20 กันยายน พ.ศ.2431
125 ปี เพลงเขมรไทรโยค

เพลงเขมรไทรโยค เป็นเพลงไทยเดิม พระนิพนธ์โดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินประพาสน้ำตกไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี เมื่อ พ.ศ. 2431
สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงพระนิพนธ์โดยได้เค้ามาจากเพลง "เขมรกล่อมลูก" ซึ่งเป็นเพลง ๒ ชั้น ดัดแปลงขึ้นใหม่เป็นเพลง ๓ ชั้น กับได้ทรงพระนิพนธ์บทร้องประกอบบรรยายถึงความงดงามของธรรมชาติ แล้วประทานนามว่า "เขมรไทรโยค" ออกแสดงครั้งแรกในงานพระราชพิธีเฉลิมพระชนม์พรรษาของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2431 ต่อมาถูกตัดทอนให้เป็นเพลงชั้นเดียว ใส่เนื้อร้องโดยนางจันทนา พิจิตรคุรุการ และขยายเป็นเพลง ๓ ชั้น เมื่อ พ.ศ. 2491 โดยหลวงประดิษฐ์ไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) กลายเป็น "เพลงเถา" ขึ้นมา

คำร้อง-ทำนอง: สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์
    บรรยายความตามไท้เสด็จยาตร        ยังไทรโยค ประพาสพนาสณฑ์
        น้องเอย                เจ้าไม่เคยเห็น
    ไม้ไร่หลายพันธุ์คละขึ้นปะปน        ที่ชายชลเขาชะโงกเป็นโตรกธาร
        น้ำพุพุ่งซ่า            ไหลมาฉ่าฉาน
        เห็นตระการ            มันไหลจ้อกโครมโครม
        มันดังจ้อกจ้อก            จ้อกจ้อกโครมโครม
    น้ำใสไหลจนดูหมู่มัตสยา            กี่เหล่าหลายว่ายมาก็เห็นโฉม
        น้องเอย                เจ้าไม่เคยเห็น
          ยินปักษาซ้องเสียงเพียงประโคม                เมื่อยามเย็นพยับโพยมร้องเรียกรัง
                     เสียงนกยูงทอง               มันร้องโด่งดัง
               หูเราฟัง                         มันดังกระโต๊งห่ง
               มันดังก้อกก้อก               ก้อกก้อกกระโต๊งห่ง

เดี่ยวเปียโน โดย ณัชชา พันธุ์เจริญ