นวนิยายเรื่อง เพชรพระอุมา หากนำมาสร้างเป็นภาพยนตร์หรือละคร และทำอย่างละเอียดประณีตจริงๆแล้ว จะเป็นอีกหนึ่งเรื่อง ที่ใช้ภาษามากที่สุด เนื่องจากตัวละครที่มีหลายเชื้อชาติและเผ่าพันธุ์ โดยหลักๆดังนี้
1.ภาษาไทย - ภาษาหลักของเรื่อง
2.ภาษาอังกฤษ - ภาษาที่ใช้คุยกันระหว่างมาเรียและคนอื่นๆในกลุ่ม
3.ภาษาเยอรมัน - ภาษาของมาเรีย สเตเกล และรพินทร์ในบางกรณี
4.ภาษากะเหรี่ยง - เวลาผ่านหมู่บ้านต่างๆและอาจมีภาษากะเหรี่ยงอื่นๆเป็นถิ่นย่อยอีกด้วย
5.ภาษาว้า - ตอนเจอกับสางเขียว และอื่นๆ
6.ภาษาขมุ
7.ภาษาพม่า - มาเรียคุยกับส่างปา
อาจมีภาษาอื่นๆเพิ่มมากกว่านี้ และอาจมีการประดิษฐ์ภาษาหรือตัวอักษรขึ้นมาใหม่สำหรับเผ่าพันธุ์ในจินตนาการที่ผู้เขียนได้กล่าวถึงด้วย