ดูกรภิกษุทั้งหลาย เมื่อผู้ที่ยังไม่รู้ยิ่ง ยังไม่กำหนดรู้ ยังไม่คลายกำหนัด ยังไม่ละขาดซึ่ง
สิ่งทั้งปวง ย่อมไม่เป็นผู้สมควรเพื่อความสิ้นไปแห่งทุกข์. ก็สิ่งทั้งปวงอะไร
กันเล่า? สิ่งทั้งปวงคือ จักษุ ฯลฯ รูป ฯลฯ จักษุวิญญาณ ฯลฯ จักษุสัมผัส ฯลฯ
สุขเวทนา ฯลฯ ทุกขเวทนา หรืออทุกขมสุขเวทนา ที่เกิดขึ้นเพราะจักษุสัมผัส
ฯลฯ เป็นปัจจัย
อายตนะภายใน 6 ประการ (จักษุ ฯลฯ มโน):
อายตนะภายนอก 6 ประการ (รูป ฯลฯ ธรรมารมณ์);
วิญญาณ 6 ประการ (จักขุวิญญาณ ฯลฯ มโนวิญญาณ);
สัมผัส 6 ประการ (จักขุสัมผัส ฯลฯ มโนสัมผัส);
เวทนา 6 ประการ (จักขุสัมผัสสชาเวทนา ฯลฯ มโนสัมผัสสชาเวทนา) .
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ! เหล่านี้แล คือสิ่งทั้งปวง ซึ่งบุคคลเมื่อไม่รู้ยิ่ง ไม่รู้รอบ ไม่คลายกำหนัด
ไม่คลายความยินดี ไม่หายหิว ไม่ละขาดแล้ว ย่อมยังไม่เป็นผู้ควรเพื่อความสิ้นไปแห่งทุกข์.
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ส่วนบุคคลผู้ที่รู้ยิ่ง กำหนดรู้ คลายกำหนัดได้
ละได้ซึ่งสิ่งทั้งปวง เป็นผู้ควรเพื่อความสิ้นทุกข์ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็สิ่งทั้งปวง
คืออะไร บุคคลรู้ยิ่ง กำหนดรู้ คลายกำหนัดได้ ละได้ เป็นผู้ควรเพื่อความสิ้น
ทุกข์ ดูกรภิกษุทั้งหลาย คือ จักษุ บุคคลรู้ยิ่ง กำหนดรู้ คลายกำหนัดได้ ละ
ได้ เป็นผู้ควรเพื่อความสิ้นทุกข์ รูป ฯลฯ จักษุวิญญาณ ฯลฯ จักษุสัมผัส ฯลฯ
แม้สุขเวทนา ทุกขเวทนา หรืออทุกขมสุขเวทนา ที่เกิดขึ้นเพราะจักษุสัมผัสเป็น
ปัจจัย บุคคลรู้ยิ่ง กำหนดรู้ คลายกำหนัดได้ ละได้ ก็เป็นผู้ควรเพื่อความสิ้นทุกข์
หู ฯลฯ เสียง ฯลฯ ลิ้น ฯลฯ รส ฯลฯ กาย ฯลฯ โผฏฐัพพะ ฯลฯ ใจ ฯลฯ
ธรรมารมณ์ ฯลฯ มโนวิญญาณ ฯลฯ มโนสัมผัส ฯลฯ แม้สุขเวทนา ทุกขเวทนา
หรืออทุกขมสุขเวทนา ที่เกิดขึ้นเพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัย บุคคลรู้ยิ่ง กำหนดรู้
คลายกำหนัดได้ ละได้ ก็เป็นผู้ควรเพื่อความสิ้นทุกข์ ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคล
ผู้รู้ยิ่ง กำหนดรู้ คลายกำหนัดได้ ละได้ซึ่งสิ่งทั้งปวงนี้แล เป็นผู้ควรเพื่อความ
สิ้นทุกข์ ฯ
- สฬา. สํ. ๑๘/๒๗ -๒๘/๒๑
สิ่งที่ต้องรู้ ต้องละ เพื่อความสิ้นทุกข์
สิ่งทั้งปวง ย่อมไม่เป็นผู้สมควรเพื่อความสิ้นไปแห่งทุกข์. ก็สิ่งทั้งปวงอะไร
กันเล่า? สิ่งทั้งปวงคือ จักษุ ฯลฯ รูป ฯลฯ จักษุวิญญาณ ฯลฯ จักษุสัมผัส ฯลฯ
สุขเวทนา ฯลฯ ทุกขเวทนา หรืออทุกขมสุขเวทนา ที่เกิดขึ้นเพราะจักษุสัมผัส
ฯลฯ เป็นปัจจัย
อายตนะภายใน 6 ประการ (จักษุ ฯลฯ มโน):
อายตนะภายนอก 6 ประการ (รูป ฯลฯ ธรรมารมณ์);
วิญญาณ 6 ประการ (จักขุวิญญาณ ฯลฯ มโนวิญญาณ);
สัมผัส 6 ประการ (จักขุสัมผัส ฯลฯ มโนสัมผัส);
เวทนา 6 ประการ (จักขุสัมผัสสชาเวทนา ฯลฯ มโนสัมผัสสชาเวทนา) .
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ! เหล่านี้แล คือสิ่งทั้งปวง ซึ่งบุคคลเมื่อไม่รู้ยิ่ง ไม่รู้รอบ ไม่คลายกำหนัด
ไม่คลายความยินดี ไม่หายหิว ไม่ละขาดแล้ว ย่อมยังไม่เป็นผู้ควรเพื่อความสิ้นไปแห่งทุกข์.
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ส่วนบุคคลผู้ที่รู้ยิ่ง กำหนดรู้ คลายกำหนัดได้
ละได้ซึ่งสิ่งทั้งปวง เป็นผู้ควรเพื่อความสิ้นทุกข์ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็สิ่งทั้งปวง
คืออะไร บุคคลรู้ยิ่ง กำหนดรู้ คลายกำหนัดได้ ละได้ เป็นผู้ควรเพื่อความสิ้น
ทุกข์ ดูกรภิกษุทั้งหลาย คือ จักษุ บุคคลรู้ยิ่ง กำหนดรู้ คลายกำหนัดได้ ละ
ได้ เป็นผู้ควรเพื่อความสิ้นทุกข์ รูป ฯลฯ จักษุวิญญาณ ฯลฯ จักษุสัมผัส ฯลฯ
แม้สุขเวทนา ทุกขเวทนา หรืออทุกขมสุขเวทนา ที่เกิดขึ้นเพราะจักษุสัมผัสเป็น
ปัจจัย บุคคลรู้ยิ่ง กำหนดรู้ คลายกำหนัดได้ ละได้ ก็เป็นผู้ควรเพื่อความสิ้นทุกข์
หู ฯลฯ เสียง ฯลฯ ลิ้น ฯลฯ รส ฯลฯ กาย ฯลฯ โผฏฐัพพะ ฯลฯ ใจ ฯลฯ
ธรรมารมณ์ ฯลฯ มโนวิญญาณ ฯลฯ มโนสัมผัส ฯลฯ แม้สุขเวทนา ทุกขเวทนา
หรืออทุกขมสุขเวทนา ที่เกิดขึ้นเพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัย บุคคลรู้ยิ่ง กำหนดรู้
คลายกำหนัดได้ ละได้ ก็เป็นผู้ควรเพื่อความสิ้นทุกข์ ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคล
ผู้รู้ยิ่ง กำหนดรู้ คลายกำหนัดได้ ละได้ซึ่งสิ่งทั้งปวงนี้แล เป็นผู้ควรเพื่อความ
สิ้นทุกข์ ฯ
- สฬา. สํ. ๑๘/๒๗ -๒๘/๒๑