ภูมิแพ้ขึ้นตา (Allergic Conjunctivitis) คือ เยื่อบุตาขาวมีการอักเสบจากปฏิกิริยาตอบสนองต่อสิ่งที่ทำให้เกิดการแพ้ ดวงตาจึงระคายเคือง อาจทำให้เสียบุคลิกภาพ แม้ว่าอาการจะไม่รุนแรงมาก แต่ถ้าหากปล่อยเอาไว้โดยไม่ทำการรักษา อาจมีความเสี่ยงต่อเยื่อบุตาอักเสบเรื้อรัง โรคนี้สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะประชากรที่อาศัยอยู่ในเมืองเขตอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ หรือชุมชนแออัด
สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ประเภท
1. ภูมิแพ้ขึ้นตาแบบเฉียบพลัน
2. ภูมิแพ้ขึ้นตาตามฤดูกาล
3. ภูมิแพ้ขึ้นตาแบบเรื้อรัง
สาเหตุภูมิแพ้ขึ้นตาเกิดจากอะไร ?
- ยาหยอดตา
- น้ำยาคอนแทคเลนส์
- ไรฝุ่น
- ควัน
- เกสรดอกไม้
- ขนสัตว์
- เครื่องสำอาง
- ดวงตาสัมผัสกับเชื้อโรค
- กลิ่นน้ำหอม
- การสูดดมสารเคมี
- การแพ้อาหารบางชนิด เช่น อาหารทะเล เป็นต้น
- การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ
อาการภูมิแพ้ขึ้นตา
- ตาขาวเปลี่ยนเป็นสีแดง หรือออกชมพู
- แสบตา
- น้ำตาไหล
- ตาเยิ้ม ชื้นแฉะ
- มีอาการปวดบวมบริเวณเปลือกตา
- ดวงตาไวต่อแสง
อาการร่วมที่ควรไปพบแพทย์ หากไม่บรรเทาลง 3-4 วัน
- มีตุ่มที่ดวงตา หรือเปลือกตา
- เจ็บ ปวดอย่างรุนแรงที่ตามาก โดยเฉพาะเมื่อถูกแสงแดด หรือในบริเวณที่มีความสว่าง
- การมองเห็นผิดปกติ
การวินิจฉัยภูมิแพ้ขึ้นตา
ในขั้นแรกแพทย์จะซักประวัติผู้ป่วยถึงอาการ และระยะเวลาของการเกิดโรค รวมทั้งภูมิแพ้ของบุคคลในครอบครัว
ต่อมาแพทย์จะเริ่มวินิจฉัยดวงตาของผู้ป่วยจากภายนอกก่อนว่ามีอาการบวม แดง มากน้อยหรือไม่ และมีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในดวงตาหรือเปล่า ด้วยวิธีการอื่น ๆ ได้แก่
- การตรวจสอบความสามารถในการมองเห็น (Visual Acuity Test)
- การใช้เครื่องออพธัลโมสโคป (Ophthalmoscope)
- การขูดเก็บเยื่อบุตา (Conjunctival Swabs) เป็นการตรวจสอบการตอบสนองต่อภูมิแพ้จากเซลล์เม็ดเลือดขาว
- การตรวจโลหิต เพื่อตรวจสอบสารที่ป้องกันภูมิแพ้ และสารที่สร้างโปรตีน
- การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนัง (Allergy Skin Test) เพื่อหาสารก่อภูมิแพ้ และการตอบสนองของร่างกาย
การรักษาภูมิแพ้ขึ้นตา
ยาหยอดตา
- ที่มีส่วนประกอบของยาต้านภูมิแพ้ และยากระตุ้นการหดตัวของหลอดเลือด สำหรับภูมิแพ้เฉียบพลัน
- ที่มีส่วนประกอบของยาต้านภูมิแพ้ ยาระงับการหลั่งสารมาสต์เซลล์ และโตติเฟน สำหรับภูมิแพ้ตามฤดูกาล
รับประทานยา
- ยาไดเฟนไฮดรามีน
- ยาต้านภูมิแพ้ที่ทำให้ง่วงนอน และไม่ง่วงนอน
การรักษาแบบอื่น ๆ
- หลีกเลี่ยงการใช้มือขยี้ตา
- ประคบเย็นบนดวงตา
- ล้างมือด้วยน้ำอุ่น หลังจากใช้ยาหยอดตา
การป้องกันภูมิแพ้ขึ้นตา
- หลีกเลี่ยงสิ่งที่ก่อให้เกิดภูมิแพ้
- ทำความสะอาดที่อยู่อาศัย และเครื่องนอน เช่น หมอน ผ้าห่มเป็นประจำ
- ติดตั้งเครื่องกรองอากาศ
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- รับประทานผัก และผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง
ภูมิแพ้ขึ้นตา หากปล่อยไว้เสี่ยงต่อเยื่อบุตาอักเสบเรื้อรัง
สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ประเภท
1. ภูมิแพ้ขึ้นตาแบบเฉียบพลัน
2. ภูมิแพ้ขึ้นตาตามฤดูกาล
3. ภูมิแพ้ขึ้นตาแบบเรื้อรัง
สาเหตุภูมิแพ้ขึ้นตาเกิดจากอะไร ?
- ยาหยอดตา
- น้ำยาคอนแทคเลนส์
- ไรฝุ่น
- ควัน
- เกสรดอกไม้
- ขนสัตว์
- เครื่องสำอาง
- ดวงตาสัมผัสกับเชื้อโรค
- กลิ่นน้ำหอม
- การสูดดมสารเคมี
- การแพ้อาหารบางชนิด เช่น อาหารทะเล เป็นต้น
- การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ
อาการภูมิแพ้ขึ้นตา
- ตาขาวเปลี่ยนเป็นสีแดง หรือออกชมพู
- แสบตา
- น้ำตาไหล
- ตาเยิ้ม ชื้นแฉะ
- มีอาการปวดบวมบริเวณเปลือกตา
- ดวงตาไวต่อแสง
อาการร่วมที่ควรไปพบแพทย์ หากไม่บรรเทาลง 3-4 วัน
- มีตุ่มที่ดวงตา หรือเปลือกตา
- เจ็บ ปวดอย่างรุนแรงที่ตามาก โดยเฉพาะเมื่อถูกแสงแดด หรือในบริเวณที่มีความสว่าง
- การมองเห็นผิดปกติ
การวินิจฉัยภูมิแพ้ขึ้นตา
ในขั้นแรกแพทย์จะซักประวัติผู้ป่วยถึงอาการ และระยะเวลาของการเกิดโรค รวมทั้งภูมิแพ้ของบุคคลในครอบครัว
ต่อมาแพทย์จะเริ่มวินิจฉัยดวงตาของผู้ป่วยจากภายนอกก่อนว่ามีอาการบวม แดง มากน้อยหรือไม่ และมีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในดวงตาหรือเปล่า ด้วยวิธีการอื่น ๆ ได้แก่
- การตรวจสอบความสามารถในการมองเห็น (Visual Acuity Test)
- การใช้เครื่องออพธัลโมสโคป (Ophthalmoscope)
- การขูดเก็บเยื่อบุตา (Conjunctival Swabs) เป็นการตรวจสอบการตอบสนองต่อภูมิแพ้จากเซลล์เม็ดเลือดขาว
- การตรวจโลหิต เพื่อตรวจสอบสารที่ป้องกันภูมิแพ้ และสารที่สร้างโปรตีน
- การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนัง (Allergy Skin Test) เพื่อหาสารก่อภูมิแพ้ และการตอบสนองของร่างกาย
การรักษาภูมิแพ้ขึ้นตา
ยาหยอดตา
- ที่มีส่วนประกอบของยาต้านภูมิแพ้ และยากระตุ้นการหดตัวของหลอดเลือด สำหรับภูมิแพ้เฉียบพลัน
- ที่มีส่วนประกอบของยาต้านภูมิแพ้ ยาระงับการหลั่งสารมาสต์เซลล์ และโตติเฟน สำหรับภูมิแพ้ตามฤดูกาล
รับประทานยา
- ยาไดเฟนไฮดรามีน
- ยาต้านภูมิแพ้ที่ทำให้ง่วงนอน และไม่ง่วงนอน
การรักษาแบบอื่น ๆ
- หลีกเลี่ยงการใช้มือขยี้ตา
- ประคบเย็นบนดวงตา
- ล้างมือด้วยน้ำอุ่น หลังจากใช้ยาหยอดตา
การป้องกันภูมิแพ้ขึ้นตา
- หลีกเลี่ยงสิ่งที่ก่อให้เกิดภูมิแพ้
- ทำความสะอาดที่อยู่อาศัย และเครื่องนอน เช่น หมอน ผ้าห่มเป็นประจำ
- ติดตั้งเครื่องกรองอากาศ
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- รับประทานผัก และผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง