มีดยาคุตเป็นมีดของชาวยาคุเตียน หรือชาวไซบีเรียเขตหนาวสุดในรัสเซีย พี่น้องชาวเอเชียของเรานี่เอง เมื่อก่อนผมนึกว่ามีดยาคุตเป็นมีดในสายสแกนดิเนเวียหรือมีดไวกิ้ง แต่ดูข้อมูลแล้วไม่ใช่ครับ เป็นมีดของชาวเอเชีย ซึ่งอาจจะเป็นชาวจีนแบบมองโกล ที่อยู่ในเขตของรัสเซีย
ที่นั่นเค้าใช้มีดแบบนี้กันทั่วไปครับ เรียกว่าเป็นมีดประจำชาติหรือเป็นวัฒนธรรมสิ่งมีคม แปลกไม่เหมือนใคร ขึ้นคมแบบข้างเดียวหรือซิงเกิ้ลบีเวล ถ้าจะนึกให้ใกล้เคียงก็จะมีแค่มีดมาคิริของญี่ปุ่น แต่ต้องเป็นพิมพ์สำหรับคนถนัดซ้ายถึงจะออกมารูปร่างนี้ แต่ในไซบีเรียเค้าใช้เป็นมีดมือขวา
มีดยาคุตที่เรารู้จักหรือเห็นกันจนชินตาในรูปตามอินเตอร์เน็ตหรือวีดีโอในยูทูป ลักษณะเด่นๆเลยคือมีดที่ตั้งคมข้างเดียว ด้านนึงมีหลุมอยู่กลางใบ ส่วนใหญ่เป็นสีดำและมีแนวสีขาวล้อมรอบหลุมสีดำนั่น ล้อมทั้งสี่ด้านก็มีหรือล้อมเพียงสามด้านก็มี
เรารู้จักมีดแบบนี้ว่าเป็นมีดยาคุตและใช้กันในไซบีเรีย โดยคนท้องถิ่นที่เรียกว่าชาวยาคุตหรือผู้คนที่นั่นบ่งบอกชาติพันธุ์ของตนว่าเป็นชาวซาคา
ทีนี้ถ้าเรามาดูกันตามข้อมูลที่อ้างอิงได้ ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์หรือพยานวัตถุ ของเก่าโบราณที่หาดูได้จริง มันไม่มีมีดแบบที่ว่านี่ในไซบีเรีย
นั่น ...เอาล่ะซิ
จริงอยู่ที่ว่าชาวยาคุตหรือชาวชนเผ่าที่ตั้งรกรากอยู่ในเขตไซบีเรียมีมาเป็นพันๆปี ก่อนที่จะกลายเป็นจักรวรรดิมองโกล ผนวกเข้ากับสหภาพโซเวียต และกลายมาเป็นเขตสหพันธ์ไซบีเรียในปัจจุบัน
คนที่นั่นมีมีดและใช้มีดเป็นเครื่องมือหรือเพื่อนตายภายใต้ฟากฟ้าเวิ้งว้าง มีดเล่มเล็กๆ ใบเรียวๆ มีทั้งตั้งคมแบบแฟลตตามปรกติและตั้งคมเอียงคล้ายๆมีดไวกิ้งมีดสแกนดิเนเวีย ที่แพร่หลายมากๆในช่วงเวลาหนึ่งซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ยังรับรู้ได้ในยุคสมัยของเรา มีดยาคุตแบบดั้งเดิมก็เป็นมีดที่ตั้งคมเอียงแบบซิงเกิลบีเวล หรือตั้งคมข้างเดียว และมีจำนวนมากที่มีร่องที่กลางใบ เหมือนๆมีดยาคุตในปัจจุบัน
มันมีหลุมหรือร่องที่ใบมีดอยู่นะครับ แต่ว่าค่อนข้างแคบ มีเนื้อที่ประมาณ 1 ใน 3 ของความกว้างใบมีด อารมณ์จะคล้ายๆกับหอกยาริของญี่ปุ่นทำนองนั้น คือมีสีขาวล้อมสีดำโดยสีขาวมีมากกว่า ซึ่งแตกต่างจากมีดยาคุตในสมัยปัจจุบันที่สีขาวเหลือน้อย บางทีอาจจะมีต่ำกว่า 10 เปอร์เซ็นต์ คือขาวเฉพาะขอบๆและส่วนกลางเป็นสีดำ
เท่าที่หาข้อมูลดูจากเว็บของรัสเซียหรือเว็บชาวซาคา มีดแบบที่ว่า เริ่มปรากฏขึ้นมาราวๆช่วงทศวรรษ 30 - 50 ของศตวรรษที่แล้ว คือประมาณปี 1930 - 1950 ราวๆนั้น แต่ก็แพร่หลายอย่างรวดเร็ว จนใช้กันไปทั่วท้องทุ่ง เท่าๆที่นับประเมิณอายุก็คงมีคนสมัยนี้ และคนรุ่นพ่อ และรุ่นปู่ ที่เริ่มมีและใช้ใบมีดยาคุตแบบหลุมกว้างๆ
ในวันฟ้าหม่น ผมได้ผัดไทยมาจานนึงหรือก้อนนึงอย่างที่เห็น มีถั่วงอกกับต้นกุยช่าย แต่ไม่มีหัวปลีตามแบบที่ผมต้องการ แต่เอาเถอะอย่างน้อยมันก็ยังเป็นผัดไทย
จริงๆแล้วไอ้ผัดไทยนี่มันเป็นอาหารไทยรึเปล่า ?
ผ่าไข่ที่ห่อเอาไว้เข้าไปดูจะพบเส้นก๋วยเตี๋ยว แน่นอนว่าน่าจะเป็นของคนจีนมากกว่า ดูๆไปยังมีเต้าหู้ หัวไชโป้ ก็ของคนจีนอีกเหมือนกัน ใบกุยช่ายยิ่งแล้วใหญ่ หมูกับกุ้งแห้งน่าจะเป็นของไทยๆ น้ำมะขามเคี่ยวดูแล้วของไทยๆ ดูไปดูมาส่วนผสมและหน้าตาออกไปทางอาหารจีน แต่ชื่อผัดไทย
ถ้าผัดไทยเกิดขึ้นในยุคจอมพล ป. อายุอานามก็พอๆกันกับมีดยาคุตแบบหลุมกว้างๆที่เกิดในไซบีเรียเหมือนกัน สายลมแห่งความเปลี่ยนแปลงโชยพัดผ่านประวัติศาสตร์และอารยธรรมเสมอ
แต่เหนือสิ่งอื่นใดคือคนไทยเป็นคนทำ และคนไทยเป็นคนกิน ทำและกินบนแผ่นดินไทย อาหารที่คนไทยกินนั่นแหละอาหารไทย มีดยาคุตก็เหมือนกัน มีดที่ชาวยาคุตใช้กันนั่นแหละมีดยาคุต
แล้วมีดยาคุตที่ทำโดยคนไทย จะเป็นมีดยาคุตรึเปล่า
นั่นแหละครับ เราๆท่านๆ ทุกคนจะช่วยกันหาคำตอบ
ถ้ามีดยาคุตไม่ใช่ของชาวยาคุต แล้วผัดไทยล่ะ เป็นของคนไทยรึเปล่า
ที่นั่นเค้าใช้มีดแบบนี้กันทั่วไปครับ เรียกว่าเป็นมีดประจำชาติหรือเป็นวัฒนธรรมสิ่งมีคม แปลกไม่เหมือนใคร ขึ้นคมแบบข้างเดียวหรือซิงเกิ้ลบีเวล ถ้าจะนึกให้ใกล้เคียงก็จะมีแค่มีดมาคิริของญี่ปุ่น แต่ต้องเป็นพิมพ์สำหรับคนถนัดซ้ายถึงจะออกมารูปร่างนี้ แต่ในไซบีเรียเค้าใช้เป็นมีดมือขวา
มีดยาคุตที่เรารู้จักหรือเห็นกันจนชินตาในรูปตามอินเตอร์เน็ตหรือวีดีโอในยูทูป ลักษณะเด่นๆเลยคือมีดที่ตั้งคมข้างเดียว ด้านนึงมีหลุมอยู่กลางใบ ส่วนใหญ่เป็นสีดำและมีแนวสีขาวล้อมรอบหลุมสีดำนั่น ล้อมทั้งสี่ด้านก็มีหรือล้อมเพียงสามด้านก็มี
เรารู้จักมีดแบบนี้ว่าเป็นมีดยาคุตและใช้กันในไซบีเรีย โดยคนท้องถิ่นที่เรียกว่าชาวยาคุตหรือผู้คนที่นั่นบ่งบอกชาติพันธุ์ของตนว่าเป็นชาวซาคา
ทีนี้ถ้าเรามาดูกันตามข้อมูลที่อ้างอิงได้ ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์หรือพยานวัตถุ ของเก่าโบราณที่หาดูได้จริง มันไม่มีมีดแบบที่ว่านี่ในไซบีเรีย
นั่น ...เอาล่ะซิ
จริงอยู่ที่ว่าชาวยาคุตหรือชาวชนเผ่าที่ตั้งรกรากอยู่ในเขตไซบีเรียมีมาเป็นพันๆปี ก่อนที่จะกลายเป็นจักรวรรดิมองโกล ผนวกเข้ากับสหภาพโซเวียต และกลายมาเป็นเขตสหพันธ์ไซบีเรียในปัจจุบัน
คนที่นั่นมีมีดและใช้มีดเป็นเครื่องมือหรือเพื่อนตายภายใต้ฟากฟ้าเวิ้งว้าง มีดเล่มเล็กๆ ใบเรียวๆ มีทั้งตั้งคมแบบแฟลตตามปรกติและตั้งคมเอียงคล้ายๆมีดไวกิ้งมีดสแกนดิเนเวีย ที่แพร่หลายมากๆในช่วงเวลาหนึ่งซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ยังรับรู้ได้ในยุคสมัยของเรา มีดยาคุตแบบดั้งเดิมก็เป็นมีดที่ตั้งคมเอียงแบบซิงเกิลบีเวล หรือตั้งคมข้างเดียว และมีจำนวนมากที่มีร่องที่กลางใบ เหมือนๆมีดยาคุตในปัจจุบัน
มันมีหลุมหรือร่องที่ใบมีดอยู่นะครับ แต่ว่าค่อนข้างแคบ มีเนื้อที่ประมาณ 1 ใน 3 ของความกว้างใบมีด อารมณ์จะคล้ายๆกับหอกยาริของญี่ปุ่นทำนองนั้น คือมีสีขาวล้อมสีดำโดยสีขาวมีมากกว่า ซึ่งแตกต่างจากมีดยาคุตในสมัยปัจจุบันที่สีขาวเหลือน้อย บางทีอาจจะมีต่ำกว่า 10 เปอร์เซ็นต์ คือขาวเฉพาะขอบๆและส่วนกลางเป็นสีดำ
เท่าที่หาข้อมูลดูจากเว็บของรัสเซียหรือเว็บชาวซาคา มีดแบบที่ว่า เริ่มปรากฏขึ้นมาราวๆช่วงทศวรรษ 30 - 50 ของศตวรรษที่แล้ว คือประมาณปี 1930 - 1950 ราวๆนั้น แต่ก็แพร่หลายอย่างรวดเร็ว จนใช้กันไปทั่วท้องทุ่ง เท่าๆที่นับประเมิณอายุก็คงมีคนสมัยนี้ และคนรุ่นพ่อ และรุ่นปู่ ที่เริ่มมีและใช้ใบมีดยาคุตแบบหลุมกว้างๆ
ในวันฟ้าหม่น ผมได้ผัดไทยมาจานนึงหรือก้อนนึงอย่างที่เห็น มีถั่วงอกกับต้นกุยช่าย แต่ไม่มีหัวปลีตามแบบที่ผมต้องการ แต่เอาเถอะอย่างน้อยมันก็ยังเป็นผัดไทย
จริงๆแล้วไอ้ผัดไทยนี่มันเป็นอาหารไทยรึเปล่า ?
ผ่าไข่ที่ห่อเอาไว้เข้าไปดูจะพบเส้นก๋วยเตี๋ยว แน่นอนว่าน่าจะเป็นของคนจีนมากกว่า ดูๆไปยังมีเต้าหู้ หัวไชโป้ ก็ของคนจีนอีกเหมือนกัน ใบกุยช่ายยิ่งแล้วใหญ่ หมูกับกุ้งแห้งน่าจะเป็นของไทยๆ น้ำมะขามเคี่ยวดูแล้วของไทยๆ ดูไปดูมาส่วนผสมและหน้าตาออกไปทางอาหารจีน แต่ชื่อผัดไทย
ถ้าผัดไทยเกิดขึ้นในยุคจอมพล ป. อายุอานามก็พอๆกันกับมีดยาคุตแบบหลุมกว้างๆที่เกิดในไซบีเรียเหมือนกัน สายลมแห่งความเปลี่ยนแปลงโชยพัดผ่านประวัติศาสตร์และอารยธรรมเสมอ
แต่เหนือสิ่งอื่นใดคือคนไทยเป็นคนทำ และคนไทยเป็นคนกิน ทำและกินบนแผ่นดินไทย อาหารที่คนไทยกินนั่นแหละอาหารไทย มีดยาคุตก็เหมือนกัน มีดที่ชาวยาคุตใช้กันนั่นแหละมีดยาคุต
แล้วมีดยาคุตที่ทำโดยคนไทย จะเป็นมีดยาคุตรึเปล่า
นั่นแหละครับ เราๆท่านๆ ทุกคนจะช่วยกันหาคำตอบ