จากสุดดินแดนสยามนามล้านนาสู่สุดขอบฟ้าอาคเนย์
จากดินแดนเมืองพญามังรายใช้เวลาในการเดินทางไปยังปลายสุดของประเทศ ณ อำเภออรัญประเทศ ผมใช้เวลาในการขับเจ้าเต้าฮวย Toyota New Prius 2012 ใช้เวลาประมาณ 13 ชั่วโมง โดยเป็นการเดินทางผ่านจังหวัดพะเยา แพร่ อุตรดิตถ์ พิษณุโลก นครสวรรค์ ชัยนาท สิงห์บุรี บ้านนา นครนายก ปราจีนบุรีและสระแก้ว นอกจากจะได้สนุกกับชีวิตหลังพวงมาลัยยามค่ำคืนแล้ว ยังได้ฝึกความอดทนและความรับผิดชอบต่อตนเองจากการอดหลับอดนอนด้วย
หลังจากรับประทานอาหารเช้าที่สระแก้วเรียนร้อย เราเหลือระยะทางเพียง 50 กิโลเมตรสู่ตลาดโรงเกลือ และเราเลือกที่จะพักที่บ้านสบายจัง เนื่องจากอยู่ห่างจากพรมแดนเพียง 500 เมตร โรงแรมเล็กๆน่ารัก ห้องพักที่มีขนาดใหญ่พอสมควร แม้ว่าจะมีสัญญาณไวไฟไม่ค่อยเสถียรเท่าไหร่ แต่มิใช่ปัญหาสำคัญ เพราะเป้าหมายของการมาในครั้งนี้ คือ การศึกษาพื้นที่การค้าชายแดนฝั่งประเทศกัมพูชา
เราคือ ผมและอาจารย์เปี๊ยก ธนยศ เทียมเศวต ไม่รอให้เวลาผ่านไป แม้ว่าจะยังไม่ได้นอนหลับพักผ่อน แต่ความตื่นตาตื่นใจกับสินค้ามากมาย ทำให้เราตัดสินใจไปต่อทันที
สภาพสินค้ามีทั้งสินค้ามือหนึ่ง Copy และมือสองของแท้ถูกคัดแยกจำแนกขาย จัดเรียงจัดวางอย่างสวยงาม นี่อาจจะเป็นตลาดรีไซเคิลเสื้อผ้าที่ใหญ่ที่สุดของโลกก็เป็นได้ เพราะมีเสื้อผ้าหลากสีสัน หลากหลายขนาดวางกอง วางเรียงยัดใส่ถุงพร้อมจำหน่าย โดยร้านค้าส่วนใหญ่พ่อค้าแม่ขายล้วนเดินทางข้ามฝั่งมาจากฝั่งประเทศเพื่อนบ้านของเรา มาเช่าพื้นที่ตลาด แล้วนำสินค้าเข้ามาขาย ฟังภาษาไทยได้ พูดภาษาไทยได้ แต่จะไม่พูด ถ้าไม่จำเป็น นอกจากนี้ สินค้าที่นำมาจำหน่ายล้วนแต่มาจากแหล่งเดียวกัน กองขยะ เอ๊ย กองสินค้าเดียวกันแล้วนำมาจำแนกแยกขาย ตั้งราคากันตามสภาพสินค้าและความพอใจ
ในวันที่ผมไป หน่วยงานด้านลิขสิทธิ์เพิ่งเข้าตรวจจับสินค้าละเมิดลิขสิทธิ์ ทำให้ร้านค้าเปิดขายกันแบบครึ่งๆกลางๆ และบางเจ้าถึงกับเลิกจำหน่ายชั่วคราวไปเลย
บทเรียนจากการไปศึกษาตลาดแห่งนี้กับความรู้ที่มีอยู่จากการที่บ้านอยู่เชียงราย พบว่า การค้าชายแดนนั้น เพื่อนบ้านของเราทั้งพม่าที่ท่าขี้เหล็กและเพื่อนบ้านกัมพูชาต่างรู้ภาษาของบ้านเราเป็นอย่างดี ด่าได้เจ็บปวดพอๆกับเราในฐานะเจ้าของภาษา เขารู้ความชอบของคนไทยเป็นอย่างดี คนไทยชอบต่อ ราคาสินค้าจึงตั้งเผื่อต่อเกือบทุกรายการ สิ่งที่น่าเป็นห่วง คือ ชาวบ้านตาดำๆคนไทยจะได้อะไรจากการค้าชายแดนแบบนี้บ้าง เพราะเขาใช้คนต่างด้าวมาขายของให้ ค่าแรงถูก ไม่เชื่อ ตอนเย็นท่านลองไปหาอะไรรับประทานที่อำเภออรัญประเทศ ซึ่งอยู่ห่างโรงเกลือเพียง 5 กิโลเมตรดูซิ มันช่างแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง!!!!
สิ่งที่ควรจะกระทำ เมื่อไปถึงที่นี่คือ
- ควรเช่ารถมอเตอร์ไซด์ 3 ชั่วโมง 150 บาท ขี่วนดูให้รอบๆ เพื่อการตัดสินใจซื้อและจะได้สินค้าเหมือนหรือคล้ายกัน แต่ราคาแตกต่างกัน
- ควรหาผ้าปิดจมูก และสวมใส่ตลอดเวลาที่เลือกซื้อสินค้า เพราะโรคระบาด เช่น วัณโรค สามารถแพร่เชื้อได้ง่ายมาก
- อย่ายุ่งกับพวกเดินเร่ขายมือถือ ของปลอมเหมือนแม่สายบ้านเรา
- อย่าซื้อเสื้อผ้ากีฬาหรือสินค้าแบรนด์เนมเป็นจำนวนมากๆ เพื่อนำไปจำหน่ายต่อ เพราะจะถูกสายแจ้งตำรวจตรวจจับที่ด่าน ถูกยึดของ เสียเงินฟรี
- เดินตลาดช่วงเช้าๆๆ เจ็ดแปดโมงหรือบ่ายสามถึงหกโมงเย็นดีที่สุด ไม่ร้อน ไม่เหนื่อย ไม่รำคาญคน
“ไม่ว่าพ่อค้าแม่ขายจะเป็นคนชาติใด ไทย จีนหรือกัมพูชา หากเป็นการค้าชายแดน ล้วนแต่ต้องชั่งใจว่า เขาเหล่านั้นจริงใจที่จะขายสินค้าขนาดไหน หรือเรียกง่ายๆว่า ตาดีได้ตาร้ายเสีย” 
เรียนรู้อาเซียน เรียนรู้ตลาดโรงเกลือ
จากดินแดนเมืองพญามังรายใช้เวลาในการเดินทางไปยังปลายสุดของประเทศ ณ อำเภออรัญประเทศ ผมใช้เวลาในการขับเจ้าเต้าฮวย Toyota New Prius 2012 ใช้เวลาประมาณ 13 ชั่วโมง โดยเป็นการเดินทางผ่านจังหวัดพะเยา แพร่ อุตรดิตถ์ พิษณุโลก นครสวรรค์ ชัยนาท สิงห์บุรี บ้านนา นครนายก ปราจีนบุรีและสระแก้ว นอกจากจะได้สนุกกับชีวิตหลังพวงมาลัยยามค่ำคืนแล้ว ยังได้ฝึกความอดทนและความรับผิดชอบต่อตนเองจากการอดหลับอดนอนด้วย
หลังจากรับประทานอาหารเช้าที่สระแก้วเรียนร้อย เราเหลือระยะทางเพียง 50 กิโลเมตรสู่ตลาดโรงเกลือ และเราเลือกที่จะพักที่บ้านสบายจัง เนื่องจากอยู่ห่างจากพรมแดนเพียง 500 เมตร โรงแรมเล็กๆน่ารัก ห้องพักที่มีขนาดใหญ่พอสมควร แม้ว่าจะมีสัญญาณไวไฟไม่ค่อยเสถียรเท่าไหร่ แต่มิใช่ปัญหาสำคัญ เพราะเป้าหมายของการมาในครั้งนี้ คือ การศึกษาพื้นที่การค้าชายแดนฝั่งประเทศกัมพูชา
เราคือ ผมและอาจารย์เปี๊ยก ธนยศ เทียมเศวต ไม่รอให้เวลาผ่านไป แม้ว่าจะยังไม่ได้นอนหลับพักผ่อน แต่ความตื่นตาตื่นใจกับสินค้ามากมาย ทำให้เราตัดสินใจไปต่อทันที
สภาพสินค้ามีทั้งสินค้ามือหนึ่ง Copy และมือสองของแท้ถูกคัดแยกจำแนกขาย จัดเรียงจัดวางอย่างสวยงาม นี่อาจจะเป็นตลาดรีไซเคิลเสื้อผ้าที่ใหญ่ที่สุดของโลกก็เป็นได้ เพราะมีเสื้อผ้าหลากสีสัน หลากหลายขนาดวางกอง วางเรียงยัดใส่ถุงพร้อมจำหน่าย โดยร้านค้าส่วนใหญ่พ่อค้าแม่ขายล้วนเดินทางข้ามฝั่งมาจากฝั่งประเทศเพื่อนบ้านของเรา มาเช่าพื้นที่ตลาด แล้วนำสินค้าเข้ามาขาย ฟังภาษาไทยได้ พูดภาษาไทยได้ แต่จะไม่พูด ถ้าไม่จำเป็น นอกจากนี้ สินค้าที่นำมาจำหน่ายล้วนแต่มาจากแหล่งเดียวกัน กองขยะ เอ๊ย กองสินค้าเดียวกันแล้วนำมาจำแนกแยกขาย ตั้งราคากันตามสภาพสินค้าและความพอใจ
ในวันที่ผมไป หน่วยงานด้านลิขสิทธิ์เพิ่งเข้าตรวจจับสินค้าละเมิดลิขสิทธิ์ ทำให้ร้านค้าเปิดขายกันแบบครึ่งๆกลางๆ และบางเจ้าถึงกับเลิกจำหน่ายชั่วคราวไปเลย
บทเรียนจากการไปศึกษาตลาดแห่งนี้กับความรู้ที่มีอยู่จากการที่บ้านอยู่เชียงราย พบว่า การค้าชายแดนนั้น เพื่อนบ้านของเราทั้งพม่าที่ท่าขี้เหล็กและเพื่อนบ้านกัมพูชาต่างรู้ภาษาของบ้านเราเป็นอย่างดี ด่าได้เจ็บปวดพอๆกับเราในฐานะเจ้าของภาษา เขารู้ความชอบของคนไทยเป็นอย่างดี คนไทยชอบต่อ ราคาสินค้าจึงตั้งเผื่อต่อเกือบทุกรายการ สิ่งที่น่าเป็นห่วง คือ ชาวบ้านตาดำๆคนไทยจะได้อะไรจากการค้าชายแดนแบบนี้บ้าง เพราะเขาใช้คนต่างด้าวมาขายของให้ ค่าแรงถูก ไม่เชื่อ ตอนเย็นท่านลองไปหาอะไรรับประทานที่อำเภออรัญประเทศ ซึ่งอยู่ห่างโรงเกลือเพียง 5 กิโลเมตรดูซิ มันช่างแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง!!!!
สิ่งที่ควรจะกระทำ เมื่อไปถึงที่นี่คือ
- ควรเช่ารถมอเตอร์ไซด์ 3 ชั่วโมง 150 บาท ขี่วนดูให้รอบๆ เพื่อการตัดสินใจซื้อและจะได้สินค้าเหมือนหรือคล้ายกัน แต่ราคาแตกต่างกัน
- ควรหาผ้าปิดจมูก และสวมใส่ตลอดเวลาที่เลือกซื้อสินค้า เพราะโรคระบาด เช่น วัณโรค สามารถแพร่เชื้อได้ง่ายมาก
- อย่ายุ่งกับพวกเดินเร่ขายมือถือ ของปลอมเหมือนแม่สายบ้านเรา
- อย่าซื้อเสื้อผ้ากีฬาหรือสินค้าแบรนด์เนมเป็นจำนวนมากๆ เพื่อนำไปจำหน่ายต่อ เพราะจะถูกสายแจ้งตำรวจตรวจจับที่ด่าน ถูกยึดของ เสียเงินฟรี
- เดินตลาดช่วงเช้าๆๆ เจ็ดแปดโมงหรือบ่ายสามถึงหกโมงเย็นดีที่สุด ไม่ร้อน ไม่เหนื่อย ไม่รำคาญคน
“ไม่ว่าพ่อค้าแม่ขายจะเป็นคนชาติใด ไทย จีนหรือกัมพูชา หากเป็นการค้าชายแดน ล้วนแต่ต้องชั่งใจว่า เขาเหล่านั้นจริงใจที่จะขายสินค้าขนาดไหน หรือเรียกง่ายๆว่า ตาดีได้ตาร้ายเสีย”