---

การค้นพบทางวิทยาศาสตร์ที่น่าตื่นเต้นที่สุดเรื่องหนึ่ง
ในช่วงระยะเวลา 50 ปีที่ผ่านมา
คือปรากฏการณ์น้ำตกห่วงโซ่อาหาร
ในพื้นที่หลายแห่งที่แตกต่างกันอย่างมาก

น้ำตกห่วงโซ่อาหาร หรือ trophic cascade
คือ กระบวนการนิเวศวิทยา
ที่เกิดขึ้นที่ยอดบนสุดของพีระมิดห่วงโซ่อาหาร
ที่ส่งผลกระทบลงมาตั้งแต่จากบนสุดลงมาสู่ด้านล่างสุด

ตัวอย่างกรณีศึกษาที่ดีที่สุด คือ

กรณีอุทยานแห่งชาติเยลโลว์สโตน สหรัฐอเมริกา
เริ่มตั้งแต่การปล่อยหมาป่าคืนสู่ป่าในปี พ.ศ. 2538

---

เราทุกคนรู้ว่าหมาป่าฆ่าสัตว์หลายชนิด
แต่บางทีเราอาจจะไม่ตระหนักว่า
พวกมันยังให้ชีวิตแก่สัตว์ชนิดอื่นด้วยเช่นกัน

ก่อนที่นักอนุรักษ์จะคืนหมาป่ากลับสู่เยลโลว์สโตน
พวกมันได้ถูกมนุษย์ล่าจนหายสาปสูญไป
จากพื้นที่นี้เป็นเวลายาวนานถึง 70 ปี
จนจำนวนกวางในอุทยานฯ เพิ่มสูงขึ้น ๆ จำนวนมาก
ไม่ว่ามนุษย์จะพยายามหาทางควบคุมจำนวนกวางอย่างไร
แต่ฝูงกวางก็ยังสามารถลดจำนวนปริมาณพืชพันธุ์ไม้
จนแทบไม่เหลืออะไรอีกเลย
เพราะพวกมันแทะเล็มกินไปจนเกือบหมด

แต่ทันทีที่ฝูงหมาป่ากลับคืนมา
แม้ว่าพวกมันจะมีจำนวนน้อยนิด
แต่พวกมันเริ่มส่งผลกระทบอย่างน่าอัศจรรย์

แน่นอนว่าสิ่งแรกที่เกิดขึ้นคือ
หมาป่าฆ่ากวางกิน
แต่นี่ไม่ใช่ประเด็นหลัก
ประเด็นสำคัญที่สุดคือ
พวกมันเปลี่ยนพฤติกรรมของกวาง

ฝูงกวางเริ่มหลีกเลี่ยงพื้นที่บางแห่งในวนอุทยานฯ
อยู่เฉพาะในเขตพื้นที่ปลอดภัย
พื้นที่ที่ฝูงกวางจะไม่โดน
หมาป่าไล่ต้อนให้จนมุมได้โดยง่าย

ทำให้ป่าไม้บริเวณหุบเขาและโตรกเขา
พื้นที่เหล่านี้ก็เริ่มฟื้นฟูขึ้นมาทันที
บางแห่งต้นไม้สูงขึ้นถึง 5 เท่า
ภายในเวลาเพียงแค่ 6 ปี
ตามเขตหุบเขาที่เคยเป็นพื้นที่โล่งเตียน
ได้ฟื้นฟูคืนชีพเป็นป่าอีกครั้ง
เต็มไปด้วย ต้นแอสเปิน หลิว และคอตตอนวูด
ที่เติบโตงอกงามขึ้นอย่างรวดเร็ว



เมื่อป่าฟื้นขึ้น นกก็เริ่มเข้ามา
จำนวนนกเพลง นกอพยพ เพิ่มขึ้นมากมาย
จำนวนตัวบีเวอร์ก็เพิ่มขึ้นด้วย
ตามมาด้วยหมาป่าที่มาล่าตัวบีเวอร์
บีเวอร์กัดกินต้นไม้/เป็นวิศวกร
ผู้สร้างระบบนิเวศ มันสร้างสรรค์ที่ทางให้กับสิ่งมีชีวิตอื่น
ฝายที่มันสร้างบนแม่น้ำ  
กลายเป็นแหล่งที่พักอาศัย/ที่หากิน
ของ นาก มัสแครต เป็ด ปลา
สัตว์เลื้อยคลาน และสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก

หมาป่ายังฆ่าไคโยตี
เพราะไคโยตีเป็นสัตว์นักล่าตัวฉกาจกับกระต่ายและหนู
ส่งผลให้จำนวนกระต่ายและหนูเพิ่มขึ้น
นั้นตามมาด้วยการเพิ่มจำนวนของเหยี่ยวนักล่าขนาดกลาง
วีเซิล หมาจิ้งจอก แบดเจอร์ กาและอินทรีหัวขาว
ต่างก็มากินซากสัตว์ที่หมาป่าเหลือทิ้งไว้
รวมทั้งหมีก็ได้กินซากเช่นกัน
ทำให้จำนวนประชากรหมีเพิ่มขึ้นด้วย
เพราะมีผลไม้จำพวกเบอร์รีมากขึ้น
จากไม้พุ่มที่ฟื้นตัวขึ้นมา
และหมีก็มีบทบาทเช่นเดียวกับหมาป่า
ด้วยการฆ่าลูกกวางจำนวนหนึ่งด้วย



แต่ที่น่าสนใจที่สุดคือ
หมาป่าได้เปลี่ยนพฤติกรรมของแม่น้ำ
(ทิศทาง/กระแสน้ำที่ไหล)
จากที่เคยไหลบ่ากระจัดกระจาย
มันเริ่มตวัดคดเคี้ยวน้อยลง
กัดเซาะน้อยลง ลำน้ำแคบลง
เกิดวังน้ำมากขึ้น เกิดช่วงแก่งน้ำมากขึ้น
ทั้งหลายทั้งปวงล้วนเป็นถิ่นอาศัยหากิน
สำหรับชีวิตป่าหลากหลายชนิด

แม่น้ำปรับเปลี่ยนตอบสนองหมาป่า
เพราะป่าฟื้นฟูขึ้นมายึดริมฝั่งน้ำ
มันจึงไม่ทลายลงบ่อยๆ เหมือนเดิม
ลำน้ำเริ่มไหลตามร่องคงตัวมากขึ้น
ผนวกกับการที่ฝูงกวางถูกไล่ล่าออกไปจากบางพื้นที่
ดงพืชบนไหล่ทางฟื้นตัวขึ้นมาได้
หน้าดินก็ถูกกัดเซาะน้อยลง
เพราะมีพืชยึดเอาไว้



ด้วยประการฉะนี้ หมาป่าจำนวนน้อยนิด
จึงไม่เพียงแต่แปรเปลี่ยนระบบนิเวศ
ในพื้นที่กว้างใหญ่ไพศาลของอุทยานแห่งชาติเยลโลว์สโตน
หากยังรวมไปถึงกายภาพของภูมิประเทศนี้ด้วย

Credit : สรณรัชฎ์ กาญจนะวณิชย์  http://goo.gl/hkcPbQ

---

ไคโยตี หรือ ไคโยต (สำเนียงอเมริกัน: /kaɪˈoʊt̬i/, kaɪˈoʊt
หรือ โคโยตี สำเนียงบริเตน: /kɔɪˈəʊti/
จัดอยู่ในไฟลัมสัตว์มีแกนสันหลัง ชั้นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
เป็นสุนัขป่าชนิดหนึ่ง ในตระกูลสุนัขใกล้เคียงกับสุนัขบ้าน
ไคโยตมักจะออกล่าเหยื่อเดี่ยว และในบางครั้งอาจจะพบเจออยู่เป็นกลุ่มเล็ก ๆ

ช่วงชีวิตของไคโยตประมาณ 6 ปี อยู่อาศัยบริเวณทุ่งราบ  และพบได้ในทวีปอเมริกาเหนือ
ไคโยตถูกพบเจอครั้งแรกบริเวณตะวันตกเฉียงใต้ของสหรัฐอเมริกา และแถบคอสตาริกา
ซึ่งภายหลังไคโยตได้ขยายดินแดนขึ้นมาทางอเมริกาเหนือ
ชื่อ ไคโยตี เป็นภาษาสเปนคำว่า โคโยเต coyote ที่มาจากประเทศเม็กซิโก
ที่ยืมต่อมาจาก ภาษา Náhuatl ของชาวแอซเทค
คำว่า cóyotl [ˈkojoːtɬ] ที่หมายถึง สุนัขร้องเพลง

ที่มา  http://goo.gl/6jE3Gk

---

เมื่อตอนที่ผมยังเป็นวัยรุ่น
ผมใช้เวลาถึงหกปีไปกับ
การผจญภัยท่องเที่ยวในเขตป่าฝนเมืองร้อน
ผมทำงานเป็นสื่อมวลชนที่คอยเฝ้าสังเกต
พื้นที่ที่มีเสน่ห์อย่างมากแห่งหนึ่งของโลก
ผมค่อนข้างจะบ้าบิ่นและทำตัวโง่เขลาในบางครั้ง
ตามประสาพวกวัยรุ่น  ที่พวกผู้ชายก็มักจะทำเช่นนั้น

นี่ก็คือเหตุผลอีกอย่างหนึ่งว่า
ทำไมถึงมีการสู้รบกันเป็นจำนวนมก
และกิดขึ้นบ่อยครั้งมากในโลกใบนี้

ต่อมา  ผมรู้สึกว่าการมีชีวิตอยู่รอดต่อไปน่าจะดีกว่า
เที่ยวทำเรื่องราวแบบโง่ ๆ เหมือนที่เคยทำมาในอดีต

เมื่อผมกลับบ้านเกิดแล้ว
ผมพบว่าความใฝ่ฝันแสนงาม
ในชีวิตผมค่อย ๆ จางหายไป
จนกระทั่งเช้าวันหนึ่ง
ผมพบว่าการใส่จานลงไปในเครื่องล้างจาน
เป็นเรื่องที่ท้าทายความน่าสนใจของผมมากกว่า

ผมค้นพบตนเองว่า
บาดแผลในใจและประสบการณ์ในอดีตของผม
คือการที่ผมพยายามเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับเรื่องทางโลกมากเกินไป
ผมยังอยู่ ผมยังเชื่อ ในเรื่องรากเง่าระบบนิเวศวิทยา



ทุกวันนี้คนเราได้พัฒนาความรู้ในเรื่องระบบนิเวศ
ที่ค่อนข้างท้าทายมากกว่าในอดีต
ในโลกของสัตว์ป่า
บรรดาสัตว์มีเขา เขี้ยว งา และกรงเล็บ
บางคนยังกลัว  แต่บางคนกลับกล้าหาญ
แล้วเที่ยวรุกรานกับสัตว์พวกนี้ด้วยวิธีการต่าง ๆ

ที่ผ่านมาในอดีต การสำรวจสัตว์ต่าง ๆ
เพราะคนเราต้องการความสะดวกสบาย
และความรู้สึกว่าตนเองต้องปลอดภัยด้วย

คนเราจึงได้จำกัดเขตพื้นที่สัตว์ป่า
ตามแนวเขตที่ระบุไว้ในแผนที่เท่านั้น
(ทั้งที่บรรดาสัตว์อาจจะออกนอกเขตแผนที่)
ทำให้คนเรามีโอกาสน้อยมาก
ในการบริหารจัดการบรรดาสัตว์ป่า
โดยไม่ส่งผลกระทบกับระบบนิเวศ
หรือการที่ทัคนเข้าเกี่ยวข้องด้วย
ทำให้มีข้อจำกัด
ในการจัดเรียงลำดับความสำคัญของระบบนิเวศ
ที่ผมค้นพบเพิ่มเติมด้วยตนเอง

---

เพื่อที่จะเอาชนะความไม่แน่นอน
เพื่อจะรู้ว่า อะไรที่จะตามมาในภายหลัง
นั่นคือ เป้าหมายของระบบทุนนิยม
ที่โดดเด่นที่สุดของสังคมอุตสาหกรรม
คือการไปให้ถึงเป้าหมายนั้น
หรือ เกือบไปถึงเป้าหมายนั้นให้ได้

คนเราต่างเริ่มยอมรับกันว่า
ความต้องการที่แท้จริงของเรา
คือ เราอยากจะได้รับสิทธิพิเศษ
ด้านความมั่นคงปลอดภัย
มากกว่าเรียนรู้จากประสบการณ์/การทำงานหนัก

การที่คนเราได้รับสิทธิพิเศษเหล่านั้นมากขึ้น
ทำให้ผมคิดว่า เรากำลังสูญเสียอะไรบางอย่างเช่นกัน



ตอนนี้ผมเริ่มรู้สึกไม่อยากรู้อยากเห็น
ช่วงเวลาวิวัฒนาการของสัตว์ป่าแล้ว

เพราะผมพบว่า
ภายในช่วงชีวิตของสัตว์นักล่า
วาระสุดท้ายของพวกมันก็คือ
การต่อสู้กันอย่างถึงพริกถึงขิง
ที่ต้องฆ่าอีกฝ่ายให้ตายลง
ระหว่างคนกับสัตว์นักล่า

ในช่วงเวลาที่ผมกำลังคิดอยู่นี้
ผมได้ลองย้อนความคิดกลับไป
ตั้งแต่ยุคโบราณที่คนนำหินมาทำเป็นปลายหอก
แล้วออกตามล่ากระทิงป่าตัวยักษ์ที่ดุร้าย
แม้ว่าจะเป็นเรื่องยากที่จะทำนายผลการล่าสัตว์ในครั้งนั้นได้
หรือบางทีเรื่องแบบนี้อาจจะไม่ตรงประเด็นนัก
กับเรื่องที่ผมกำลังค้นหาและคิดอยู่

แต่แล้วผมกลับค้นพบว่า
ไม่มีประโยชน์อย่างใดเลย
การที่จะทำให้แนวความคิดของผม
ทำให้คนอื่นจะเข้าใจเรื่องนี้ได้เป็นอย่างดี

ผมอาจจะต้องการเป็นคนร่ำรวย
หรือผมอาจจะเป็นคนอ่อนหัดกับชีวิตมาก
กับการใช้ชีวิตประจำวันในประเทศอังกฤษ
ที่คนจำนวนมากสามารถใช้ชีวิตส่วนใหญ่
อยู่ในโลกทุนนิยมได้อย่างมั่นคง

สิ่งที่ผมพบโดยบังเอิญ คือ
คำศัพท์ที่ผมไม่คุ้นเคย
แต่แล้วผมเริ่มจะเข้าใจในสิ่งที่ผมกำลังค้นหา
และโดยฉับพลันที่ผมค้นพบคำศัพท์นั้น
ผมตั้งใจว่าจะอุทิศชีวิตที่เหลือให้กับมัน

rewilding  คือ ทำให้ผืนป่ากลับมาอีกครั้ง
คำว่า rewilding เป็นคำศัพท์ใหม่
แต่มันมีนัยสำคัญสองประการ