จงดูให้ดีว่าเยาวชนของเรานี้กำลัง "รู้ธรรมะ" อย่างวิชาความรู้ แต่ "ไม่มีธรรมะ" อย่างที่เขาจะต้องมีหรือต้องเป็นตามหลักของศาสนา เด็กๆ รุ่นหลังนี้จึงมีปัญหาชนิดที่ไม่เคยมีมาแต่ก่อน การแต่งเนื้อแต่งตัว กิริยามารยาท การกระทำ เป็นปัญหาไปหมด ไม่เหมือนกับในโรงเรียนหรือนักเรียนสมัยก่อน

นี่ก็เพราะว่ามันเรียนแต่หนังสือกับวิชาชีพ ไม่ได้เรียนธรรมะให้เพียงพอ...เขารู้หนังสือและรู้อาชีพแต่ไม่มีธรรมะเพื่อความเป็นมนุษย์ให้ถูกต้อง นี่แหละคือลักษณะที่เรียกว่า ระบบการศึกษาชนิดหมาหางด้วน เพราะว่าเราไปตามหลัง ตามก้น ชนชาติใหญ่ๆ ที่เป็นมหาประเทศ ที่เขาเริ่มเอาศาสนาออกไปจากการศึกษา

บางประเทศถ้าสอนศาสนาในโรงเรียนถือว่าผิดกฎหมาย ทำให้ศาสนาเป็นเรื่องส่วนตัวบุคคล อยากรู้ก็ไปหารู้เอาเอง ไม่สอนในโรงเรียน ในมหาวิทยาลัยอย่างนี้ เราไปตามก้นเขา ก็ได้ระบบการศึกษาที่ไม่มีธรรมะหรือศาสนาอยู่ในระบบการศึกษา พลอยเป็นหมาหางด้วนตามๆ กันไป หมาหางด้วนในนิทานสุภาษิตหรือนิทานอีสปก็อาจลืมไปแล้ว มันเผอิญหางด้วนแล้วก็เลยหลอกเพื่อนว่าหางด้วนนี้ดี ให้ช่วยกันตัดหางตามๆ กันไป นี่ประเทศชาติใหญ่ที่เขากันศาสนาออกไปจากการศึกษาแล้วบอกว่าดี ประเทศเล็กๆ ก็ตามก้นเหมือนสมัครตัดหางไปตามหมาหางด้วนตัวแรก

พุทธทาสภิกขุ
บรรยายธรรมแก่คณะผู้กำกับลูกเสือจากโคราช ปี ๒๕๑๓
หัวข้อ ลูกเสือกับการกลับมาแห่งศีลธรรม