โรคหลอดเลือดสมองและภาวะสมองเสื่อมเป็นปัญหาสุขภาพ
ที่มีผลกระทบอย่างมากต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว 
ในปัจจุบัน การตรวจคัดกรองมีบทบาทสำคัญในการป้องกันและชะลอการเกิดโรค 
โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยงสูง เช่น ผู้สูงอายุ ผู้ที่มีประวัติโรคเรื้อรัง หรือมีพฤติกรรมเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดสมอง 

วันนี้พี่หมอฝั่งธน...จะมาให้ความารู้  ตรวจให้ไว ป้องกันให้ทัน คัดกรองโรคหลอดเลือดสมองก่อนสาย  

ความสำคัญของการตรวจคัดกรองโรคหลอดเลือดสมองและภาวะสมองเสื่อม
โรคหลอดเลือดสมองเกิดจากการอุดตันหรือแตกของหลอดเลือดในสมอง 
ส่งผลให้เนื้อเยื่อสมองขาดออกซิเจนและเสียหายอย่างถาวร ส่วนภาวะสมองเสื่อมเป็นภาวะที่สมองเสื่อมถอยลงจากเดิม 
ส่งผลต่อความสามารถในการจดจำ การคิด และการตัดสินใจ 
ซึ่งทั้งสองโรคนี้เป็นสาเหตุสำคัญของความพิการและภาวะพึ่งพิงในผู้สูงอายุ 
การตรวจคัดกรองสามารถช่วยให้พบภาวะเสี่ยงก่อนที่อาการจะรุนแรง 
ช่วยให้สามารถป้องกันและจัดการปัจจัยเสี่ยงได้อย่างเหมาะสม



วิธีการตรวจคัดกรองโรคหลอดเลือดสมอง
1.การประเมินปัจจัยเสี่ยง
อายุที่มากขึ้น
โรคความดันโลหิตสูง
โรคเบาหวาน
โรคไขมันในเลือดสูง
การสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์
ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ เช่น ภาวะหัวใจห้องบนสั่นพริ้ว (Atrial Fibrillation)

2.การตรวจร่างกายและการตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การวัดความดันโลหิต
การตรวจระดับน้ำตาลในเลือด
การตรวจระดับไขมันในเลือด
การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (ECG) และการตรวจคลื่นเสียงสะท้อนหัวใจ (Echocardiogram) ในบางกรณี

3.การตรวจทางรังสีวิทยา
การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง (CT Scan) หรือการตรวจคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าสมอง (MRI Brain) 
เพื่อตรวจหาความผิดปกติของหลอดเลือดสมอง
การตรวจอัลตราซาวด์หลอดเลือดคอ (Carotid Ultrasound) เพื่อตรวจดูการตีบตันของหลอดเลือดแดงคาโรติด

วิธีการตรวจคัดกรองภาวะสมองเสื่อม
1.การประเมินอาการทางคลินิก
การสังเกตการเปลี่ยนแปลงด้านความจำ การใช้ภาษา และพฤติกรรม
การซักประวัติจากผู้ดูแลหรือบุคคลใกล้ชิด
2.การทดสอบทางจิตวิทยา
Mini-Mental State Examination (MMSE) เป็นแบบทดสอบที่ใช้ประเมินความสามารถทางสติปัญญา
Montreal Cognitive Assessment (MoCA) ใช้ประเมินการรับรู้ที่ซับซ้อนกว่า MMSE
3.การตรวจทางห้องปฏิบัติการและรังสีวิทยา
การตรวจเลือดเพื่อหาสาเหตุที่อาจส่งผลต่อสมอง เช่น โรคต่อมไทรอยด์ ภาวะขาดวิตามิน B12
การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง (CT Scan) หรือ MRI Brain เพื่อประเมินความผิดปกติของสมอง

แนวทางการป้องกันและลดความเสี่ยง
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ
รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ หลีกเลี่ยงไขมันอิ่มตัวและน้ำตาลสูง
ออกกำลังกายเป็นประจำ
ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
หยุดสูบบุหรี่และหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์
การควบคุมโรคเรื้อรัง
ควบคุมความดันโลหิตให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน
ใช้ยาตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
การฝึกสมองและสังคมสัมพันธ์
การเล่นเกมฝึกสมอง อ่านหนังสือ และทำกิจกรรมที่กระตุ้นการคิด
การมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคมเพื่อช่วยลดความเสี่ยงของภาวะสมองเสื่อม

การตรวจคัดกรองโรคหลอดเลือดสมองและภาวะสมองเสื่อมเป็นกระบวนการสำคัญ
ที่ช่วยให้สามารถวินิจฉัยและป้องกันโรคได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น 
การประเมินปัจจัยเสี่ยง การตรวจทางห้องปฏิบัติการ และการตรวจทางรังสีวิทยามีบทบาทสำคัญในการตรวจหาโรคแต่เนิ่น ๆ 
นอกจากนี้ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพและการควบคุมโรคเรื้อรังยังเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยลดความเสี่ยงของโรคเหล่านี้ 
การให้ความรู้และสร้างความตระหนักในเรื่องนี้จะช่วยให้ประชาชนสามารถดูแลสุขภาพของตนเองได้ดีขึ้น 
และลดภาระของระบบสาธารณสุขในอนาคต

ความรู้เพิ่มเติม
https://www.youtube.com/watch?v=C1EFRAAyv0E
https://www.youtube.com/watch?v=SD79gzJnDZo
https://www.thonburihospital.com/package/stroke-dementia/