สำหรับคอละคร จักรๆ วงศ์ๆ เห็นถามกันมา เยอะมากมายหลายกระทู้ โดยเฉพาะ ตามเรื่ง คุณชายปวรรุจ ที่ท่านหญิงวรรณรสาจะต้องแต่งงานกับคุณชายปวรรุจ จุฑาเทพ และต้องถอดพระยศ เป็นเพียง นางวรรณรสา จุฑาเทพ  ก็เลยขอยก เอกสารหลักฐาน กฎมณฑเฑียรบาล มาเลยละกันนะคะ



ตามกฎมณเฑียรบาล นี้นะคะ ...พระราชวงศ์นับจากพรมหากษัตริย์ พระราชินี ลงมาถึงหม่อมเจ้า(หลานชั้นปู่) โดยนับตามสายของบิดา เท่านั้น แปลว่า หลานตาของพระมหากษัตริย์ จะไม่ไได้รับพระยศใดๆ  ก็คือคนที่จะต้องใช้คำราชาศัพท์ด้วย ส่วน หม่อมราชวงศ์ และหม่อมหลวง (ชั้นเหลน และโหลน) ไม่นับเป็นพระราชวงศ์ ค่ะ ก็ใช้คำสามัญ  

ทีนี้ ถ้ามเจ้าพระองค์ใด จะเเต่งงาน ก็ต้องขอพระราชทานอนุญาต แต่งานนะคะ // หรือ กรณีเจ้าที่เป้นผู้หญิง (ได้แก่ เจ้าฟ้า หญิง, พระองค์เจ้าหญิง ฯลฯ ลงมาถึงหม่อมเจ้าหญิง) ถ้าจะแต่งงานกะ หม่อมราชวงศ์ หรือหม่อมหลวง หรือกระทั่งสามัญชน นอกจากจะขอพระราชทานอนุญาตแต่งงานเเล้ว ต้องลาออกจากฐานันดรด้วย เพราะ เป็นกรณี "ไม่ต้องด้วยพระราชประเพณีนิยม" ค่ะ