เรื่องย่อ บ่วงบาป (เอามาฝาก จาก FB คุณไก่ครับ)
บทประพันธ์ อัจฉรียา
“บาปกรรม” ที่ก่อ
อกุศลกรรม แห่งความหยาบช้า
สิ่งใดเล่าถึงจะ “ตอบแทน”ได้อย่างสาสม
ความเจ็บปวด
ความทารุณ โหดร้าย
ความตาย.....
หรือ “นรกภูมิ”
สุพรรณบุรี รัตนโกสินทร์ศก ๑๐๖ หรือ ราวพุทธศักราช 2431 ในสมัยรัชกาลที่ 5
พระ ยาสุรเดชไมตรี ได้มอบศักดินาตลอดจนทรัพย์สินทุกอย่างรวมทั้งทาสนานาชนิดให้ลูกชายคนเดียว คือขุนพิทักษ์ พร้อมทั้งสั่งเสียว่าขุนพิทักษ์จะต้องใช้ชีวิตอยู่ภายใต้หลักธรรมอันดี ขุนพิทักษ์รับปากพร้อมทั้งตั้งสัตย์ปฏิญาณ ทันใดนั้นสายฟ้าก็ฟาดเปรี้ยงลงมาราวกับเป็นพยาน พระยาสุรเดชไมตรีเห็นดังนั้นก็วายชนม์อย่างสงบ แต่คุณหญิงมณี ผู้เป็นภรรยากลับเต็มไปด้วยความวิตกกังวลเพราะรู้ดีว่าแท้จริงแล้วขุน พิทักษ์ลูกชายนั้นเป็นคนที่มีสันดานหยาบช้า ก้าวร้าว รุนแรง แต่ที่ผ่านมาอยู่ในกรอบเพราะเกรงกลัวบารมีของบิดา
และ ก็จริงดังที่คุณหญิงมณีกังวล หลังจากเสร็จสิ้นงานศพของพระยาสุรเดชไมตรีได้ไม่นาน ขุนพิทักษ์ก็ใช้ชีวิตสุขสำราญเต็มที่ ประพฤติตนผิดศีลห้าทุกอย่าง หนำซ้ำยังยักยอกทรัพย์ราชการ เมื่อคุณหญิงมณีตักเตือน ขุนพิทักษ์ก็ก้าวร้าวต่อบุพการีโดยไม่มีความเกรงกลัวต่อบาปแต่อย่างใด
เหตุการณ์ทุกอย่างอยู่ภายใต้สายตาของพระอาจารย์มั่น อดีตทาสในเรือนเบี้ยของพระยาสุรเดชไมตรีที่ไถ่ถอนตัวเองด้วยการบวช อาจารย์มั่นพยายามทำวิถีทางที่จะเตือนสติ แต่ขุนพิทักษ์ไม่ฟัง หนำซ้ำยังด่าพระสงฆ์องค์เจ้า
พระ อาจารย์มั่นจึงได้สั่งสอนด.ช.ทองหลานชายวัยเจ็ดขวบ ลูกบุญธรรมของนายอยู่และนางยิ่งทาสที่อยู่ในเรือนของขุนพิทักษ์ให้ตั้งมั่น ในศีลธรรมอันดีเพื่อที่ว่าเมื่อเติบโตขึ้นมาด.ช.ทอง จะต้องเป็นคนที่คอยดูแลตระกูลของพระยาสุรเดชไมตรี เพราะอาจารย์มั่นได้เห็นในนิมิตรว่าขุนพิทักษ์จะเสวยสุขได้อีกไม่นาน
แต่ด้วยความที่เป็นชายหนุ่มรูปงาม ทำให้ขุนพิทักษ์เป็นที่หมายปองของหญิงสาวหลายคน ขุนพิทักษ์จึงใช้เสน่ห์ดังว่าหลอกล่อหญิงสาว หนึ่งในนั้นคือคุณรำพึง บุตรสาวของพระยาเทวราช
ไม่ นานสองคนก็แอบมีสัมพันธ์ลึกซึ้ง เมื่อเรื่องไปถึงหูพระยาเทวราช ขุนพิทักษ์จำต้องแต่งงานกับคุณรำพึง แต่เมื่อพระยาเทวราชวายชนม์ ขุนพิทักษ์ก็ออกลายเดิม คุณรำพึงเสียใจมากที่เห็นผิดเป็นชอบ เพราะเมื่อคุณรำพึงออกปากตักเตือนขุนพิทักษ์ก็ตบตีทำร้าย
ขุนพิทักษ์หลงใหลในตัวของอีชุ่ม ทาสสาวถึงขนาดฆ่านายอยู่กับนางยิ่งพ่อแม่ของอีชุ่มตายและบังคับขืนใจอีชุ่ม นายสม พี่ชายของอีชุ่มเจ็บแค้นขุนพิทักษ์มากที่รังแกน้องสาวและฆ่าพ่อแม่ จึงลอบฆ่า ขุนพิทักษ์แต่ไม่สำเร็จ ขุนพิทักษ์สั่งทาสในเรือนทุกคนให้จับนายสม และทำทารุณอย่างโหดร้ายก่อนที่นายสมจะสิ้นใจตายด้วยความทรมาน
อีชุ่มจึงต้องอยู่อย่างเจ็บปวดทรมาน จะหนีไปไหนก็ไม่ได้เพราะถูกขุนพิทักษ์ล่ามโซ่เอาไว้และให้กินแต่ข้าวที่ เหลือตากแห้งประทังกายโดยมีคุณรำพึงร่วมผสมโรงด้วยความอิจฉาริษยาทั้งๆที่ ตอนนั้นอีชุ่มตั้งท้องได้สามเดือน
ในเดือนต่อมา คุณรำพึงก็เกิดตั้งครรภ์ขึ้นแต่ขุนพิทักษ์ก็ไม่สนใจยังคงใช้ชีวิตแบบอกุศลกรรมหยาบช้าทุกประการต่อไป
ขุน พิทักษ์ได้รู้จักพระยาจำเริญในงานแห่งหนึ่งและหลงใหลในเสน่ห์ของคุณป้อมอนุ ภรรยาของพระยาจำเริญเป็นอย่างมาก ถึงขนาดใช้เล่ห์เพทุบายจนลักลอบมีสัมพันธ์กับคุณป้อม เมื่อรู้พระยาจำเริญโกรธมาก สั่งให้ทาสในเรือนให้บุกไปยังบ้านของขุนพิทักษ์เพื่อทวงตัวคุณป้อมคืน
เกิดการต่อสู้กันระหว่างสองบ้าน และมีเหตุให้คุณป้อมต้องตาย ฝ่ายขุนพิทักษ์แพ้ ด.ช.ทองฉวยโอกาสที่เหล่าผู้ใหญ่ห้ำหั่นกันพาอีชุ่มที่ขณะนั้นท้องแก่หลบหนี ไปได้ ขุนพิทักษ์เองก็รีบหลบหนีเอาตัวรอด ทิ้งให้คุณหญิงมณีมารดา คุณรำพึง รวมทั้งทาสทุกคนถูกพระยาจำเริญจับเอาตัวไป
คุณ หญิงอิ่มภรรยาของพระยาจำเริญไม่ให้สามีทำร้ายคนของขุนพิทักษ์เพราะทุกคนไม่ รู้อะไรด้วย เลือดเนื้อของทาสทั้งสองฝ่ายที่สูญเสียก็นับว่าเป็นการกระทำอันชั่วช้าแล้ว ที่ดึงคนบริสุทธิ์เข้ามาเกี่ยวซึ่งพระยาจำเริญไม่ใช่คนโหดร้ายผิดมนุษย์ เหมือนขุนพิทักษ์ จึงไม่ได้ทำร้ายทารุณผู้ใดตามที่ภรรยาขอ อ้างเหตุผลที่จับตัวทุกคนมาก็เพื่อต้องการแลกกับตัวขุนพิทักษ์เท่านั้น
คุณหญิงมณี ซึ้งใจในตัวคุณหญิงอิ่มมาก จึงปฏิญาณตนว่าจะรับใช้คุณหญิงอิ่มและพระยาจำเริญอย่างดีเพื่อเป็นการตอบแทน บุญคุณ แต่คุณรำพึงกลับอยู่อย่างเจ็บแค้นชิงชัง ยิ่งคิดถึงความสุขสบายที่เคยได้รับตั้งแต่เด็กยันออกเรือน คุณรำพึงก็ยิ่งแค้น คุณรำพึงปฏิญาณเอาไว้ว่าจะจองล้างจองผลาญขุนพิทักษ์และคุณหญิงมณีจนกว่าจะ ตายจากกัน
ส่วน ด.ช.ทองก็พาอีชุ่มไปอาศัยใบบุญของพระอาจารย์มั่น ไม่กี่วันต่อมาอีชุ่มก็คลอดลูกออกมาเป็นเด็กชาย พระอาจารย์มั่นตั้งชื่อว่า อรรฆย์ (อัก) ที่แปลว่ามีค่า มีราคา ควรแก่การยกย่องเพื่อที่ว่าภายภาคหน้าอรรฆย์จะต้องเป็นคนดีมีค่าแก่การ ยกย่อง ไม่ใช่ตกต่ำอย่างทุกวันนี้
ส่วนอีชุ่มหลวงตามั่นเปลี่ยนชื่อให้เป็นอีชื่น จะได้มีความสุข สดชื่น ไม่เหมือนอดีตที่ผ่านมา
ไม่นานคุณรำพึงก็ครบกำหนดคลอด คุณหญิงมณีดีใจมาก ตั้งชื่อหลานว่าคุณเอื้อง หรือเอื้องอรุณ พร้อมตั้งปณิธานเอาไว้ว่าจะเลี้ยงดูหลานคนนี้ด้วยตัวเอง จะไม่รักมากจนคุณเอื้องเหลิงเอาแต่ใจเหมือนขุนพิทักษ์เป็นอันขาด
แต่ คุณรำพึงรังเกียจคุณเอื้องมากเพราะเกลียดขุนพิทักษ์ จึงยกคุณเอื้องให้เป็นบุตรบุญธรรมของพระยาจำเริญ และหนีไปอยู่กับหลวงสุริน ลูกน้องคนสนิทของพระยาจำเริญ
จนมีลูกสาวกับหลวงสุรินอีกหนึ่งคนคือ คุณแก้ว
กาลต่อมามีคำสั่งจากทางราชการให้พระยาจำเริญย้ายไปรับราชการที่พระนคร พระยาจำเริญจึงพาครอบครัวอพยพไปโดยไม่กลับมาอีกเลย
ส่วน คนอย่างขุนพิทักษ์หลังจากหลบหนีไปได้ก็หนีหัวซุกหัวซุนระหกระเหินเข้าไปใน ป่า ถึงเขตจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ซึ่งเมื่อชีวิตถึงทางตันขุนพิทักษ์ก็ยอมขายตัวเองเป็นทาสในเรือนเบี้ยของ พระยาภักดี ในชื่อนายทัด พระยาภักดีไม่มีภรรยาเนื่องจากคุณหญิงแย้มสิ้นบุญแล้ว มีเพียงคุณรุ้ง ลูกสาววัยสองขวบที่เป็นโซ่ทองคล้องใจ เมื่อสิ้นภรรยา พระยาภักดีก็เลื่อนขั้นอีเกลียวทาสสาวมาเป็นอนุภรรยา
ด้วย สันดานหยาบช้านายทัดได้ลักลอบเป็นชู้กับคุณเกลียว โชคร้ายที่พระยาภักดีจับได้นายทัดจึงถูกทรมานทรกรรม ทั้งถูกโบย ตอกเล็บ บีบขมับจนหมดสติ แต่กระนั้นก็ยังถูกสาดด้วยน้ำเกลือจนฟื้นขึ้นมาและถูกทรมานใหม่ ไม่นานนายทัดก็ได้ตายลง พระยาภักดีสั่งทาสให้เอาศพของนายทัดไปทิ้งไว้ในป่าร้างหวังให้เป็นอาหารของอีแร้ง
เมื่อตายไป วิญญาณของนายทัดก็ล่องลอยในยมโลก นายนิรยบาลนำนายทัดไปสู่นรกภูมิขุมต่างๆ เพื่อชดใช้กรรม แต่ชะตาของนายทัดไม่ถึงขาด นายนิรยบาลจึงส่งนายทัดกลับมายังเมืองมนุษย์ใหม่ โดยมีข้อแม้ว่านายทัดต้องกระทำให้เหล่ามนุษย์รู้ซึ้งถึงกรรมดีกรรมชั่ว และประพฤติตนอยู่ในทำนองครองธรรม ครองตนอยู่ในศีล 5 ที่เป็นศีลขั้นพื้นฐานที่มนุษย์ควรมี
นายทัดตกลง นายนิรยบาลจึงได้นำวิญญาณของนายทัดไปยังร่างที่ละสังขาร
ราวปาฏิหาริย์ นายทัดตายแล้วฟื้น พร้อมกับภาพในนรกภูมิที่จำอย่างติดตา นายทัดตั้งใจจะบวชแต่ระหว่างเจอโจรป่า ใจหยาบช้า ระหว่างนั้นโจรป่าได้ทำร้ายและยึดเอาทรัพย์สินชาวบ้านก่อนที่จะฆ่าเจ้าทรัพย์ตาย นายทัดพยายามเข้าไปห้ามด้วยรู้ซึ้งถึงบาปกรรมและนรก แต่โจรป่าไม่ฟังกลับทำร้ายนายทัดจนได้รับบาดเจ็บ
คืน นั้นระหว่างที่นอนหลับรักษาบาดแผล นายทัดฝันไปว่า ได้พบกับโจรป่าผู้นั้น ในฝันนายทัดพาโจรป่าไปพบกับนรกขุมต่างๆ ซึ่งโจรป่าผู้นั้นต้องได้รับความทุกข์ทรมานอย่างมากมาย
นายทัดสะดุ้งตื่นด้วยฝันนั้นมันช่างเหมือนจริงเหลือเกินและที่น่าแปลกใจก็ คือ รุ่งเช้านายทัดได้เจอ
โจรป่านอนร้องครวญคราง เสมือนว่าได้รับบาดเจ็บสาหัส
นายทัดเริ่มรู้สึกถึงอำนาจพิเศษที่ตัวเองมี นั่นคือสามารถถอดวิญญาณพามนุษย์ไปพบกับนรกภูมิได้ เพื่อเป็นการสั่งสอนและเตือนสติให้มนุษย์ระลึกถึงบาปกรรม
แต่ เมื่อไปถึงบ้านที่สุพรรณบุรี นายทัดกลับได้พบแต่บ้านที่ทรุดโทรม ปราศจากคนอยู่ นายทัดไม่รู้เลยว่ามารดาคือคุณหญิงมณี บัดนี้อยู่ในความปกครองของพระยาจำเริญที่ย้ายไปพระนครแล้ว
นายทัดจึงต้องระหกระเหินกลายเป็นไพร่ ในขณะที่ชื่นได้ดิบได้ดีเพราะพบรักครั้งใหม่กับขุนเกิด โดยที่ขุนเกิดเองไม่ได้รังเกียจอรรฆย์รวมทั้งอดีตของชื่น ทั้งสองแต่งงานกันและพาด.ช.ทองย้ายไปอยู่พระนคร
บังเอิญมีเหตุให้คุณเกลียวได้กลับมาเห็นนายทัดที่อยุธยาอีก คนที่เคยสร้างเวรสร้างกรรมต่อกันอย่างไรก็หนีกันไม่พ้น คุณเกลียวจึงลักลอบหนีออกจากบ้านพระยาภักดีเพื่อมาอยู่กับนายทัด นายทัดปฏิเสธเพราะรู้ซึ้งถึงบาปกรรมนั้นว่ามีอยู่จริง แต่คุณเกลียวไม่เชื่อ
คืน นั้นนายทัดถอดวิญญาณ พาคุณเกลียวไปท่องนรก แทนที่จะสำนึกผิด คุณเกลียวกลับมองว่ามันเป็นแค่ความฝันเรื่องเหลวไหล แต่เมื่อคุณเกลียวเข้าหาและนายทัดพูดเตือนสติให้รู้จักบาปกรรมจะได้ไม่ตกนรก เหมือนที่นายทัดได้พาคุณเกลียวไปเยือน
คุณเกลียวตกใจมากพาลคิดว่านายทัดเป็นภูตผีปีศาจ ด้วยความหวาดกลัวในตัวนายทัด
คุณ เกลียวไปฟ้องพระยาภักดี นายทัดจึงต้องหนีอย่างหัวซุกหัวซุน ส่วนคุณเกลียวก็ไม่รอดเพราะที่ผ่านมาพระยาภักดีให้ทาสคนสนิทจับตามองอนุ ภรรยาไม่ให้คลาดสายตา พระยาภักดีโกรธมากที่คุณเกลียวคิดจะไปรื้อฟื้นความสัมพันธ์กับนายทัดจึงสั่ง ทาสโบยคุณเกลียวจนสิ้นลม แต่ความแค้นยังไม่หมด พระยาภักดีสั่งคนให้ตามล่านายทัดต่อไป
สิบแปดผ่านไป
นาย ทัดที่ยังระหกระเหินใช้ชีวิตเป็นไพร่มีโอกาสได้เจอกับพระอาจารย์มั่น ขณะมาธุดงค์ เมื่อพระอาจารย์มั่นเห็นว่านายทัดกลับตัวกลับใจเป็นคนดี พระอาจารย์มั่นจึงบอกว่าอีชุ่ม กับลูกชายคืออรรฆย์ได้ไปอยู่ที่พระนคร นายทัดปลื้มปิติมากที่มีลูกชายและอีชุ่มยังมีชีวิตอยู่ จึงขออนุญาตพระอาจารย์มั่นเดินทางไปพระนครเพื่อติดตามลูกและเมีย
ขณะนั้นเองทองซึ่งบัดนี้เป็นหนุ่มน้อยวัยยี่สิบกว่าได้รับราชการเป็นหมื่น ทองได้พาชื่นและอรรฆย์มาเยี่ยมพระอาจารย์มั่น พระอาจารย์มั่นบอกชื่นว่าบัดนี้นายทัดหรือขุนพิทักษ์กำลังไปติดตามหาที่พระ นคร ชื่นกลัวว่านายทัดจะมาพรากเอาลูกคืออรรฆย์คืนไป จึงโกหกอรรฆย์ไปว่าขุนพิทักษ์บิดาที่แท้จริงของอรรฆย์ตายแล้ว โดยน้ำมือของนายทัด ถ้าอรรฆย์เจอนายทัดขอให้อรรฆย์เอาตัวออกห่างให้มากที่สุด อรรฆย์เชื่อโดยไม่ลังเล
ที่พระนครอรรฆย์ได้รู้จักกับคุณเอื้องอรุณ หรือคุณเอื้อง ทั้งสองมีใจปฏิพัทธ์กันตั้งแต่แรกเห็น ไม่มีใครรู้ว่าแท้จริงแล้วคุณเอื้องเป็นลูกของคุณรำพึงซึ่งนับว่ามีศักดิ์ เป็นน้องสาวของอรรฆย์นั่นเอง
หมื่น ทองเก็บความผิดหวังอย่างเงียบๆ เพราะหมื่นทองแอบรักคุณเอื้องตั้งแต่แรกเห็น แต่เพราะถือว่าอรรฆย์เป็นน้อง ทองจำต้องเสียสละให้แม้จิตใจสุดแสนจะเจ็บปวด
คุณรุ้งลูกสาวของพระยาภักดีเองมีโอกาสได้เจออรรฆย์ เมื่อมาเฝ้าน้าสาวคุณพร้อมที่เพิ่งคลอดลูกที่พระนคร คุณรุ้งแอบรักอรรฆย์ เมื่อหมื่นทองรู้ก็เข้าไปขัดขวาง ด้วยถือดีสาวน้อยวาดหวังในใจว่าสักวันจะต้องทำให้หมื่นทองมาหมอบราบคาบแก้ว แน่ๆ
คุณรุ้งเปลี่ยนท่าทีแกล้งทำเป็นอ่อนหวาน สารภาพผิด หันมาเอาใจหวังจะทำให้หมื่นทองใจอ่อนเลิกทำตัวเป็นก้างขวางคอระหว่างคุณรุ้ง กับอรรฆย์ แต่คนฉลาดอย่างหมื่นทองเดาออกว่าสาวน้อยมีเจตนาอย่างใด หมื่นทองแกล้งทำเป็นไม่รู้ไม่ชี้ ยอมรับการเอาใจจากคุณรุ้งแต่ก็หาทางแก้ลำด้วยการเปลี่ยนท่าทางเป็นคนดื้อ รั้น เอาแต่ใจ ยั่วโมโห ท้ายที่สุดคุณรุ้งก็ทนไม่ไหว เปลี่ยนเป็นคุณรุ้งผู้เอาแต่ใจเช่นเดิม
หมื่น ทองเสียอีก ที่ความรู้สึกภายในใจเปลี่ยนไป หมื่นทองรู้สึกคิดถึง เอ็นดูคุณรุ้งอย่างประหลาด อรรฆย์เองเป็นคนสังเกตเห็นท่าทีการเปลี่ยนแปลงของคนทั้งคู่ เมื่อคุณรุ้งแวะเวียนเทียวมาหา อรรฆย์ก็หาทางหลบหลีก ให้คุณรุ้งได้พบกับหมื่นทองแทน
นับวันความรู้สึกของหมื่นทองและคุณรุ้งยิ่งรู้สึกดีต่อกันเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ แต่สองหนุ่มสาวต่างก็ปกปิดความในใจเอาไว้
ในจำนวนสามดรุณ คงจะมีเพียงคุณแก้ว ลูกสาวของคุณรำพึงเท่านั้นที่ไม่ได้เป็นที่หมายปองของผู้ใด เพราะคุณแก้วมีนิสัยอิจฉาริษยาคล้ายคุณรำพึง คุณแก้วดูถูกทั้งอรรฆย์และหมื่นทองว่าเป็นพวกง่อยกระรอก ต่ำศักดิ์กว่าคุณแก้วที่เป็นถึงลูกคุณหลวง ไม่มีวันที่จะลดตัวลงมามอง
คุณลืมตอบคำถามที่ * จำเป็นต้องตอบ
บ่วงบาป เวอร์ชั่นดั้งเดิม ของอัจฉรียา
บทประพันธ์ อัจฉรียา
“บาปกรรม” ที่ก่อ
อกุศลกรรม แห่งความหยาบช้า
สิ่งใดเล่าถึงจะ “ตอบแทน”ได้อย่างสาสม
ความเจ็บปวด
ความทารุณ โหดร้าย
ความตาย.....
หรือ “นรกภูมิ”
สุพรรณบุรี รัตนโกสินทร์ศก ๑๐๖ หรือ ราวพุทธศักราช 2431 ในสมัยรัชกาลที่ 5
พระ ยาสุรเดชไมตรี ได้มอบศักดินาตลอดจนทรัพย์สินทุกอย่างรวมทั้งทาสนานาชนิดให้ลูกชายคนเดียว คือขุนพิทักษ์ พร้อมทั้งสั่งเสียว่าขุนพิทักษ์จะต้องใช้ชีวิตอยู่ภายใต้หลักธรรมอันดี ขุนพิทักษ์รับปากพร้อมทั้งตั้งสัตย์ปฏิญาณ ทันใดนั้นสายฟ้าก็ฟาดเปรี้ยงลงมาราวกับเป็นพยาน พระยาสุรเดชไมตรีเห็นดังนั้นก็วายชนม์อย่างสงบ แต่คุณหญิงมณี ผู้เป็นภรรยากลับเต็มไปด้วยความวิตกกังวลเพราะรู้ดีว่าแท้จริงแล้วขุน พิทักษ์ลูกชายนั้นเป็นคนที่มีสันดานหยาบช้า ก้าวร้าว รุนแรง แต่ที่ผ่านมาอยู่ในกรอบเพราะเกรงกลัวบารมีของบิดา
และ ก็จริงดังที่คุณหญิงมณีกังวล หลังจากเสร็จสิ้นงานศพของพระยาสุรเดชไมตรีได้ไม่นาน ขุนพิทักษ์ก็ใช้ชีวิตสุขสำราญเต็มที่ ประพฤติตนผิดศีลห้าทุกอย่าง หนำซ้ำยังยักยอกทรัพย์ราชการ เมื่อคุณหญิงมณีตักเตือน ขุนพิทักษ์ก็ก้าวร้าวต่อบุพการีโดยไม่มีความเกรงกลัวต่อบาปแต่อย่างใด
เหตุการณ์ทุกอย่างอยู่ภายใต้สายตาของพระอาจารย์มั่น อดีตทาสในเรือนเบี้ยของพระยาสุรเดชไมตรีที่ไถ่ถอนตัวเองด้วยการบวช อาจารย์มั่นพยายามทำวิถีทางที่จะเตือนสติ แต่ขุนพิทักษ์ไม่ฟัง หนำซ้ำยังด่าพระสงฆ์องค์เจ้า
พระ อาจารย์มั่นจึงได้สั่งสอนด.ช.ทองหลานชายวัยเจ็ดขวบ ลูกบุญธรรมของนายอยู่และนางยิ่งทาสที่อยู่ในเรือนของขุนพิทักษ์ให้ตั้งมั่น ในศีลธรรมอันดีเพื่อที่ว่าเมื่อเติบโตขึ้นมาด.ช.ทอง จะต้องเป็นคนที่คอยดูแลตระกูลของพระยาสุรเดชไมตรี เพราะอาจารย์มั่นได้เห็นในนิมิตรว่าขุนพิทักษ์จะเสวยสุขได้อีกไม่นาน
แต่ด้วยความที่เป็นชายหนุ่มรูปงาม ทำให้ขุนพิทักษ์เป็นที่หมายปองของหญิงสาวหลายคน ขุนพิทักษ์จึงใช้เสน่ห์ดังว่าหลอกล่อหญิงสาว หนึ่งในนั้นคือคุณรำพึง บุตรสาวของพระยาเทวราช
ไม่ นานสองคนก็แอบมีสัมพันธ์ลึกซึ้ง เมื่อเรื่องไปถึงหูพระยาเทวราช ขุนพิทักษ์จำต้องแต่งงานกับคุณรำพึง แต่เมื่อพระยาเทวราชวายชนม์ ขุนพิทักษ์ก็ออกลายเดิม คุณรำพึงเสียใจมากที่เห็นผิดเป็นชอบ เพราะเมื่อคุณรำพึงออกปากตักเตือนขุนพิทักษ์ก็ตบตีทำร้าย
ขุนพิทักษ์หลงใหลในตัวของอีชุ่ม ทาสสาวถึงขนาดฆ่านายอยู่กับนางยิ่งพ่อแม่ของอีชุ่มตายและบังคับขืนใจอีชุ่ม นายสม พี่ชายของอีชุ่มเจ็บแค้นขุนพิทักษ์มากที่รังแกน้องสาวและฆ่าพ่อแม่ จึงลอบฆ่า ขุนพิทักษ์แต่ไม่สำเร็จ ขุนพิทักษ์สั่งทาสในเรือนทุกคนให้จับนายสม และทำทารุณอย่างโหดร้ายก่อนที่นายสมจะสิ้นใจตายด้วยความทรมาน
อีชุ่มจึงต้องอยู่อย่างเจ็บปวดทรมาน จะหนีไปไหนก็ไม่ได้เพราะถูกขุนพิทักษ์ล่ามโซ่เอาไว้และให้กินแต่ข้าวที่ เหลือตากแห้งประทังกายโดยมีคุณรำพึงร่วมผสมโรงด้วยความอิจฉาริษยาทั้งๆที่ ตอนนั้นอีชุ่มตั้งท้องได้สามเดือน
ในเดือนต่อมา คุณรำพึงก็เกิดตั้งครรภ์ขึ้นแต่ขุนพิทักษ์ก็ไม่สนใจยังคงใช้ชีวิตแบบอกุศลกรรมหยาบช้าทุกประการต่อไป
ขุน พิทักษ์ได้รู้จักพระยาจำเริญในงานแห่งหนึ่งและหลงใหลในเสน่ห์ของคุณป้อมอนุ ภรรยาของพระยาจำเริญเป็นอย่างมาก ถึงขนาดใช้เล่ห์เพทุบายจนลักลอบมีสัมพันธ์กับคุณป้อม เมื่อรู้พระยาจำเริญโกรธมาก สั่งให้ทาสในเรือนให้บุกไปยังบ้านของขุนพิทักษ์เพื่อทวงตัวคุณป้อมคืน
เกิดการต่อสู้กันระหว่างสองบ้าน และมีเหตุให้คุณป้อมต้องตาย ฝ่ายขุนพิทักษ์แพ้ ด.ช.ทองฉวยโอกาสที่เหล่าผู้ใหญ่ห้ำหั่นกันพาอีชุ่มที่ขณะนั้นท้องแก่หลบหนี ไปได้ ขุนพิทักษ์เองก็รีบหลบหนีเอาตัวรอด ทิ้งให้คุณหญิงมณีมารดา คุณรำพึง รวมทั้งทาสทุกคนถูกพระยาจำเริญจับเอาตัวไป
คุณ หญิงอิ่มภรรยาของพระยาจำเริญไม่ให้สามีทำร้ายคนของขุนพิทักษ์เพราะทุกคนไม่ รู้อะไรด้วย เลือดเนื้อของทาสทั้งสองฝ่ายที่สูญเสียก็นับว่าเป็นการกระทำอันชั่วช้าแล้ว ที่ดึงคนบริสุทธิ์เข้ามาเกี่ยวซึ่งพระยาจำเริญไม่ใช่คนโหดร้ายผิดมนุษย์ เหมือนขุนพิทักษ์ จึงไม่ได้ทำร้ายทารุณผู้ใดตามที่ภรรยาขอ อ้างเหตุผลที่จับตัวทุกคนมาก็เพื่อต้องการแลกกับตัวขุนพิทักษ์เท่านั้น
คุณหญิงมณี ซึ้งใจในตัวคุณหญิงอิ่มมาก จึงปฏิญาณตนว่าจะรับใช้คุณหญิงอิ่มและพระยาจำเริญอย่างดีเพื่อเป็นการตอบแทน บุญคุณ แต่คุณรำพึงกลับอยู่อย่างเจ็บแค้นชิงชัง ยิ่งคิดถึงความสุขสบายที่เคยได้รับตั้งแต่เด็กยันออกเรือน คุณรำพึงก็ยิ่งแค้น คุณรำพึงปฏิญาณเอาไว้ว่าจะจองล้างจองผลาญขุนพิทักษ์และคุณหญิงมณีจนกว่าจะ ตายจากกัน
ส่วน ด.ช.ทองก็พาอีชุ่มไปอาศัยใบบุญของพระอาจารย์มั่น ไม่กี่วันต่อมาอีชุ่มก็คลอดลูกออกมาเป็นเด็กชาย พระอาจารย์มั่นตั้งชื่อว่า อรรฆย์ (อัก) ที่แปลว่ามีค่า มีราคา ควรแก่การยกย่องเพื่อที่ว่าภายภาคหน้าอรรฆย์จะต้องเป็นคนดีมีค่าแก่การ ยกย่อง ไม่ใช่ตกต่ำอย่างทุกวันนี้
ส่วนอีชุ่มหลวงตามั่นเปลี่ยนชื่อให้เป็นอีชื่น จะได้มีความสุข สดชื่น ไม่เหมือนอดีตที่ผ่านมา
ไม่นานคุณรำพึงก็ครบกำหนดคลอด คุณหญิงมณีดีใจมาก ตั้งชื่อหลานว่าคุณเอื้อง หรือเอื้องอรุณ พร้อมตั้งปณิธานเอาไว้ว่าจะเลี้ยงดูหลานคนนี้ด้วยตัวเอง จะไม่รักมากจนคุณเอื้องเหลิงเอาแต่ใจเหมือนขุนพิทักษ์เป็นอันขาด
แต่ คุณรำพึงรังเกียจคุณเอื้องมากเพราะเกลียดขุนพิทักษ์ จึงยกคุณเอื้องให้เป็นบุตรบุญธรรมของพระยาจำเริญ และหนีไปอยู่กับหลวงสุริน ลูกน้องคนสนิทของพระยาจำเริญ
จนมีลูกสาวกับหลวงสุรินอีกหนึ่งคนคือ คุณแก้ว
กาลต่อมามีคำสั่งจากทางราชการให้พระยาจำเริญย้ายไปรับราชการที่พระนคร พระยาจำเริญจึงพาครอบครัวอพยพไปโดยไม่กลับมาอีกเลย
ส่วน คนอย่างขุนพิทักษ์หลังจากหลบหนีไปได้ก็หนีหัวซุกหัวซุนระหกระเหินเข้าไปใน ป่า ถึงเขตจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ซึ่งเมื่อชีวิตถึงทางตันขุนพิทักษ์ก็ยอมขายตัวเองเป็นทาสในเรือนเบี้ยของ พระยาภักดี ในชื่อนายทัด พระยาภักดีไม่มีภรรยาเนื่องจากคุณหญิงแย้มสิ้นบุญแล้ว มีเพียงคุณรุ้ง ลูกสาววัยสองขวบที่เป็นโซ่ทองคล้องใจ เมื่อสิ้นภรรยา พระยาภักดีก็เลื่อนขั้นอีเกลียวทาสสาวมาเป็นอนุภรรยา
ด้วย สันดานหยาบช้านายทัดได้ลักลอบเป็นชู้กับคุณเกลียว โชคร้ายที่พระยาภักดีจับได้นายทัดจึงถูกทรมานทรกรรม ทั้งถูกโบย ตอกเล็บ บีบขมับจนหมดสติ แต่กระนั้นก็ยังถูกสาดด้วยน้ำเกลือจนฟื้นขึ้นมาและถูกทรมานใหม่ ไม่นานนายทัดก็ได้ตายลง พระยาภักดีสั่งทาสให้เอาศพของนายทัดไปทิ้งไว้ในป่าร้างหวังให้เป็นอาหารของอีแร้ง
เมื่อตายไป วิญญาณของนายทัดก็ล่องลอยในยมโลก นายนิรยบาลนำนายทัดไปสู่นรกภูมิขุมต่างๆ เพื่อชดใช้กรรม แต่ชะตาของนายทัดไม่ถึงขาด นายนิรยบาลจึงส่งนายทัดกลับมายังเมืองมนุษย์ใหม่ โดยมีข้อแม้ว่านายทัดต้องกระทำให้เหล่ามนุษย์รู้ซึ้งถึงกรรมดีกรรมชั่ว และประพฤติตนอยู่ในทำนองครองธรรม ครองตนอยู่ในศีล 5 ที่เป็นศีลขั้นพื้นฐานที่มนุษย์ควรมี
นายทัดตกลง นายนิรยบาลจึงได้นำวิญญาณของนายทัดไปยังร่างที่ละสังขาร
ราวปาฏิหาริย์ นายทัดตายแล้วฟื้น พร้อมกับภาพในนรกภูมิที่จำอย่างติดตา นายทัดตั้งใจจะบวชแต่ระหว่างเจอโจรป่า ใจหยาบช้า ระหว่างนั้นโจรป่าได้ทำร้ายและยึดเอาทรัพย์สินชาวบ้านก่อนที่จะฆ่าเจ้าทรัพย์ตาย นายทัดพยายามเข้าไปห้ามด้วยรู้ซึ้งถึงบาปกรรมและนรก แต่โจรป่าไม่ฟังกลับทำร้ายนายทัดจนได้รับบาดเจ็บ
คืน นั้นระหว่างที่นอนหลับรักษาบาดแผล นายทัดฝันไปว่า ได้พบกับโจรป่าผู้นั้น ในฝันนายทัดพาโจรป่าไปพบกับนรกขุมต่างๆ ซึ่งโจรป่าผู้นั้นต้องได้รับความทุกข์ทรมานอย่างมากมาย
นายทัดสะดุ้งตื่นด้วยฝันนั้นมันช่างเหมือนจริงเหลือเกินและที่น่าแปลกใจก็ คือ รุ่งเช้านายทัดได้เจอ
โจรป่านอนร้องครวญคราง เสมือนว่าได้รับบาดเจ็บสาหัส
นายทัดเริ่มรู้สึกถึงอำนาจพิเศษที่ตัวเองมี นั่นคือสามารถถอดวิญญาณพามนุษย์ไปพบกับนรกภูมิได้ เพื่อเป็นการสั่งสอนและเตือนสติให้มนุษย์ระลึกถึงบาปกรรม
แต่ เมื่อไปถึงบ้านที่สุพรรณบุรี นายทัดกลับได้พบแต่บ้านที่ทรุดโทรม ปราศจากคนอยู่ นายทัดไม่รู้เลยว่ามารดาคือคุณหญิงมณี บัดนี้อยู่ในความปกครองของพระยาจำเริญที่ย้ายไปพระนครแล้ว
นายทัดจึงต้องระหกระเหินกลายเป็นไพร่ ในขณะที่ชื่นได้ดิบได้ดีเพราะพบรักครั้งใหม่กับขุนเกิด โดยที่ขุนเกิดเองไม่ได้รังเกียจอรรฆย์รวมทั้งอดีตของชื่น ทั้งสองแต่งงานกันและพาด.ช.ทองย้ายไปอยู่พระนคร
บังเอิญมีเหตุให้คุณเกลียวได้กลับมาเห็นนายทัดที่อยุธยาอีก คนที่เคยสร้างเวรสร้างกรรมต่อกันอย่างไรก็หนีกันไม่พ้น คุณเกลียวจึงลักลอบหนีออกจากบ้านพระยาภักดีเพื่อมาอยู่กับนายทัด นายทัดปฏิเสธเพราะรู้ซึ้งถึงบาปกรรมนั้นว่ามีอยู่จริง แต่คุณเกลียวไม่เชื่อ
คืน นั้นนายทัดถอดวิญญาณ พาคุณเกลียวไปท่องนรก แทนที่จะสำนึกผิด คุณเกลียวกลับมองว่ามันเป็นแค่ความฝันเรื่องเหลวไหล แต่เมื่อคุณเกลียวเข้าหาและนายทัดพูดเตือนสติให้รู้จักบาปกรรมจะได้ไม่ตกนรก เหมือนที่นายทัดได้พาคุณเกลียวไปเยือน
คุณเกลียวตกใจมากพาลคิดว่านายทัดเป็นภูตผีปีศาจ ด้วยความหวาดกลัวในตัวนายทัด
คุณ เกลียวไปฟ้องพระยาภักดี นายทัดจึงต้องหนีอย่างหัวซุกหัวซุน ส่วนคุณเกลียวก็ไม่รอดเพราะที่ผ่านมาพระยาภักดีให้ทาสคนสนิทจับตามองอนุ ภรรยาไม่ให้คลาดสายตา พระยาภักดีโกรธมากที่คุณเกลียวคิดจะไปรื้อฟื้นความสัมพันธ์กับนายทัดจึงสั่ง ทาสโบยคุณเกลียวจนสิ้นลม แต่ความแค้นยังไม่หมด พระยาภักดีสั่งคนให้ตามล่านายทัดต่อไป
สิบแปดผ่านไป
นาย ทัดที่ยังระหกระเหินใช้ชีวิตเป็นไพร่มีโอกาสได้เจอกับพระอาจารย์มั่น ขณะมาธุดงค์ เมื่อพระอาจารย์มั่นเห็นว่านายทัดกลับตัวกลับใจเป็นคนดี พระอาจารย์มั่นจึงบอกว่าอีชุ่ม กับลูกชายคืออรรฆย์ได้ไปอยู่ที่พระนคร นายทัดปลื้มปิติมากที่มีลูกชายและอีชุ่มยังมีชีวิตอยู่ จึงขออนุญาตพระอาจารย์มั่นเดินทางไปพระนครเพื่อติดตามลูกและเมีย
ขณะนั้นเองทองซึ่งบัดนี้เป็นหนุ่มน้อยวัยยี่สิบกว่าได้รับราชการเป็นหมื่น ทองได้พาชื่นและอรรฆย์มาเยี่ยมพระอาจารย์มั่น พระอาจารย์มั่นบอกชื่นว่าบัดนี้นายทัดหรือขุนพิทักษ์กำลังไปติดตามหาที่พระ นคร ชื่นกลัวว่านายทัดจะมาพรากเอาลูกคืออรรฆย์คืนไป จึงโกหกอรรฆย์ไปว่าขุนพิทักษ์บิดาที่แท้จริงของอรรฆย์ตายแล้ว โดยน้ำมือของนายทัด ถ้าอรรฆย์เจอนายทัดขอให้อรรฆย์เอาตัวออกห่างให้มากที่สุด อรรฆย์เชื่อโดยไม่ลังเล
ที่พระนครอรรฆย์ได้รู้จักกับคุณเอื้องอรุณ หรือคุณเอื้อง ทั้งสองมีใจปฏิพัทธ์กันตั้งแต่แรกเห็น ไม่มีใครรู้ว่าแท้จริงแล้วคุณเอื้องเป็นลูกของคุณรำพึงซึ่งนับว่ามีศักดิ์ เป็นน้องสาวของอรรฆย์นั่นเอง
หมื่น ทองเก็บความผิดหวังอย่างเงียบๆ เพราะหมื่นทองแอบรักคุณเอื้องตั้งแต่แรกเห็น แต่เพราะถือว่าอรรฆย์เป็นน้อง ทองจำต้องเสียสละให้แม้จิตใจสุดแสนจะเจ็บปวด
คุณรุ้งลูกสาวของพระยาภักดีเองมีโอกาสได้เจออรรฆย์ เมื่อมาเฝ้าน้าสาวคุณพร้อมที่เพิ่งคลอดลูกที่พระนคร คุณรุ้งแอบรักอรรฆย์ เมื่อหมื่นทองรู้ก็เข้าไปขัดขวาง ด้วยถือดีสาวน้อยวาดหวังในใจว่าสักวันจะต้องทำให้หมื่นทองมาหมอบราบคาบแก้ว แน่ๆ
คุณรุ้งเปลี่ยนท่าทีแกล้งทำเป็นอ่อนหวาน สารภาพผิด หันมาเอาใจหวังจะทำให้หมื่นทองใจอ่อนเลิกทำตัวเป็นก้างขวางคอระหว่างคุณรุ้ง กับอรรฆย์ แต่คนฉลาดอย่างหมื่นทองเดาออกว่าสาวน้อยมีเจตนาอย่างใด หมื่นทองแกล้งทำเป็นไม่รู้ไม่ชี้ ยอมรับการเอาใจจากคุณรุ้งแต่ก็หาทางแก้ลำด้วยการเปลี่ยนท่าทางเป็นคนดื้อ รั้น เอาแต่ใจ ยั่วโมโห ท้ายที่สุดคุณรุ้งก็ทนไม่ไหว เปลี่ยนเป็นคุณรุ้งผู้เอาแต่ใจเช่นเดิม
หมื่น ทองเสียอีก ที่ความรู้สึกภายในใจเปลี่ยนไป หมื่นทองรู้สึกคิดถึง เอ็นดูคุณรุ้งอย่างประหลาด อรรฆย์เองเป็นคนสังเกตเห็นท่าทีการเปลี่ยนแปลงของคนทั้งคู่ เมื่อคุณรุ้งแวะเวียนเทียวมาหา อรรฆย์ก็หาทางหลบหลีก ให้คุณรุ้งได้พบกับหมื่นทองแทน
นับวันความรู้สึกของหมื่นทองและคุณรุ้งยิ่งรู้สึกดีต่อกันเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ แต่สองหนุ่มสาวต่างก็ปกปิดความในใจเอาไว้
ในจำนวนสามดรุณ คงจะมีเพียงคุณแก้ว ลูกสาวของคุณรำพึงเท่านั้นที่ไม่ได้เป็นที่หมายปองของผู้ใด เพราะคุณแก้วมีนิสัยอิจฉาริษยาคล้ายคุณรำพึง คุณแก้วดูถูกทั้งอรรฆย์และหมื่นทองว่าเป็นพวกง่อยกระรอก ต่ำศักดิ์กว่าคุณแก้วที่เป็นถึงลูกคุณหลวง ไม่มีวันที่จะลดตัวลงมามอง