หากผิดถูกประการใดหรือใครมีข้อมูลเพิ่มเติมสามารถเพิ่มได้นะครับ
ในแผ่นดินประเทศไทยปัจจุบันในอดีตมีอาณาจักรเกิดขึ้นมาหลายอาณาจักร และมีกษัตริย์หลายพระองค์ และมีกษัตริย์ผู้เป็นมหาราชหลายพระองค์เช่นกัน นับตั้งแต่พระพรหมมหาราช มหาราชพระองค์แรกของชนชาติไทย จวบจนถึงในหลวงในรัชกาลปัจจุบัน
แต่ในเหล่ากษัตริย์ทั้งหลาย มีเพียง2พระองค์ ที่ทรงเป็น ธัมมิกราช หรือธรรมิกราช ซึ่งทั้ง2พระองค์นั้นต่างเป็นกษัตริย์ของอาณาจักรล้านนาทั้งคู่
มหาราชเป็นการเชิดชูกษัตริย์ ที่เป็นนักรบและนักปกครอง หรือพูดง่ายๆคือ เป็นการเชิดชูทางโลก แต่ธัมมิกราชนั้นเป็นการเชิดชูทางธรรม
องค์แรกคือ พระเจ้ากือนาธัมมิกราช พระราชกรณียกิจสำคัญคือ การสร้างพระธาตุดอยสุเทพ แต่นั้นไม่ใช่เป็นพระราชกรณียกิจที่ทำให้พระองค์เป็นธัมมิกราช
แรกเริ่มเดิมที ดินแดนภาคกลางของไทยในปัจจุบัน ปกครองด้วยชนชาติ มอญ-เขมร หรือตามพงศาวการเหนือเรียกว่าขอมดำ เพราะมีสีผิวคล้ำกว่าคนไทย ได้ครอบครองดินแดนที่เรียกว่าสุวรรณภูมิ ซึ่งรับศาสนาพุทธตั้งแต่สมัยพระเจ้าอโศก ส่งสมณทูติเผยแผ่ศาสนา พูดง่ายๆคือเป็นศาสนาพุทธไทยยุคแรกเริ่ม
ชนชาติไทยแต่เดิมอยู่แถวทางตอนใต้ของจีน ได้อพยพลงมาเรื่อยๆ จนมาตั้งอาณาจักรแรกในแผ่นดินประเทสไทยปัจจุบัน เรียกว่าโยนกนาคพันธ์นคร ซึ่งชนชาติไทยโบราณนั้นนับถือผี หรือเรียกแบบหรูๆหน่อยคือลัทธิชาแมนแบบไทยๆ มีมหาราชองค์แรกของชนชาติไทยคือพระพรหมมหาราช ผู้ประกาศอิสระภาพจากขอมในดินแดนลุ่มน้ำกก กลายเป็นรัฐเอกราชของชนชาติ กาลเวลาผ่านไป ชนชาติไทยอพยพลงมาเรื่อยๆจนถึงลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งผู้ปกครองเป็นคนไทยแต่ประชาชนส่วนใหญ่ก็เป็นพวก มอญ-เขมร อยู่ดี ดังนั้นผู้ปกครองจึงนับถือศาสนาตามประชาชนส่วนใหญ่ คือพุทธบ้าง พราหมณ์บ้าง จนในที่สุด ศาสนาพุทธและพราหมณ์ ก็เป็นศาสนาของคนไทยภาคกลาง และชนชาติมอญ-เขมรเดิม ก็ผสมปนเปไปกับผู้ปกครองกลายเป็นคนไทยไป แต่อย่าลืมว่าศาสนาพุทธนั้น นับถือเฉพาะคนไทยที่อพยพลงมาทางใต้และพวกมอญ-เขมรเท่านั้น และก็เป็นพุทธแบบทวารวดีด้วย
หากอินเดียมีตักศิลา สุวรรณภูมิก็มีละโว้ เป็นแหล่งศึกษาวิชาความรู้ ละโว้ในสมัยนั้นเป็นสถานศึกษาของมหาราชไทยถึง2พระองค์คือพ่อขุนรามคำแหง และพญามังราย และมีสหายอีกคนชื่อพญางำเมือง เจ้าชายทั้ง3พระองค์นั้นทรงกฤษฏาภินิหาร ทั้ง3 คือ พ่อขุนรามคำแหงทรงชนช้างชนะตั้งแต่ยังเด็ก พญามังรายนั้นอาวุธมนุษย์ไม่อาจทำอันตรายได้ พญางำเมืองนั้นหากไปอยู่ไหน จะมีเมฆบังแดดให้ตลอด
เมื่อเจริยวัย ทั้ง3ก็ไปครองเมืองของตน แต่มันก็มีเหตุให้อาณาจักรไทยเหนือ นับถือพุทธนั้นเพราะ พญามังรายจะขยายอาณาจักรสู่ลุ่มน้ำปิง ซึ่งมีศัตรูสำคัญคือ หริภุญชัย หรือลำพูน ซึ่งตอนนั้นอยู่ใต้การปกครองของพวกมอญ มอญพวกนี้สืบเชื้อสายมาจากเจ้าหญิงละโว้นามว่าเจ้าแม่จามเทวี ซึ่งลำพูนตอนนั้นน่าจะนับถือพุทธศาสนาแบบละโว้ ว่ากันว่าตอนที่จะตีลำพูนพญามังรายตีเท่าไหร่ก็ไม่แตกเสียที นอกจากอุบายไส้ศึกแล้ว พระองค์ยังเสี่ยงอธิฐานต่อพระพุทธที่ประดิษฐานไว้ใต้ต้นไม้ที่มีแลนเผือก ว่าหากพระพุทธศาสนาศักดิ์สิทธิ์กว่า ลัทธิถือผีจริง หากตีลำพูนแตก จะเปลี่ยนศาสนา และแล้วลำพูนก็แตกจริง พญามังรายพร้อมด้วยไร่พลชาวไทยทั้งหลายก้เปลี่ยนศาสนามาเป็นพุทธศาสนาแบบลำพูน และล้านนาก็นับถือนิกายนี้จวบจนสมัย พระเจ้ากือนา
พระเจ้าธัมมิกราช - ว่าด้วยประวัติศาสตร์พุทธศาสนาในไทยและการสังคายนาพระไตรปิฏก
ในแผ่นดินประเทศไทยปัจจุบันในอดีตมีอาณาจักรเกิดขึ้นมาหลายอาณาจักร และมีกษัตริย์หลายพระองค์ และมีกษัตริย์ผู้เป็นมหาราชหลายพระองค์เช่นกัน นับตั้งแต่พระพรหมมหาราช มหาราชพระองค์แรกของชนชาติไทย จวบจนถึงในหลวงในรัชกาลปัจจุบัน
แต่ในเหล่ากษัตริย์ทั้งหลาย มีเพียง2พระองค์ ที่ทรงเป็น ธัมมิกราช หรือธรรมิกราช ซึ่งทั้ง2พระองค์นั้นต่างเป็นกษัตริย์ของอาณาจักรล้านนาทั้งคู่
มหาราชเป็นการเชิดชูกษัตริย์ ที่เป็นนักรบและนักปกครอง หรือพูดง่ายๆคือ เป็นการเชิดชูทางโลก แต่ธัมมิกราชนั้นเป็นการเชิดชูทางธรรม
องค์แรกคือ พระเจ้ากือนาธัมมิกราช พระราชกรณียกิจสำคัญคือ การสร้างพระธาตุดอยสุเทพ แต่นั้นไม่ใช่เป็นพระราชกรณียกิจที่ทำให้พระองค์เป็นธัมมิกราช
แรกเริ่มเดิมที ดินแดนภาคกลางของไทยในปัจจุบัน ปกครองด้วยชนชาติ มอญ-เขมร หรือตามพงศาวการเหนือเรียกว่าขอมดำ เพราะมีสีผิวคล้ำกว่าคนไทย ได้ครอบครองดินแดนที่เรียกว่าสุวรรณภูมิ ซึ่งรับศาสนาพุทธตั้งแต่สมัยพระเจ้าอโศก ส่งสมณทูติเผยแผ่ศาสนา พูดง่ายๆคือเป็นศาสนาพุทธไทยยุคแรกเริ่ม
ชนชาติไทยแต่เดิมอยู่แถวทางตอนใต้ของจีน ได้อพยพลงมาเรื่อยๆ จนมาตั้งอาณาจักรแรกในแผ่นดินประเทสไทยปัจจุบัน เรียกว่าโยนกนาคพันธ์นคร ซึ่งชนชาติไทยโบราณนั้นนับถือผี หรือเรียกแบบหรูๆหน่อยคือลัทธิชาแมนแบบไทยๆ มีมหาราชองค์แรกของชนชาติไทยคือพระพรหมมหาราช ผู้ประกาศอิสระภาพจากขอมในดินแดนลุ่มน้ำกก กลายเป็นรัฐเอกราชของชนชาติ กาลเวลาผ่านไป ชนชาติไทยอพยพลงมาเรื่อยๆจนถึงลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งผู้ปกครองเป็นคนไทยแต่ประชาชนส่วนใหญ่ก็เป็นพวก มอญ-เขมร อยู่ดี ดังนั้นผู้ปกครองจึงนับถือศาสนาตามประชาชนส่วนใหญ่ คือพุทธบ้าง พราหมณ์บ้าง จนในที่สุด ศาสนาพุทธและพราหมณ์ ก็เป็นศาสนาของคนไทยภาคกลาง และชนชาติมอญ-เขมรเดิม ก็ผสมปนเปไปกับผู้ปกครองกลายเป็นคนไทยไป แต่อย่าลืมว่าศาสนาพุทธนั้น นับถือเฉพาะคนไทยที่อพยพลงมาทางใต้และพวกมอญ-เขมรเท่านั้น และก็เป็นพุทธแบบทวารวดีด้วย
หากอินเดียมีตักศิลา สุวรรณภูมิก็มีละโว้ เป็นแหล่งศึกษาวิชาความรู้ ละโว้ในสมัยนั้นเป็นสถานศึกษาของมหาราชไทยถึง2พระองค์คือพ่อขุนรามคำแหง และพญามังราย และมีสหายอีกคนชื่อพญางำเมือง เจ้าชายทั้ง3พระองค์นั้นทรงกฤษฏาภินิหาร ทั้ง3 คือ พ่อขุนรามคำแหงทรงชนช้างชนะตั้งแต่ยังเด็ก พญามังรายนั้นอาวุธมนุษย์ไม่อาจทำอันตรายได้ พญางำเมืองนั้นหากไปอยู่ไหน จะมีเมฆบังแดดให้ตลอด
เมื่อเจริยวัย ทั้ง3ก็ไปครองเมืองของตน แต่มันก็มีเหตุให้อาณาจักรไทยเหนือ นับถือพุทธนั้นเพราะ พญามังรายจะขยายอาณาจักรสู่ลุ่มน้ำปิง ซึ่งมีศัตรูสำคัญคือ หริภุญชัย หรือลำพูน ซึ่งตอนนั้นอยู่ใต้การปกครองของพวกมอญ มอญพวกนี้สืบเชื้อสายมาจากเจ้าหญิงละโว้นามว่าเจ้าแม่จามเทวี ซึ่งลำพูนตอนนั้นน่าจะนับถือพุทธศาสนาแบบละโว้ ว่ากันว่าตอนที่จะตีลำพูนพญามังรายตีเท่าไหร่ก็ไม่แตกเสียที นอกจากอุบายไส้ศึกแล้ว พระองค์ยังเสี่ยงอธิฐานต่อพระพุทธที่ประดิษฐานไว้ใต้ต้นไม้ที่มีแลนเผือก ว่าหากพระพุทธศาสนาศักดิ์สิทธิ์กว่า ลัทธิถือผีจริง หากตีลำพูนแตก จะเปลี่ยนศาสนา และแล้วลำพูนก็แตกจริง พญามังรายพร้อมด้วยไร่พลชาวไทยทั้งหลายก้เปลี่ยนศาสนามาเป็นพุทธศาสนาแบบลำพูน และล้านนาก็นับถือนิกายนี้จวบจนสมัย พระเจ้ากือนา