ขันธ์ ๕ อันได้แก่ รูป (ร่างกาย), วิญญาณ (การรับรู้ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ), เวทนา (ความรู้สึกต่อสิ่งที่รับรู้), สัญญา (อาการที่จำสิ่งที่รับรู้ได้), และสังขาร (การปรุงแต่งของจิต เช่น อยาก ยึดถือ คิด) นี้ พระพุธเจ้าก็สอนอยู่ว่าแต่ละขันํธ์นั้น มันไม่ใช่เรา ไม่ใช่ตัวตนของเรา หรือไม่มีเราอยู่ในขันธ์ ๕ นี้ หรือในขันธ์ ๕ นี้ไม่มีเรา แล้วทำไมจึงมาเชื่อกันว่ามีเราอยู่ในขันธ์ ๕ แล้วก็เชื่อว่าจะมีเราไปเกิดใหม่ได้อีกเมื่อขันธ์ ๕ นี้แตก?
สิ่งที่รู้สึกว่าเป็นเรานี้ แท้จริงมันเป็นเพียงการปรุงแต่งขึ้นมาจากวิญญาณและสัญญาเท่านั้น คือเมื่อจิตได้รับรู้สิ่งใด มันก็จะเอาสิ่งที่รับรู้นี้มาเปรียบเทียบกับข้อมูลจากสมอง เมื่อข้อมูลตรงกันมันก็จำได้ ถ้าไม่ตรงกันก็จะจำไม่ได้ หรือไม่รู้จัก เมื่อจำได้แล้วมันก็จะมีการปรุงแต่งเป็นความอยาก หรือความยึดถือ หรือความคิด ต่อไป ซึ่งนี่ก็คือระบบการทำงานของจิตที่ทำให้เกิดความรู้สึกว่ามีเราขึ้นมา ทั้งๆที่แต่ก่อนไม่มีเรา แต่เราถูกปรุงแต่งให้เกิดขึ้นมาชั่วคราวเท่านั้น ดังนั้นจึงจะหาสิ่ง (หรือขันธ์) ที่จะเป็นตัวเราจริงๆในขันธ์ทั้ง ๕ นี้ไม่มี
เมื่อขันธ์ ๕ ไม่มีเรา ไม่ใช่ตัวตนของเรา แล้วอะไรคือเรา?
สิ่งที่รู้สึกว่าเป็นเรานี้ แท้จริงมันเป็นเพียงการปรุงแต่งขึ้นมาจากวิญญาณและสัญญาเท่านั้น คือเมื่อจิตได้รับรู้สิ่งใด มันก็จะเอาสิ่งที่รับรู้นี้มาเปรียบเทียบกับข้อมูลจากสมอง เมื่อข้อมูลตรงกันมันก็จำได้ ถ้าไม่ตรงกันก็จะจำไม่ได้ หรือไม่รู้จัก เมื่อจำได้แล้วมันก็จะมีการปรุงแต่งเป็นความอยาก หรือความยึดถือ หรือความคิด ต่อไป ซึ่งนี่ก็คือระบบการทำงานของจิตที่ทำให้เกิดความรู้สึกว่ามีเราขึ้นมา ทั้งๆที่แต่ก่อนไม่มีเรา แต่เราถูกปรุงแต่งให้เกิดขึ้นมาชั่วคราวเท่านั้น ดังนั้นจึงจะหาสิ่ง (หรือขันธ์) ที่จะเป็นตัวเราจริงๆในขันธ์ทั้ง ๕ นี้ไม่มี