การพิจารณาอากาศหาที่สุดมิได้คือความว่าง
                   . อากาสสูตร
              ว่าด้วยอากาสานัญจายตนฌาน

    [๕๑๓] พระนครสาวัตถี. ท่านพระอานนท์ได้เห็นท่านพระสารีบุตรมาแต่ไกล จึงกล่าวกะท่านพระสารีบุตรว่า
     “ อาวุโสสารีบุตร อินทรีย์ของท่านผ่องใสนัก สีหน้าของท่านหมดจดผ่องใส วันนี้ ท่านพระสารีบุตรอยู่ด้วยวิหารธรรมอะไร?”
     ท่านพระสารีบุตรตอบว่า

      อาวุโส ดังเราจะบอก เราเข้าอากาสานัญจายตนฌานด้วย
คำนึงว่า อากาศหาที่สุดมิได้ เพราะล่วงรูปสัญญาเสียได้ เพราะดับปฏิฆสัญญาเสียได้ เพราะไม่กระทำไว้ในใจซึ่งนานัตตสัญญาโดยประการทั้งปวงอยู่. อาวุโส เรามิได้คิดอย่างนี้ว่า เราเข้า
อากาสานัญจายตนฌานอยู่ หรือว่าเข้าอากาสานัญจายตนฌานแล้ว หรือว่าออกจากอากาสานัญจาย
ตนฌานแล้ว ฯลฯ
    
     

......................................................................................................................................................................

2

สุญญสูตร
                 

     ว่าด้วยสิ่งที่เรียกว่าโลกว่างเปล่า
              [๑๐๒]   ครั้งนั้นแล      ท่านพระอานนท์ ฯลฯ         ได้ทูลถามพระผู้มี
พระภาคเจ้าว่า     ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ  ที่เรียกว่าโลกว่างเปล่าๆ  ดังนี้     ด้วย
เหตุเพียงเท่าไรหนอจึงเรียกว่า      โลกว่างเปล่า.         พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัส
ตอบว่า     ดูก่อนอานนท์      เพราะว่างเปล่าจากตนหรือจากของ ๆ ตน    ฉะนั้น
จึงเรียกว่า  โลกว่างเปล่า    อะไรเล่าว่างเปล่าจากตนหรือจากของ ๆ  ตน. จักษุ
แลว่างเปล่าจากตนหรือจากของ ๆ ตน   รูปว่างเปล่าจากตนหรือจากของ ๆ  ตน
จักษุวิญญาณว่างเปล่าจากตนหรือจากของ ๆ ตน    จักษุสัมผัสว่างเปล่าจากตน
หรือจากของ ๆ ตน     สุขเวทนา  ทุกขเวทนา  หรืออทุกขมสุขเวทนา  ที่เกิดขึ้น
เพราะจักษุสัมผัสเป็นปัจจัย          ก็ว่างเปล่าจากตนหรือจากของ ๆ  ตน    ฯลฯ
ใจว่างเปล่าจากตนหรือจากของ ๆ ตน        ธรรมารมณ์ว่างเปล่าจากตนหรือจาก
ของ ๆ ตน        มโนวิญญาณว่างเปล่าจากตนหรือจากของ ๆ ตน     มโนสัมผัส
ว่างเปล่าจากตนหรือจากของ ๆ  ตน     สุขเวทนา   ทุกขเวทนา    หรืออทุกขม-
สุขเวทนา      ที่เกิดขึ้นเพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัยก็ว่างเปล่าจากตน   หรือจาก

ของ ๆ ตน           ดูก่อนอานนท์       เพราะว่างเปล่าจากตนหรือจากของ ๆ  ตน
ฉะนั้นจึงเรียกว่าโลกว่างเปล่า.
                                    จบ