท่าน “เจ้าค่ะ” ทาสสาวรู้สึกตัวจึงตอบรับ
“ได้ฤกษ์แล้ว เอ็งไปตามแม่ช้อยออกมาเสีย” สิ้นเสียงสั่ง ตำลึงค่อยๆ คลานเข่าออกแล้วลุกขึ้นเดินตรงไปยังห้องของผู้เป็นนาย แม้ขาสองข้างจะก้าวไม่ออก แม้จะไม่อยากให้คุณช้อยออกเรือนไปกับคุณศักดิ์ แต่ตนเกิดมาเป็นแค่ทาส ต้องทำตามคำสั่งท่านพระยามิอาจขัดได้
เสียงเปิดประตูห้อง ทำให้คุณช้อยที่นั่งอยู่ต้องลุกขึ้นอย่างรวดเร็ว เมื่อเห็นผู้ที่เดินเข้ามาในห้องเป็นทาสสาวคนสนิท เธอส่งยิ้มกว้าง “คุณช้อยเจ้าคะ ท่านพระยาให้อิฉันมาตาม จวนจะได้ฤกษ์แล้วเจ้าค่ะ” หญิงสูงศักดิ์พยักหน้ารับ พลางมองตัวเองหน้ากระจก
“คุณช้อยงามแล้วเจ้าค่ะ” ทาสสาวเยินยอ “รีบออกไปเถอะค่ะ ประเดี๋ยวคุณศักดิ์จะรอนาน” คุณช้อยยิ้ม “คุณพี่ศักดิ์คงจะตื่นไม่ต่างจากฉัน ตำลึงว่าหรือไม่” ตำลึงได้เพียงยิ้มรับ
เสียงเปิดประตูห้องเรียกสายตาคนทั้งเรือนให้จดจ้องไปที่หญิงสูงศักดิ์ สวมเสื้อคอตั้งสีขาวแขนหมูแฮม นุ่งโจงผ้ามันสีเขียว พาดสไบสีเดียวกัน ประดับด้วยสร้อยไข่มุกและแหวนทองอย่างคนมีฐานะ ความงามของคุณช้อยสะกดสายตาคุณศักดิ์จนไม่อาจละสายตาได้
“แม่ช้อยมานั่งเสียข้างๆ พ่อนี่” ท่านพระยาเรียกบุตรสาว คุณช้อยค่อยๆ เดินไปนั่งอย่างไว้กิริยาแสดงถึงการอบรมมาอย่างดี “กราบพี่เขาเสียลูก ต่อจากนี้เจ้าไม่ใช่ของพ่อคนเดียวแล้วนะ พ่อศักดิ์เขาจะมาช่วยดูแลเจ้า”
คุณช้อยคลานเข่าไปหยุดตรงหน้าคุณศักดิ์ ก่อนก้มกราบลง ฝ่ายชายรีบเอามือมารับ “ฉันสัญญาว่า ฉันจะดูแลแม่ช้อยให้ดีที่สุดขอรับท่านพระยา”
ทุกสายตามองทั้งคู่ว่าสมกันราวกับกิ่งทองใบหยก ท่ามกลางความยินดีมีใจดวงหนึ่งที่กำลังคับแค้น ตำลึงค่อยๆ เดินออกจากเรือน ไปหยุดบริเวณรั้วของเรือนพระยาธำรงรักษ์ที่สร้างเพื่อแสดงอาณาเขต มีต้นตำลึงที่กำลังเลื้อยขึ้นพันรั้วอยู่ หากแต่ไม่มีต้นใดเลื้อยขึ้นจนพ้นรั้วนั้นได้
“แม้นเป็นได้เพียงเถาวัลย์พันรั้ว ฉันจะขอเลื้อยสู่ที่สูงที่สุด แม้นต้องผ่านอะไร ฉันก็ยอม” ตำลึงพูดพลางนึกถึงใบหน้าของคุณศักดิ์
เถาสวาท ตอนที่ 2 : ขบวนขันหมาก (โดย ศักดิ์ศรี)
ท่าน้ำเรือนพระยาธำรงรักษ์วันนี้ดูจะชุลมุนกว่าทุกวัน ทั้งขบวนขันหมากที่จัดเตรียมกันอย่างวุ่นวาย ทั้งบ่าวไพร่ที่ต่างมารอดูว่าขบวนนั้นจะสมกับฐานะของทั้งคู่หรือไม่ หากแต่ความชุลมุนของขบวนขันหมากยังเทียบไม่ได้กับความปั่นป่วนในดวงใจของคุณศักดิ์ที่ยืนนำอยู่ด้านหน้าขบวนด้วยเสื้อคอตั้งแขนยาวสีขาวนวลที่ขับผิวให้ดูสดใสประกอบกับหน้าตาอันยิ้มแย้มเบิกบานนั้นยิ่งทำให้คุณศักดิ์ดูงามสมคำร่ำลือ
“คุณศักดิ์เธอช่างงามเสียจริงนะป้า” อุ่น พูดกับหญิงชราผู้เป็นป้า
“คุณศักดิ์เธองามเหมือนเจ้าคุณเดชาพ่อของเธอสมัยแรกรุ่นไม่มีผิด” อิ่มพูดพลางนึกถึงสมัยที่พระยาธำรงรักษ์และเจ้าคุณเดชายังเป็นหนุ่ม
“อย่างนี้ใช่ไหมป้า ที่เขาเรียกว่าลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น” ผู้เป็นหลานถาม แต่สายตาพลางจ้องไปยังเจ้าบ่าวของงานวันนี้ “ก็คงจะเป็นอย่างนั้น ให้มันหล่นใกล้ต้นแต่อย่าให้มันหล่นเสียใต้ต้น” ทาสเก่าแก่มองคุณศักดิ์สายตาเปี่ยมไปด้วยความหวัง
“โอ๊ย อีตำลึงรีบมาจากไหนวะอีนี่” อุ่นอุทานเมื่อบ่าวคนสนิทของคุณช้อยวิ่งมาแทรกกลางระหว่างป้ากับหลาน “ฉันจะมาดูคุณศักดิ์เธอ ไหน ไหน ไหน” ทาสสาวชะเง้อหาอย่างตั้งอกตั้งใจ “นู่น เห็นไหมอีตำลึง” อุ่นชี้ตรงไปยังหนุ่มรูปงามที่ยืนอยู่หน้าขบวน “รูปงามสมคำร่ำลือไหมล่ะเอ็ง” อิ่มถาม
“ข้าได้ยินแต่คำร่ำลือ เพิ่งได้เห็นตัวเป็นๆ ก็วันนี้นี่แหละ งามเหลือเกิน” ตำลึงจ้องคุณศักดิ์ไม่วางตา “ถึงว่าคุณช้อยเธอถึงยอมออกเรือนเสียง่ายๆ พบเจอกันเพียงไม่กี่ครั้ง โอ๊ย” ตำลึงยังพูดไม่ทันจบก็ต้องอุทานออกมาเพราะแรงมือของป้าอิ่ม
“ปากเอ็งนี่นะ มันน่าเอาบอระเพ็ดยัดปากเสียจริง พูดจาหมาไม่ฟัง” ทาสชราเอ็ด “หมาไม่ฟัง แล้วป้าฟังทำไมละจ๊ะ” ตำลึงยอกย้อน
“ฟังกูนะอีตำลึง คุณทั้งสองเขาเหมาะสมกันทุกอย่างทั้งรูปร่างหน้าตา กริยา ชาติตระกูล เขามีพร้อม ส่วนขี้ข้าอย่างเอ็งเป็นได้แค่เมียบ่าวในเรือนนี่แหละ”
“คนอย่างอีตำลึงต้องไปได้สูงกว่านั้น” ตำลึงตอบป้าอิ่ม ทาสชราส่ายหัวอย่างเบื่อหน่าย
ขบวนขันหมากประกอบไปด้วยเครื่องคาวหวาน ขนมไทยมงคลหลากหลายอย่าง ทั้งทองหยิบ ทองหยอด จ่ามงกุฎ ทุกอย่างที่จัดวางใส่สำหรับอย่างดี เสียงร้องโห่ดังไปทั่วเรือน ปลุกให้ใจที่นิ่งสงบของคุณช้อยเต้นไม่เป็นจังหวะ พลางชะเง้อรอบ่าวคนสนิทมาตาม
“เข้าเรื่องเสียเลยนะท่านพระยา ข้ามาวันนี้ก็มาสู่ขอแม่ช้อยให้ร่วมเรียงเคียงหมอนกับพ่อศักดิ์เขา ท่านพระยาจะว่าอย่างไรบ้าง” เจ้าคุณเดชาเอ่ย “ข้าจะว่าอย่างไรเสียล่ะ พ่อศักดิ์เป็นคนหนุ่มอนาคตไกล อย่างไรข้าต้องวางใจให้เป็นคู่ชีวิตแม่ช้อยเขาอยู่แล้ว”
ท่านทั้งสองคุยกัน แต่หากคุณศักดิ์นั้นหาได้ฟังว่าทั้งสองพูดอะไร สายตาพลางชะเง้อไปยังห้องของคุณช้อยที่ประตูถูกปิดไว้ เช่นเดียวกับตำลึงสายตาของมันหาได้จ้องไปที่ท่านทั้งสอง หากแต่จ้องมองคุณศักดิ์อย่างไม่วางตา
“อีตำลึง อีตำลึง อีตำลึง” ท่านพระยาเรียกบ่าวคนสนิทของคุณช้อยที่เหม่อลอยไม่ได้ยินเสียงอำทรงอำนาจของท่าน “เจ้าค่ะ” ทาสสาวรู้สึกตัวจึงตอบรับ
“ได้ฤกษ์แล้ว เอ็งไปตามแม่ช้อยออกมาเสีย” สิ้นเสียงสั่ง ตำลึงค่อยๆ คลานเข่าออกแล้วลุกขึ้นเดินตรงไปยังห้องของผู้เป็นนาย แม้ขาสองข้างจะก้าวไม่ออก แม้จะไม่อยากให้คุณช้อยออกเรือนไปกับคุณศักดิ์ แต่ตนเกิดมาเป็นแค่ทาส ต้องทำตามคำสั่งท่านพระยามิอาจขัดได้
เสียงเปิดประตูห้อง ทำให้คุณช้อยที่นั่งอยู่ต้องลุกขึ้นอย่างรวดเร็ว เมื่อเห็นผู้ที่เดินเข้ามาในห้องเป็นทาสสาวคนสนิท เธอส่งยิ้มกว้าง “คุณช้อยเจ้าคะ ท่านพระยาให้อิฉันมาตาม จวนจะได้ฤกษ์แล้วเจ้าค่ะ” หญิงสูงศักดิ์พยักหน้ารับ พลางมองตัวเองหน้ากระจก
“คุณช้อยงามแล้วเจ้าค่ะ” ทาสสาวเยินยอ “รีบออกไปเถอะค่ะ ประเดี๋ยวคุณศักดิ์จะรอนาน” คุณช้อยยิ้ม “คุณพี่ศักดิ์คงจะตื่นไม่ต่างจากฉัน ตำลึงว่าหรือไม่” ตำลึงได้เพียงยิ้มรับ
เสียงเปิดประตูห้องเรียกสายตาคนทั้งเรือนให้จดจ้องไปที่หญิงสูงศักดิ์ สวมเสื้อคอตั้งสีขาวแขนหมูแฮม นุ่งโจงผ้ามันสีเขียว พาดสไบสีเดียวกัน ประดับด้วยสร้อยไข่มุกและแหวนทองอย่างคนมีฐานะ ความงามของคุณช้อยสะกดสายตาคุณศักดิ์จนไม่อาจละสายตาได้
“แม่ช้อยมานั่งเสียข้างๆ พ่อนี่” ท่านพระยาเรียกบุตรสาว คุณช้อยค่อยๆ เดินไปนั่งอย่างไว้กิริยาแสดงถึงการอบรมมาอย่างดี “กราบพี่เขาเสียลูก ต่อจากนี้เจ้าไม่ใช่ของพ่อคนเดียวแล้วนะ พ่อศักดิ์เขาจะมาช่วยดูแลเจ้า”
คุณช้อยคลานเข่าไปหยุดตรงหน้าคุณศักดิ์ ก่อนก้มกราบลง ฝ่ายชายรีบเอามือมารับ “ฉันสัญญาว่า ฉันจะดูแลแม่ช้อยให้ดีที่สุดขอรับท่านพระยา”
ทุกสายตามองทั้งคู่ว่าสมกันราวกับกิ่งทองใบหยก ท่ามกลางความยินดีมีใจดวงหนึ่งที่กำลังคับแค้น ตำลึงค่อยๆ เดินออกจากเรือน ไปหยุดบริเวณรั้วของเรือนพระยาธำรงรักษ์ที่สร้างเพื่อแสดงอาณาเขต มีต้นตำลึงที่กำลังเลื้อยขึ้นพันรั้วอยู่ หากแต่ไม่มีต้นใดเลื้อยขึ้นจนพ้นรั้วนั้นได้
“แม้นเป็นได้เพียงเถาวัลย์พันรั้ว ฉันจะขอเลื้อยสู่ที่สูงที่สุด แม้นต้องผ่านอะไร ฉันก็ยอม” ตำลึงพูดพลางนึกถึงใบหน้าของคุณศักดิ์