ส่องระบบการทำงาน "SMS เตือนภัยแผ่นดินไหว" และ "ระบบแจ้งเตือนภัยสาธารณะผ่านมือถือแบบเจาะจง" (Cell Broadcast System - CBS) ของไทย ความจำเป็นเร่งด่วน ที่ประชาชนยังรอคอย!

แผ่นดินไหวเป็นภัยธรรมชาติที่เกิดขึ้นโดยไม่สามารถคาดการณ์ล่วงหน้าได้อย่างแม่นยำ และส่งผลกระทบต่อชีวิตและทรัพย์สินของประชาชนในพื้นที่เสี่ยงภัย อย่างไรก็ตาม ด้วยความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี ระบบเตือนภัยแผ่นดินไหวผ่าน SMS หรือข้อความสั้นสามารถช่วยลดความสูญเสียได้โดยการแจ้งเตือนประชาชนให้มีเวลาเตรียมตัวรับมือก่อนแรงสั่นสะเทือนรุนแรงจะมาถึง

 

โพสต์ทูเดย์รวบรวมข้อมูลเพื่ออธิบายถึงกระบวนการทำงานของระบบเตือนภัยแผ่นดินไหวผ่าน SMS ในประเทศไทย ตั้งแต่การตรวจจับแผ่นดินไหวไปจนถึงการส่งข้อความแจ้งเตือนประชาชน

 

ในประเทศไทย ระบบตรวจจับแผ่นดินไหวดำเนินการโดย กรมอุตุนิยมวิทยา ซึ่งมีเครือข่ายสถานีตรวจวัดแผ่นดินไหวกระจายอยู่ทั่วประเทศ ข้อมูลจากเซนเซอร์เหล่านี้จะถูกส่งไปยังศูนย์วิเคราะห์ที่กรุงเทพมหานครเพื่อตรวจสอบและวิเคราะห์ความรุนแรงของแผ่นดินไหว

 

เมื่อเกิดแผ่นดินไหว ระบบจะวิเคราะห์ขนาด (Magnitude) จุดศูนย์กลาง (Epicenter) และความลึกของแผ่นดินไหว (Depth) หากพบว่าแผ่นดินไหวมีขนาดใหญ่พอที่จะก่อให้เกิดความเสียหาย ระบบจะดำเนินการแจ้งเตือนผ่านช่องทางต่างๆ รวมถึง SMS

  

หลังจากที่ศูนย์วิเคราะห์ได้รับข้อมูลแผ่นดินไหว ระบบจะใช้โมเดลทางคณิตศาสตร์และปัญญาประดิษฐ์ (AI) เพื่อประเมินผลกระทบของแผ่นดินไหว เช่น

พื้นที่ที่อาจได้รับแรงสั่นสะเทือนรุนแรง

ระยะเวลาที่แรงสั่นสะเทือนจะเดินทางไปถึงแต่ละพื้นที่

โอกาสเกิดอาฟเตอร์ช็อก

 

 

ในประเทศไทย กรมอุตุนิยมวิทยาเป็นหน่วยงานหลักที่รับผิดชอบการแจ้งเตือนภัยพิบัติทางธรรมชาติ รวมถึงแผ่นดินไหว เมื่อได้รับคำสั่งจากกรมอุตุนิยมวิทยา เครือข่ายโทรคมนาคม เช่น AIS, TrueMove H และ DTAC จะส่งข้อความแจ้งเตือนไปยังโทรศัพท์มือถือของประชาชนที่อยู่ในพื้นที่เสี่ยง ข้อความเตือนภัยมักประกอบด้วยข้อมูลสำคัญ เช่น

ขนาดของแผ่นดินไหว (Magnitude)

ตำแหน่งศูนย์กลางของแผ่นดินไหว

คำแนะนำในการปฏิบัติตัว เช่น "หาที่กำบังที่ปลอดภัยทันที" หรือ "ออกจากอาคารที่ไม่มั่นคง"

 

แม้ว่าระบบ SMS เตือนภัยแผ่นดินไหวจะเป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์อย่างมาก แต่ก็ยังมีข้อจำกัดบางประการ เช่น

ความล่าช้าในการส่ง SMS เนื่องจากเครือข่ายโทรศัพท์มือถืออาจมีปัญหาความหนาแน่นของการส่งข้อมูลในช่วงเวลาฉุกเฉิน ทำให้การส่ง SMS อาจล่าช้ากว่าระบบเตือนภัยรูปแบบอื่น

ความแม่นยำของการระบุตำแหน่งผู้ใช้มือถือ ระบบอาศัยตำแหน่งของเสาสัญญาณโทรศัพท์ในการระบุพื้นที่เสี่ยง ซึ่งอาจไม่ละเอียดเท่ากับระบบแจ้งเตือนผ่านแอปพลิเคชันหรือ GPS

การเข้าถึงสัญญาณมือถือ ในบางพื้นที่ห่างไกลหรืออยู่ในอาคารปิดที่มีสัญญาณโทรศัพท์อ่อน การรับข้อความแจ้งเตือนอาจไม่ทันเวลาหรือไม่สามารถรับได้เลย

 

เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของระบบเตือนภัยแผ่นดินไหว หลายประเทศได้นำเทคโนโลยีอื่นมาใช้ร่วมกับ SMS เช่น

แอปพลิเคชันแจ้งเตือนภัย (Earthquake Warning Apps) เช่น P-Warning ในไทย หรือ ShakeAlert ในสหรัฐฯ ซึ่งสามารถแจ้งเตือนผู้ใช้ได้เร็วกว่า SMS เนื่องจากทำงานผ่านอินเทอร์เน็ต

ระบบการแจ้งเตือนฉุกเฉินผ่านเครือข่ายโทรศัพท์ (Cell Broadcast System - CBS) ซึ่งสามารถส่งข้อความเตือนภัยไปยังโทรศัพท์มือถือทุกเครื่องในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ และถึงประชาชนได้จำนวนมากนับล้านคน โดยไม่จำเป็นต้องสมัครบริการ

ปัญญาประดิษฐ์ (AI) และการเรียนรู้ของเครื่อง (Machine Learning) ช่วยให้ระบบสามารถวิเคราะห์และคาดการณ์ผลกระทบของแผ่นดินไหวได้แม่นยำขึ้น

 

เริ่มต้นแนวคิด: หลังเหตุการณ์ไล่ยิงในห้างฯ (ต.ค. 2566) นายกฯ (เศรษฐา ทวีสิน) สั่งการให้พัฒนาระบบแจ้งเตือนภัยผ่านมือถือ

ความคืบหน้า: กสทช. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องหารือและทดสอบระบบในบางพื้นที่ตั้งแต่ต้นปี 2567

อุปสรรค: ปัญหางบประมาณและการเมือง ทำให้โครงการล่าช้า ต้องรอการอนุมัติจากรัฐบาลและบอร์ด กสทช.

เหตุแผ่นดินไหว (มี.ค. 2568): ระบบ SMS แจ้งเตือนช้าและจำกัดจำนวนข้อความ ทำให้ประชาชนตื่นตระหนก

 

เกิดเหตุแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ในไทย หลายๆ คนคงได้ยินคำว่า "Cell Broadcast Service" หรือ CBS วันนี้เรามาทำความเข้าใจกันดีกว่าว่าทำไมระบบแจ้งเตือนภัยพิบัติผ่านมือถือระบบนี้ คือ ระบบที่ทุกคนรอคอย แต่ยังไม่สามารถใช้งานได้ในประเทศไทย แม้จะผ่านมากี่เหตุการณ์น้ำท่วม พายุ หรือภัยพิบัติมาแล้วก็ตาม 

Cell Broadcast Service คือระบบแจ้งเตือนภัยฉุกเฉินที่ส่งข้อความเตือนตรงถึงหน้าจอมือถือทุกเครื่องในพื้นที่เกิดเหตุ ผ่านเสาสัญญาณมือถือ โดยมีข้อดีแบบที่ SMS ธรรมดาทำไม่ได้

• ส่งข้อความถึงทุกเครื่องในพื้นที่พร้อมกันในครั้งเดียว (แบบ broadcast)

• มีเสียงเตือนดังพิเศษแม้เปิดโหมดเงียบ

• ข้อความจะ Pop-up ขึ้นมาบนหน้าจอทันที

• เจาะจงพื้นที่ได้ ส่งเฉพาะพื้นที่เสี่ยงภัย

• ไม่ต้องโหลดแอปฯ เพิ่ม ทุกเครื่องรับได้เลย

• แม้เครือข่ายจะหนาแน่น ก็ส่งได้รู้พร้อมกันทันที

นี่คือหัวใจสำคัญ! ระบบ CBS จะทำงานได้ต้องมีสององค์ประกอบหลักทำงานร่วมกัน (เหมือนปรบมือสองข้างถึงจะดัง) :

1. CBC (Cell Broadcast Center) - ฝั่งผู้ให้บริการมือถือ เช่น ทรู ดีแทค

2. CBE (Cell Broadcast Entity) - ฝั่งหน่วยงานรัฐที่ออกประกาศเตือน (กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย หรือ ปภ.)

• CBC - ค่ายมือถือ (ทรู คอร์ปอเรชั่น) ติดตั้งระบบและทดสอบเรียบร้อยแล้ว

• CBE - กรม ปภ. ยังอยู่ระหว่างจัดตั้งระบบทำงานและทดสอบ

  

1. เมื่อเกิดภัยพิบัติ - กรม ปภ. (CBE) วิเคราะห์สถานการณ์และตัดสินใจส่งการแจ้งเตือน

2. ส่งคำสั่งแจ้งเตือน - ข้อมูลถูกส่งไปยังศูนย์ CBC ของค่ายมือถือ

3. กระจายสัญญาณ - CBC ส่งข้อมูลไปยังเสาสัญญาณในพื้นที่เป้าหมาย

4. แจ้งเตือนผู้ใช้ - ข้อความพร้อมเสียงเตือนปรากฏบนมือถือทุกเครื่องในพื้นที่นั้นๆ

• ส่งช้า เพราะต้องส่งทีละเบอร์ ไม่สามารถส่งพร้อมกันได้

• ต้องมีฐานข้อมูลเบอร์โทรศัพท์

• ไม่มีเสียงเตือนพิเศษ อาจไม่ได้ยินหากเปิดโหมดเงียบ

• ระบบอาจต้องใช้เวลาเมื่อมีการส่งจำนวนมากในเวลาเดียวกัน

เรื่องนี้เป็นตัวอย่างที่ชัดเจน "ปรบมือข้างเดียวไม่ดัง" ค่ายมือถือพร้อมแล้ว เพียงแค่รอภาครัฐพร้อมก็เปิดให้บริการได้ ในระหว่างนี้ ทรูยังคงให้ความร่วมมือกับ กสทช. และ ปภ. ในการส่ง SMS เตือนภัยตามที่ได้รับการร้องขอ ระหว่างที่กำลังดำเนินการเปิดให้บริการ Cell Broadcast Service

Cr. https://www.naewna.com/likesara/873447