ภาพนี้ถ่ายเมื่อ ๒ เดือนที่แล้วตอนไปออกพื้นที่ เกษตรกรเลี้ยงข้าวที่ไปช่วยพวกเขาทำงานครับ ภาพนี้ผมเห็นเมื่อ ๓๐ ปีที่แล้ว ปัจจุบันผมก็ยังเห็นอยู่

ผมก็คนอีสาน ผมว่าส่วนหนึ่งก็มาจากอาหาร แต่ส่วนสำคัญมาจากคนอีสานให้ความสำคัญกับการศึกษาน้อยครับ ส่วนใหญ่เรียนเอาแค่จบ ป.๖ ม.๓ หรือม.๖ ก็เข้าเมืองเพื่อหางานทำ เป็นมาหลายสิบปี ยิ่งชนบทห่างไกลก็ยิ่งพบเห็นได้ง่าย คนอีสานรักสนุกและมีวิธีคิดที่ง่ายๆ ขาดการวางแผนด้านการศึกษาที่ดี ขาดการแนะนำและแนะนำที่ดีพอ แม้ปัจจุบันเองเด็กที่เรียนต่อปริญญาตรีจำนวนมากก็เรียนโดยที่ไม่รู้ว่าจบไปจะเอาวุฒิไปทำอะไร รู้แต่อยากเรียน หรือเห็นเพื่อนเรียนก็เรียนตาม

การขาดความทะเยอทะยานหรือแรงบันดาลใจที่ดีก็มีส่วนครับ การถูกบีบบังคับจากครอบครัวก็มีผลครับ ด้วยสภาพครอบครัวที่ยากจนจึงหันเหตัวเองไปขายแรงงานตั้งแต่เด็กเพื่อนำเงินมาจุนเจือครอบครัว ผมเห็นว่าคนรู้จักผมหลายต่อหลายคนเรียนดีเรียนเก่งแต่ไม่มีโอกาสได้เรียนเพราะสาเหตุหลักจากทางบ้านไม่มีเงิน

คนที่ไม่ได้อยู่ภาคอีสานอาจจะนึกภาพความยากจนไม่ออก สมัยผมเป็นเด็กในช่วงหน้าร้อนผมเห็นคนในหมู่บ้านยายผม หิ้วตะกร้าถือเสียมออกไปนา เพื่อไปหาอาหาร ซึ่งอาหารหลักก็คือ กระปอม แย้ จิโป่ม กุดจี่ เขียด ปีไหนแล้งจัดๆ แม้แต่กองขี้ควายก็ต้องมีการปักไม้จอง มันบีบรัดมาก เพราะฉะนั้นถ้าใครโตพอจะขายแรงงานได้จึงมุ่งหน้าหนีความยากจนเข้าเมืองใหญ่กันหมด ปัจจุบันหลายๆอย่างดีขึ้นพัฒนาขึ้นมาก แต่วิถีชีวิตและความคิดยังคงไม่ได้รับการพัฒนากว่าเดิมมากนัก