เปิดจดหมาย 'พระศรีสวัสดิ์' ขอร้องให้ฝรั่งเศสชิงดินแดนของไทยตั้งแต่เกาะกงไปจนถึงเมืองปากน้ำ
ที่มา: The Better : https://www.thebetter.co.th/news/world/24915
ผู้แปล: กรกิจ ดิษฐาน ผู้ช่วยบรรณาธิการบริหาร และบรรณาธิการข่าวต่างประเทศ The Better, 27 ธ.ค. 2567.
'สมเด็จพระศรีสวัสดิ์' หรือที่ชาวกัมพูชาเรียกว่าพระบาทสมเด็จพระสีสุวัตถิ์เป็นประมุขราชอาณาจักรกัมพูชาระหว่างปี พ.ศ. 2447 - พ.ศ. 2470 ในช่วงการปกครองอาณานิคมของฝรั่งเศส โดยเป็นกษัตริย์ลำดับที่ 3 ในประวัติศาสตร์กัมพูชายุคอาณานิคม แม้ว่ากัมพูชาจะเคยได้รับความช่วยเหลือจากไทยไม่ให้สิ้นชาติจากการถูกกลืนแผ่นดินและวัฒนธรรมโดยเวียดนาม และแม้กษัตริย์กัมพูชา 4 พระองค์จะเคยได้รับการอุปถัมภ์จากไทย (นักองจันทร์ นักองด้วง นักองค์ราชาวดี) โดยที่สมเด็จพระศรีสวัสดิ์เคยอุปสมบทเป็นพระภิกษุอยู่ที่วัดบวรนิเวศ กรุงเทพมหานคร 1 พรรษา เมื่อพระชนมายุ 24 แต่สมเด็จพระศรีสวัสดิ์ได้เป็นกษัตริย์กัมพูชาภายใต้อำนาจของฝรั่งเศส ก็กลับต้องการดินแดนของไทยไปครอง โดยอ้างว่าดินแดนเหล่านี้เป็นของกัมพูชา
หลักฐานอยู่ในจดหมายที่สมเด็จพระศรีสวัสดิ์ยื่นไปถึง Résident Supérieur หรือข้าหลวงใหญ่ของรัฐบาลอินโดจีนฝรั่งเศส ซึ่งเป็นผู้มีอำนาจที่แท้จริงในกัมพูชา
LETTRE DU ROI DU CAMBODGE, S. M. SISOWATH, AU RÉSIDENT SUPÉRIEUR DE LA RÉPUBLIQUE FRANÇAISE AU CAMBODGE (5 NOVEMBRE 1906)
ที่มา: International Court of Justice, the United Nations (UN). (1964). "LETTRE DU ROI DU CAMBODGE, S. M. SISOWATH, AU RÉSIDENT SUPÉRIEUR DE LA RÉPUBLIQUE FRANÇAISE AU CAMBODGE (5 NOVEMBRE 1906)," Application. Pleadings: Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand) = Affaire du Temple de Préah Vihéar (Cambodge c. Thaïlande). (in French). The Hague: International Court of Justice. pp. 479–81.
หน้า 1
(แปลไทย)
สำนักพระราชวัง
พระบาทสมเด็จ พระศรีสวัสดิ์ (พร้อมพระนามตามพระสุพรรณบัตร)
ไปถึงข้าหลวงใหญ่ประจำกัมพูชา ณ กรุมพนมเปญ แห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส
เรียนท่านข้าหลวงใหญ่
ในขณะที่ฝรั่งเศสซึ่งเป็นผู้อุปถัมภ์ของเรา กำลังยุ่งอยู่กับการกำหนดเขตแดนของกัมพูชากับจังหวัดกัมพูชาเดิมที่สยามยึดครอง ข้าพเจ้าถือเป็นหน้าที่ของข้าพเจ้าที่จะส่งข้อสังเกตและข้อสงวนต่อไปนี้ถึงท่าน และขอให้ท่านกรุณาแจ้งให้คณะกรรมการกำหนดเขตแดนซึ่งกำลังจะเริ่มทำงานทราบโดยเร็วที่สุด และขอให้ส่งข้อสังเกตและข้อสงวนเหล่านี้ไปยังรัฐบาลสาธารณรัฐ ผู้แทนของข้าพเจ้าในคณะกรรมการนี้ยังได้รับมอบหมายให้สนับสนุนข้อเรียกร้องเดียวกันนี้ต่อคณะกรรมการด้วย
1)- ในความเป็นจริงและไม่สามารถโต้แย้งได้ การที่สยามยกอดีตจังหวัดเขมรที่เพิ่งถูกผนวกเข้ากับกัมพูชา เช่น สตึงเตรง โตนเลเรปู (บริเวณหลี่ผีของลาว) มลูไพร ตราด เกาะกง ให้กับฝรั่งเศสนั้น ไม่สามารถสร้างความพอใจที่ถูกต้องให้แก่กัมพูชาได้ เนื่องจากสถานการณ์ที่สยามยึดครองดินแดนเหล่านี้ด้วยกำลังและความหน้าไหว้หลังหลอกในช่วงเวลาที่กัมพูชาอยู่ภายใต้การควบคุมของอันนัมและสยาม ในการคืนดินแดนเหล่านี้ สยามเพียงแค่สละสิ่งที่ตนเอาไปและถือครองโดยขัดต่อสิทธิของประชาชนทั้งหมด และไม่ต้องการที่จะรักษาไว้อีกต่อไปเนื่องจากการนำเข้าดินแดนเหล่านี้เพียงเล็กน้อย ซึ่งไม่สามารถชดเชยต้นทุนการดำเนินงาน การบริหาร และการบำรุงรักษาได้
2) - เราเน้นย้ำถึงขอบเขตธรรมชาติโบราณของอาณาจักรเขมร ซึ่งก่อนที่สยามจะรุกราน รวมไปถึงจังหวัดพระตะบอง, เสียมเรียบ, สตึงเตรง, โตนเลเรปู, มลูไพร, ขุขันธ์ (จ.ศรีษเกษ), ไพรสาร, สตึงปอ, ซอเรน (จ.สุรินทร์), สังเกียจ (อ. สังขะ?), เซียงรอง (นางรอง หรือ จ.บุรีรัมย์?), โกเรียจเสมา (โคราช หรือ จ.นครราชสีมา), เหนือภูเขาพนมดังเร็ก, เกาะกง, ตราด, และจันทบอร์ (จันทบูร หรือ จ.จันทบุรี) ไปจนถึงปากน้ำ (จ. สมุทรปราการไปจนถึงพระนครคือบางกอก) และอาณาจักรบาสัก (จำปาสักของลาว) จังหวัดเหล่านี้ทั้งหมดยังคงมีชาวกัมพูชาอาศัยอยู่และยังคงรักษาความรักชาติเขมรไว้ได้อย่างสมบูรณ์
(แปลอังกฤษ)
Office of the King
H.M. Preah Bat Samdech Preah SISOWATH Chamchakrapong Hakrireach Barminthor Phuvanay Kraykeofa Soulalay Preah Chao Krong Kampuchea Thippadey, King of Cambodia
To the Governor of the French Republic in Cambodia, Phnom Penh
Mr. Governor,
At a time when France, our benefactor, is busy with the delimitation of the border of Cambodia with the former Cambodian provinces abducted by Siam, I believe that it is my duty to send you the following observations and reservations, and I am also asking you to please let these be known, at an opportune time, to the delimitation Commission which will start its works and submit them to the Government of the (French) Republic. My delegates within this Commission are also in charge of supporting the same demands in front of the Commission.
1- In reality and incontestably, the cession to Siam by France of the former Khmer provinces which have just been re-attached to Cambodia – such as Stung Treng, Tonle Ropov, M’lou Prey, Krat and Koh Kong – cannot provide legitimate satisfaction to Cambodians given the circumstances in which the Siamese occupied these territories by force and by hypocrisy during the time when Cambodia was at the mercy of Annam (Vietnam) and Siam. By returning back these provinces (to Cambodia), the Siamese are only divesting what they took and detained against all rights of the people [of Cambodia], and that they do not want to keep them much longer because the lack of importance of these districts cannot compensate their costs of their exploitation, administration and maintenance.
2- We insist on the former natural limits of the Khmer Kingdom which, prior to the Siamese invasion, included on Siam’s side the provinces of Battambang, Siem Reap, Stung Treng, Tonle Ropov, M’lou Prey, Kuckhan [currently known as Sisaket], Prey Sar, Soren [Surin], Sankeac [Sangka], Neang Rong, Nokoreach Seima (Korat), beyond the Phnom Dangrek Mountain, Koh Kong, Krat and Chantabor (Chantaboun [Chantaburi]) touching upon Bacnam and the Kingdom of Champassac (Passac).
เปิดจดหมาย 'พระศรีสวัสดิ์' ขอร้องให้ฝรั่งเศสชิงดินแดนของไทยตั้งแต่เกาะกงไปจนถึงเมืองปากน้ำ
ที่มา: The Better : https://www.thebetter.co.th/news/world/24915
ผู้แปล: กรกิจ ดิษฐาน ผู้ช่วยบรรณาธิการบริหาร และบรรณาธิการข่าวต่างประเทศ The Better, 27 ธ.ค. 2567.
'สมเด็จพระศรีสวัสดิ์' หรือที่ชาวกัมพูชาเรียกว่าพระบาทสมเด็จพระสีสุวัตถิ์เป็นประมุขราชอาณาจักรกัมพูชาระหว่างปี พ.ศ. 2447 - พ.ศ. 2470 ในช่วงการปกครองอาณานิคมของฝรั่งเศส โดยเป็นกษัตริย์ลำดับที่ 3 ในประวัติศาสตร์กัมพูชายุคอาณานิคม แม้ว่ากัมพูชาจะเคยได้รับความช่วยเหลือจากไทยไม่ให้สิ้นชาติจากการถูกกลืนแผ่นดินและวัฒนธรรมโดยเวียดนาม และแม้กษัตริย์กัมพูชา 4 พระองค์จะเคยได้รับการอุปถัมภ์จากไทย (นักองจันทร์ นักองด้วง นักองค์ราชาวดี) โดยที่สมเด็จพระศรีสวัสดิ์เคยอุปสมบทเป็นพระภิกษุอยู่ที่วัดบวรนิเวศ กรุงเทพมหานคร 1 พรรษา เมื่อพระชนมายุ 24 แต่สมเด็จพระศรีสวัสดิ์ได้เป็นกษัตริย์กัมพูชาภายใต้อำนาจของฝรั่งเศส ก็กลับต้องการดินแดนของไทยไปครอง โดยอ้างว่าดินแดนเหล่านี้เป็นของกัมพูชา
หลักฐานอยู่ในจดหมายที่สมเด็จพระศรีสวัสดิ์ยื่นไปถึง Résident Supérieur หรือข้าหลวงใหญ่ของรัฐบาลอินโดจีนฝรั่งเศส ซึ่งเป็นผู้มีอำนาจที่แท้จริงในกัมพูชา
LETTRE DU ROI DU CAMBODGE, S. M. SISOWATH, AU RÉSIDENT SUPÉRIEUR DE LA RÉPUBLIQUE FRANÇAISE AU CAMBODGE (5 NOVEMBRE 1906)
ที่มา: International Court of Justice, the United Nations (UN). (1964). "LETTRE DU ROI DU CAMBODGE, S. M. SISOWATH, AU RÉSIDENT SUPÉRIEUR DE LA RÉPUBLIQUE FRANÇAISE AU CAMBODGE (5 NOVEMBRE 1906)," Application. Pleadings: Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand) = Affaire du Temple de Préah Vihéar (Cambodge c. Thaïlande). (in French). The Hague: International Court of Justice. pp. 479–81.
หน้า 1
(แปลไทย)
สำนักพระราชวัง
พระบาทสมเด็จ พระศรีสวัสดิ์ (พร้อมพระนามตามพระสุพรรณบัตร)
ไปถึงข้าหลวงใหญ่ประจำกัมพูชา ณ กรุมพนมเปญ แห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส
เรียนท่านข้าหลวงใหญ่
ในขณะที่ฝรั่งเศสซึ่งเป็นผู้อุปถัมภ์ของเรา กำลังยุ่งอยู่กับการกำหนดเขตแดนของกัมพูชากับจังหวัดกัมพูชาเดิมที่สยามยึดครอง ข้าพเจ้าถือเป็นหน้าที่ของข้าพเจ้าที่จะส่งข้อสังเกตและข้อสงวนต่อไปนี้ถึงท่าน และขอให้ท่านกรุณาแจ้งให้คณะกรรมการกำหนดเขตแดนซึ่งกำลังจะเริ่มทำงานทราบโดยเร็วที่สุด และขอให้ส่งข้อสังเกตและข้อสงวนเหล่านี้ไปยังรัฐบาลสาธารณรัฐ ผู้แทนของข้าพเจ้าในคณะกรรมการนี้ยังได้รับมอบหมายให้สนับสนุนข้อเรียกร้องเดียวกันนี้ต่อคณะกรรมการด้วย
1)- ในความเป็นจริงและไม่สามารถโต้แย้งได้ การที่สยามยกอดีตจังหวัดเขมรที่เพิ่งถูกผนวกเข้ากับกัมพูชา เช่น สตึงเตรง โตนเลเรปู (บริเวณหลี่ผีของลาว) มลูไพร ตราด เกาะกง ให้กับฝรั่งเศสนั้น ไม่สามารถสร้างความพอใจที่ถูกต้องให้แก่กัมพูชาได้ เนื่องจากสถานการณ์ที่สยามยึดครองดินแดนเหล่านี้ด้วยกำลังและความหน้าไหว้หลังหลอกในช่วงเวลาที่กัมพูชาอยู่ภายใต้การควบคุมของอันนัมและสยาม ในการคืนดินแดนเหล่านี้ สยามเพียงแค่สละสิ่งที่ตนเอาไปและถือครองโดยขัดต่อสิทธิของประชาชนทั้งหมด และไม่ต้องการที่จะรักษาไว้อีกต่อไปเนื่องจากการนำเข้าดินแดนเหล่านี้เพียงเล็กน้อย ซึ่งไม่สามารถชดเชยต้นทุนการดำเนินงาน การบริหาร และการบำรุงรักษาได้
2) - เราเน้นย้ำถึงขอบเขตธรรมชาติโบราณของอาณาจักรเขมร ซึ่งก่อนที่สยามจะรุกราน รวมไปถึงจังหวัดพระตะบอง, เสียมเรียบ, สตึงเตรง, โตนเลเรปู, มลูไพร, ขุขันธ์ (จ.ศรีษเกษ), ไพรสาร, สตึงปอ, ซอเรน (จ.สุรินทร์), สังเกียจ (อ. สังขะ?), เซียงรอง (นางรอง หรือ จ.บุรีรัมย์?), โกเรียจเสมา (โคราช หรือ จ.นครราชสีมา), เหนือภูเขาพนมดังเร็ก, เกาะกง, ตราด, และจันทบอร์ (จันทบูร หรือ จ.จันทบุรี) ไปจนถึงปากน้ำ (จ. สมุทรปราการไปจนถึงพระนครคือบางกอก) และอาณาจักรบาสัก (จำปาสักของลาว) จังหวัดเหล่านี้ทั้งหมดยังคงมีชาวกัมพูชาอาศัยอยู่และยังคงรักษาความรักชาติเขมรไว้ได้อย่างสมบูรณ์
(แปลอังกฤษ)
Office of the King
H.M. Preah Bat Samdech Preah SISOWATH Chamchakrapong Hakrireach Barminthor Phuvanay Kraykeofa Soulalay Preah Chao Krong Kampuchea Thippadey, King of Cambodia
To the Governor of the French Republic in Cambodia, Phnom Penh
Mr. Governor,
At a time when France, our benefactor, is busy with the delimitation of the border of Cambodia with the former Cambodian provinces abducted by Siam, I believe that it is my duty to send you the following observations and reservations, and I am also asking you to please let these be known, at an opportune time, to the delimitation Commission which will start its works and submit them to the Government of the (French) Republic. My delegates within this Commission are also in charge of supporting the same demands in front of the Commission.
1- In reality and incontestably, the cession to Siam by France of the former Khmer provinces which have just been re-attached to Cambodia – such as Stung Treng, Tonle Ropov, M’lou Prey, Krat and Koh Kong – cannot provide legitimate satisfaction to Cambodians given the circumstances in which the Siamese occupied these territories by force and by hypocrisy during the time when Cambodia was at the mercy of Annam (Vietnam) and Siam. By returning back these provinces (to Cambodia), the Siamese are only divesting what they took and detained against all rights of the people [of Cambodia], and that they do not want to keep them much longer because the lack of importance of these districts cannot compensate their costs of their exploitation, administration and maintenance.
2- We insist on the former natural limits of the Khmer Kingdom which, prior to the Siamese invasion, included on Siam’s side the provinces of Battambang, Siem Reap, Stung Treng, Tonle Ropov, M’lou Prey, Kuckhan [currently known as Sisaket], Prey Sar, Soren [Surin], Sankeac [Sangka], Neang Rong, Nokoreach Seima (Korat), beyond the Phnom Dangrek Mountain, Koh Kong, Krat and Chantabor (Chantaboun [Chantaburi]) touching upon Bacnam and the Kingdom of Champassac (Passac).