ผมสงสัยในเรื่องนี้จริงๆ นะ คือเท่าที่อ่านมาทหารญี่ปุ่นมักจะเชื่อว่าญี่ปุ่นทำในสิ่งที่ถูกแล้วทั้งๆ ที่ทำแต่เรื่องชั่วร้ายสารพัด ผมก็เลยสงสัยว่าทำไมทหารญี่ปุ่นยังหลอกตัวเองว่าตัวเองทำถูก คืออ่านจากจดหมายของทหารญี่ปุ่นที่เขียนไว้ก่อนตายก็มักเขียนว่าญี่ปุ่นทำถูกแล้ว พวกอเมริกาเป็นพวกที่น่ารังเกียจผมเลยรู้สึกสงสัย

          เรื่องที่ญี่ปุ่นเชื่อว่าตนเองทำถูกญี่ปุ่นอาจจะใช้ข้ออ้างว่าอเมริกาเคยส่งกองเรือมาบีบให้ญี่ปุ่นเปิดประเทศก่อน ซึ่งนั่นก็อาจใช่นั่นคือความผิดของอเมริกาในยุคอดีต แต่ก็ส่งผลดีกับญี่ปุ่นการที่ญี่ปุ่นเปิดประเทศก็ทำให้ญี่ปุ่นเจริญก้าวหน้าแต่อเมริกาก็ผิดที่เอาเปรียบญี่ปุ่นทางด้านการค้า ญี่ปุ่นจะแค้นก็ไม่แปลกแต่นั่นเป็นเรื่องในอดีต

           คราวนี้มาดูปัจจุบันญี่ปุ่นอ้างว่าที่ญี่ปุ่นประกาศสงครามเป็นสิ่งที่ถูก โดยบอกว่าก็พวกชาติตะวันตกมาแทรกแซงญี่ปุ่นก่อน แต่นั่นมันก็เป็นความผิดของญี่ปุ่นเองที่เข้ารุกรานจีน ดังนั้นการที่ชาติต่างๆ ร่วมกันบอยคอตญี่ปุ่น อเมริกาก็ไม่ขายน้ำมันให้ก็เป็นสิ่งสมควรแล้วก็ญี่ปุ่นทำในสิ่งที่ผิดเองจะไปโทษคนอื่นเขาได้อย่างไร

           แต่จะมองในอีกมุมหนึ่งญี่ปุ่นเองก็อาจจะอ้างได้ว่า ก็ทีชาติตะวันตกเช่น อังกฤษและฝรั่งเศสก็มีอาณานิคมเยอะแยะแล้วทำไมญี่ปุ่นเองจะมีไม่ได้ อันนี้ก็ใช่ แต่อังกฤษและฝรั่งเศสก็เลิกล่าอาณานิคมไปนานแล้วมีแต่อาณานิคมเดิมที่เคยเป็นมาก่อนนานแล้วไม่ได้ล่าเพิ่ม และตามภาวะทรัสตี้ตามกฏบัตรสันนิบาติชาติก็บอกว่าจะต้องให้เอกราชกับดินแดนพวกนี้ในอนาคตด้วย

           แต่การที่ญี่ปุ่นมีเหตุจำเป็นเรื่องเศรษฐกิจก็อาจจะอ้างได้อยู่ รวมถึงเรื่องในสมัยนั้นชาติตะวันตกก็มีอาณานิคมเยอะแยะดังนั้นถ้ามองในมุมนั้นการที่ญีุ่ปุ่นจะล่าอาณานิคมบ้างก็อาจจะไม่ผิด แต่ญี่ปุ่นเองล่าอาณานิคมอย่างโหดร้ายข่มขืนผู้หญิง ฆ่าพลเรือน ซึ่งชาติตะวันตกในสมัยนั้นก็ไม่ทำกันแล้วแม้ในยุคก่อนจะทำ แต่อันนี้อาจเห็นใจญี่ปุ่นได้ว่ารัฐบาลไม่ได้สั่งให้ทำ ทหารมันไปทำกันเองและทหารญี่ปุ่นในแนวหลังและคนญี่ปุ่นส่วนใหญ่ก็ไม่รู้ในขณะนั้นดังนั้นการที่คนญี่ปุ่นจะยังเชื่อว่าตนเองถูกก็อาจจะยังไม่ได้เลวร้ายมากนักก็ได้

           แต่การที่ฆ่าเชลยศึกเช่นตัดคอเชลยศึก หรือเผาทั้งเป็นเชลยศึก อันนี้ทหารญี่ปุ่นในแนวหลังจะอ้างว่าไม่รู้ไม่ได้เพราะเรื่องนี้รู้กันอย่างโจษจันและญี่ปุ่นไม่ได้ปกปิดเหมือนอย่างที่ฆ่าพลเรือน ดังนั้นทหารญี่ปุ่นทั้งแนวหน้าและแนวหลังต่างก็รู้กันทั่ว โดยหลักแล้วการฆ่าผู้อื่นอย่างโหดร้ายแบบนั้นแม้ในสงครามก็เป็นสิ่งที่ผิดทุกศาสนาสอนเหมือนกันทั้งนั้น แต่คนญี่ปุ่นในสมัยนั้นกลับมองว่าตนเองทำถูกตรงนี้แหละที่ทำให้ข้าพเจ้าสงสัย

           อย่างสมมติแม้ว่าข้าพเจ้าหรือหลายๆ คนจะรักชาติ แต่ถ้าทหารประเทศเราทำอย่างนี้ เราก็ต้องคิดแล้วว่ามันเป็นสิ่งที่ไม่ถูกทำสงครามอาจไม่เท่าไรแต่การทำอย่างนี้ไม่ถูกแน่มันต้องรู้โดยสามัญสำนึกมันจะไม่รู้ไม่ได้ มันจะกลายเป็นเรื่องที่ถูกต้องไม่ได้ถ้าสามัญสำนึกหรือสภาพจิตของคนๆ นั้นยังปกติอยู่

           ดังนั้นผมจึงสงสัยว่าทหารญี่ปุ่นรวมถึงคนญี่ปุ่นในขณะนั้นคิดรู้สึกได้อย่างไรว่าญี่ปุ่นทำถูกแล้ว แม้ว่าจะอ่างว่าโดนประเทศอื่นๆ กดดันก่อนก็ตามแต่ญี่ปุ่นก็รุกรานเขาก่อน ดังนั้นผมจึงรู้สึกสงสัยว่าทหารญี่ปุ่นเสียสติหรือเปล่าคือเหมือนกับคิดว่าสิ่งที่ผิดเป็นสิ่งที่ถูก เห็นว่าการกระทำที่ผิดของตนเองเป็นสิ่งถูกมันเป็นลักษณะความคิดของคนเสียสติ คือเชื่อว่าความชั่วเป็นสิ่งที่ถูกซะอย่างนั้นทั้งๆ ที่คนโดยทั่วไปมองว่ามันผิด แต่คนกลุ่มนี้กลับเห็นความชั่วเป็นสิ่งที่ถูก ผมว่าถ้าไม่เสียสติจะมองอย่างนั้นไม่ได้แน่

           หรือเป็นเพราะว่าญี่ปุ่นเป็นประเทศที่เชื่อว่าเป็นประเทศศักดิ์สิทธิ์และการทำสงครามเป็นโองการจากเทพเจ้า ถ้างั้นก็แสดงว่าคนญี่ปุ่นในขณะนั้นโรคจิตกันเข้าไปใหญ่ เนื่องจากในสมัยนั้นญี่ปุ่นก็จัดว่าเป็นชาติที่เจริญแล้วไม่น่าจะเชื่ออะไรแบบนี้ ถ้าย้อนไปในยุคประมาณหลายร้อยปีก่อนในยุคซามูไรก็ว่าไปอย่างแต่ในสมัยนั้นวิทยาศาสตร์เข้าไปในญี่ปุ่นแล้วถ้าคนญี่ปุ่นยังเชื่อแบบนี้ว่าคำสั่งจากเทพเจ้าเบื้องบนที่สั่งให้ทำอะไรผิดๆ เป็นสิ่งที่ถูกล่ะก็ผมว่าคนญี่ปุ่นคงเสียสติแล้วล่ะ ใครคิดอย่างผมบ้างช่วยบอกสาเหตุหน่อยว่าทำไม่ยุคนั้นคนญี่ปุ่นถึงเสียสติอย่างนั้นและที่ผมคิดนั้นถูกหรือเปล่า