ผมเป็นคนเมืองแพร่ บ้านอยู่อำเภอร้องกวาง แต่ก่อนสมัยผมยังเป็นละอ่อนน้อย พ่อกับแม่เยี๊ยะการอยู่ในเวียงเชียงใหม่พุ้น ผมกับอ้าย (พี่ชาย) ชอบพากันหนีออกบ้านไปล่นขึ้นดอย เซอะจับหนูจับไหน่เล่นตามประสาละอ่อน แม่อุ๊ย (ย่า) เป็นห่วงผมกับอ้าย เปิ้ลกลัวว่าผมกับอ้ายจะต้าว (หกล้ม) แม่อุ๊ยเปิ้ลก็เลยจุ๊ผมกับอ้ายว่า
แม่อุ๊ย "บ่าน้อยเฮี๋ย คิงเขาจะไปแอ่วไก๋หนา กำเดียวเงี้ยวบนดอยจะยับคิงเขาเน่อ"
ด้วยความที่ผมยังเด็ก ผมสงสัย ผมจึงถามแม่อุ๊ยเปิ้ลว่า
ผม "เงี้ยวมันแมงอะหยัง เป๋นตั๋วหยั่งใดก๋า"
แม่อุ๊ย "มันเป๋นคนฮ้าย นิสัยบ่าดี บ่ามีประเทศเป๋นของตั๋วเก่า"
ผม "มันมาเยี๊ยะหยังตามดอยบ้านเฮาหา"
แม่อุ๊ย "มันมาเซอะยับละอ่อนน้อยไปขายตี่เมืองม่านปุ้น"
ผม "เฮาเกยไปเยี๊ยะหยังหื้อจาวเงี้ยวมันโขดก๋าอุ๊ย"
แม่อุ๊ย "เฮาบ่าเกบไปเยี๊ยะหยังหื้อมัน มีก้ามันตี้จ้างมะเยี๊ยะหื้อเฮา จะอั้น จะอี้ ......"
... หัวหน้าเผ่าเงี้ยวสองพี่น้องชื่อขุนลุงกับขุนลอย ลงดอยมาท้าชนช้างกับพญาเจ๋ง เป็นพ่ออุ๊ยหรือพ่อหม่อนของพญาเม็งรายนี้แหละ
... มันขุดโม้ง (หลุมพราง) ให้ช้างศึกของพญาเจ๋งตกหลุมแล้วมันก็ฟันพญาเจ๋งตายคาคอช้าง
... คนเมืองตกเป็นทาสเงี้ยว ไผทนบ่อไหวก็หนีขึ้นดอย กลายเป็นลั๊ว กลายเป็นคำหมุ
... คนเมืองให้ชายหนุ่มปลอมตัวเป็นคนพายเรือเพื่อไปจับเจ้านางเมืองเงี้ยวเป็นตัวประกันแล้วเอาไปขังลืมไว้ในถ้ำจนนางกลายเป็นหิน
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้ตำนานถ้ำผานางคอย
... พวกเงี้ยวเซอะหาเจ้านางของมันไม่เจอ มันก็เลยพาลเผาเมืองแพร่
... กบฎเงี้ยวหลบหนีไปอยู่บนดอย คอบจับเด็กไปขายที่เมืองม่าน
...  เด็กคนไหนไม่ยอมไปตวยมันจะถูกมันปาดคอเอาเลือดไปต้มใส่ขนมเส้นน้ำเงี้ยว

ผม "หล้าบะกั๋ว ถ้าหล้าปะมันหล้าจะเอาลูกกุยยอกมัน"
แม่อุ๊ย "ถ้าคิงใหญ่ก่อน คิงก้อยเอาลูกกุยยอกมัน"

เมื่อผมโตเป็นผู้ใหญ่ ผมมีวิจารณญาณในการฟังแล้ว ผมก็รู้ว่าเรื่องที่แม่อุ๊ยเล่ามาไม่เป็นความจริง ย้อนว่าเหตุเงี้ยวจราจลเกิดขึ้นเมื่อร้อยปีก่อนนี้เอง อีกอย่าง เมืองแพร่บ้านผมก็มีตำนานพระลอที่อำเภอสอง  เรื่องมีอยู่ว่าเมืองของพระลอกับพระเพื่อนพระแพงเป็นศัตรูกัน สาเหตุมาจากสงคราม ปู่ของพระเพื่อนพระแพงถูกฝ่ายพระลอฆ่าตาย ถ้าเมืองของพระเพื่อนพระแพงเป็นส่วนหนึ่งของล้านนา เมืองของพระลอจะเป็นชนชาติไหนไม่ได้นอกจากเงี้ยว เพราะล้านนากับเงี้ยวหรือไทยใหญ่มีความขัดแย้งกันตลอดประวัติศาสตร์  คนรุ่นเก่าอย่างแม่อุ๊ยของผมจึงพลอยเกลียดคนไทยใหญ่ไปด้วย แม่อุ๊ยถึงได้แต่งงนิทานหลอกเด็กเพื่อจุ๊ละอ่อนน้อยอย่างผมไม่ให้ถะเหลถะไหล