เมืองโบราณ  Sanfang Qixiang (三坊七巷)
 
“ผมไปเมืองโบราณในจีนมามากมายนับไม่ถ้วน แต่ไม่เคยประทับใจที่ไหนเท่า Sanfang Qixiang เลย”
 
ผมไปเมืองโบราณในจีนมามากมายนับไม่ถ้วน เพราะจีนมีเมืองโบราณเป็นจุดขาย เกือบทุกเมืองในประเทศจีนไม่ว่าจะเล็กหรือใหญ่ ล้วนแต่มี “ถนนสายวัฒนธรรม” หรือ “เมืองโบราณ (กู่เฉิง)” ที่แสดงอัตลักษณ์ของแต่ละเมือง ทั้งในด้านวัฒนธรรมที่สืบทอดกันมายาวนาน จนแสดงให้เห็นในรูปแบบบ้านเรือนอันเก่าแก่ สร้างและประดับประดาด้วยสถาปัตยกรรมและศิลปะจีนโบราณนับพันปี จนออกมาสวยงามและเป็นเอกลักษณ์ของจีน และแต่ละเมืองยังมี “story” ที่หล่อหลอมให้บ้านเมืองเหล่านั้นมีคุณค่า เช่น บางเมืองย้อนกลับไปถึงราชวงศ์ฮั่นอันเก่าแก่ แสดงให้เห็นถึงรากโคนที่แท้ของความเป็นจีนฮั่น บางเมืองก่อร่างสร้างมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์ถังอันรุ่งเรือง จนวิถีแห่งความรุ่งโรจน์ของชาวจีนเด่นชัดในเมืองนั้น บางเมืองสามารถสืบสาวไปได้ถึงราชวงศ์หมิงอันอ่อนช้อยงดงาม บ้านเมืองเต็มเปี่ยมไปด้วยศิลปะ วรรณกรรม และจิตรกรรม แต่ทั้งหมดทั้งมวลนี้นั้น ผมไม่เคยประทับใจที่ไหนเท่า Sanfang Qixiang เลย


 
Sanfang Qixiang คือเมืองโบราณที่มีผังเมืองเป็นสามเลนเจ็ดตรอกในฝูโจว จนผังเมืองนี้กลายเป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่น และใช้เป็นชื่อที่คนเรียกขานกัน เมืองนี้สามารถสืบสาวย้อนกลับไปได้เกือบสองพันปี มีพัฒนาการแห่งชีวิตชาติพันธุ์จีน ย้อนไปได้ถึงราชวงศ์ถังและราชวงศ์จิ้น ผ่านกาลเวลามาถึงราชวงศ์หมิง และมารุ่งโรจน์เต็มที่ในสมัยราชวงศ์ชิง ซึ่งเป็นราชวงศ์สุดท้ายของจีนนั่นเอง


 
1. ทำเลที่ตั้งอันโดดเด่น ตั้งอยู่ใจกลางเมืองฝูโจว  ล้อมรอบด้วยภูเขาทั้ง 3 ด้าน ด้านล่างสุดเชื่อมต่อออกสู่ทะเล ทำให้ฝูโจว และ Sanfang Qixiang รับวัฒนธรรมจากการเดินเรือ เชื่อมต่อกับโลกภายนอกผ่านวัฒธรรมที่หอบมากับลมทะเลและเรือเดินสมุทร ฝูโจวเมืองท่าแห่งนี้จึงมีความรุ่งโรจน์จากการค้าขายและการเดินทางของพ่อค้าและคหบดีทั่วโลกผ่านเส้นทางสายไหมทางทะเล จนทำให้เกิดชุมชน Sanfang Qixiang ซึ่งเป็นที่รวมของพ่อค้าคหบดี ข้าราชการขุนนาง มาพักอาศัยอยู่ร่วมกัน บ้านเรือนในชุมชนแห่งนี้จึงดูโออ่าหรูหรา รุ่มรวยไปด้วยทรัพย์สินเงินทอง มีตระกูลใหญ่ ๆ สำคัญพักอาศัย จนทำให้มีพัฒนาการของการสืบทอดเชื่อมต่อจากรุ่นสู่รุ่นที่เด่นชัด ทำให้ Sanfang Qixiang แห่งนี้มีความรุ่งเรืองทางวัฒนธรรมและมีประวัติความเป็นมายาวนานไม่แพ้ชุมชนอื่นของโลก



ฝูโจวเป็นชุมทางการค้าทางเรือโลกตั้งแต่สมัยโบราณ
ขอบคุณภาพจาก https://www.maritimeheritage.org/


 
2. เมื่อหลายปีก่อนทางการจีนพบว่านี่คือเพ็ชรเม็ดงามแห่งมรดกทางวัฒนธรรม จึงทำการบูรณะครั้งใหญ่ อะไรที่ควรเก็บไว้ก็เก็บไว้แต่ทะนุบำรุงไม่ให้ทรุดโทรม อะไรที่ควรสร้างใหม่เพื่อให้สายโยงแห่งกาลเวลายังสามารถกลับมาปรากฏเด่นชัดให้ผู้คนในยุคปัจจุบันเห็นก็ต้องทำ สิ่งใดที่เป็น story ของพื้นที่ โดยเฉพาะ story ของ “บ้าน” แต่ละหลังซึ่งต้องไปสืบค้นมาให้มากที่สุดก็ต้องจัดทำอย่างละเอียดอ่อนและรัดกุมที่สุด เพื่อให้รายละเอียดของ history กลับมาปรากฏอย่างเด่นชัด จนเกิดการประจักษ์แจ้งแก่ผู้มาเยือน บ้านแต่ละหลังใน Sanfang Qixiang จึงกลับมากลายเป็น “พิพิธภัณฑ์ที่มีชีวิต” หรือ “ฟอสซิลโบราณ” ที่กลับมาทำให้ห่วงโซ่แห่งกาลเวลาสามารถเชื่อมต่อระหว่างชีวิตปัจจุบันกับชีวิตโบราณได้ และคนปัจจุบันเมื่อได้ชมจะเข้าใจว่าเขามาจากไหน ซึ่งแท้จริงแล้ว ตัวเขาที่อยู่อยู่ในปัจจุบัน ก็คือสายใยแห่งชีวิตของเขาเองที่เคยอยู่ในอดีตอันไกลโพ้น และเดินทางผ่าน path แห่งวัฒนธรรมอันยาวนาน สิ่งนี้นี่เองคือหน้าที่ของพิพิธภัณฑ์ และที่ประเสริฐที่สุดคือ 90% ของบ้านแต่ละหลังที่ทำหน้าที่เป็นพิพิธภัณฑ์ไม่เก็บค่าเข้าชม เพราะคนบริหารจัดการมีความเข้าใจว่าการทำให้คนเข้าใจใน history เหล่านี้สำคัญกว่าเงินมากมายนัก

ผังของ ที่มีลักษณะเป็น 3 เลน 7 ตรอก
ขอบคุณภาพจาก http://en.chinaculture.org/ 




 
3. รายละเอียดการจัดแสดงทุกอย่างของบ้านแต่ละหลังใน Sanfang Qixiang ทำได้อย่างดีเยี่ยมสมบูรณ์แบบ เขาบูรณะและสร้างเสริมจาก history ของเจ้าของบ้านเป็นพื้นฐาน บางบ้านเจ้าบ้านเป็นจิตรกร ก็นำเสนอผลงานจิตรกรรมและประวัติความเป็นมาของเขา บางบ้านเป็นปรมจารย์ด้านการวาดตัวอักษรจีน ก็มีภาพตัวอักษรจีนอันงดงามร้อยเรียงด้วยเรื่องราวประกอบจัดแสดง บางบ้านเป็นคหบดีผู้มั่งคั่งของฝูโจว ก็นำเสนอประวัติของเขาทั้งภาพถ่าย ข้าวของเครื่องใช้ การดำเนินชีวิตของตระกูลเขา บางบ้านทำกิจการเดินเรือ ซึ่งเป็นธุรกิจหลักที่ทำให้ฝูโจวมั่งคั่ง ก็มีประวัติความเป็นมาของเจ้าบ้านซึ่งเชื่อมต่อกับเมืองฝูโจวทางด้านการเดินสมุทร ข้าวของเครื่องใช้ในเรือ เครื่องมือ รูปแบบเรือ อะไรทำให้คนพื้นถิ่นของฝูเจี้ยนอยากจะเดินทางไปยังโลกกว้างผ่านท้องทะเล สิ่งเหล่านี้ทำให้ผู้ชมเข้าใจแจ่มชัดถึงพัฒนาการอันยาวนานของการค้าขายและการเชื่อมต่อระหว่างฝูโจวกับเมืองใหญ่ ๆ ตามชายฝั่งทะเลทั่วโลก เรียงรายตั้งแต่ชายฝั่งจีน คาบสมุทรอินโดจีน อินเดีย ไปไกลถึงกรีกโรมันและยุโรป บ้านแต่ละหลังมี presentation ที่ยอดเยี่ยมในทุกมุมและทุกรายละเอียด สิ่งที่ควรกล่าวถึงอีกอย่างคือความเป็นบ้านโบราณของวัฒนธรรมฝูเจี้ยน ซึ่งจะมีการจัดผัง การจัดวางสิ่งของตามหลักฮวงจุ้ย การจัดสวน การจัดสรรห้องหับในการอยู่อาศัย ข้าวของเครื่องใช้ที่เป็นวัฒนธรรมฝูเจี้ยน ทุกสิ่งทุกอย่างทุกรายละเอียดล้วนแล้วแต่จัดแสดงอยู่ในบ้านนับร้อยหลังใน Sanfang Qixiang เดินชมกันได้มิรู้เบื่อสามวันสี่คืนก็ไม่หมด
 


เมื่อคุณเดินผ่านมายังย่าน ตงเจียโข่ว Donngjiekou ซึ่งเป็นย่านที่มีความเจริญเป็นอันดับต้น ๆ ของฝูโจว ล้อมรอบด้วยห้างสรรพสินค้าขนาดใหญ่ ย่านแฟชั่น ถนนอาหาร มีทุกอย่างที่ความศิวิไลซ์ที่เมือง ๆ หนึ่งพึงจะมีได้ แต่เพียงแค่คุณเดินผ่านประตูใหญ่เพื่อเข้าสู่ Sanfang Qixiang คุณจะพบกับอีกโลกหนึ่ง เป็นโลกที่ควรคู่กับการมาเยือน เป็นโลกที่จะพาคุณย้อนกลับไปสู่อดีตกาลอันไกลโพ้น เพื่อเข้าใจคุณค่าแห่งการกำเนิดมาเป็นมนุษย์

นอกจากนั้นฝูโจวยังเป็นเมืองเอกแห่งมณฑลผูเจี้ยนที่น่าเดินทางมาท่องเที่ยวมากนัก ทั้งความเจริญของบ้านเมือง ความสะดวกสบายในการเดินทางสัญจร ย่านเก่าวัฒนธรรมที่มีหลายย่าน (นอกจาก  Sanfang Qixiang แล้วก็ยังมี ซ่างเซี่ยะหังแห่งเมืองฝูโจว 福州上下杭, Jasmine Street เมืองริมน้ำ, Yan Tai Hill) และยังเป็น hub เชื่อมต่อไปยังแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติอื่น ๆ ซึ่งจะอยู่ในเมือง Taining (ไปทางตะวันตกของฝูโจว) ดังนั้นถ้าเรามาเที่ยวเซี๊ยะเหมินแล้ว ให้นั่งรถไฟความเร็วสูงต่อมาเที่ยวฝูโจวได้เลย ใช้เวลา 1ชั่วโมง 20 นาทีเท่านั้น



ความเจริญของเมืองฝูโจว 
ขอบคุณภาพจาก https://www.cathaypacific.com/